Μια νέα σουηδική μελέτη από το Πανεπιστήμιο Uppsala University δείχνει ότι λιγότερο από 1% των ατόμων που προχώρησαν σε νομική αλλαγή φύλου επέλεξαν αργότερα να επιστρέψουν στο φύλο που τους είχε αποδοθεί κατά τη γέννηση. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι η αλλαγή φύλου είναι εξαιρετικά σταθερή απόφαση με την πάροδο του χρόνου.

Σταθερότητα στην ταυτότητα φύλου

Η μελέτη βασίστηκε σε εθνικά δεδομένα από τη Σουηδία και εξέτασε πόσο διαρκής είναι η νομική αλλαγή φύλου σε άτομα που έχουν λάβει διάγνωση δυσφορίας φύλου. Από τα 2.467 άτομα που υπέβαλαν αίτηση και ολοκλήρωσαν τη διαδικασία αλλαγής του νομικού φύλου τους, μόνο 21 αποφάσισαν να το αλλάξουν ξανά στο αρχικό.

Η πιθανότητα η αλλαγή αυτή να παραμείνει σταθερή μετά από 10 χρόνια υπολογίζεται σε περίπου 98%, σύμφωνα με την επικεφαλής ερευνήτρια Kristen Clark. «Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που προχωρούν στη νομική αλλαγή φύλου δεν την αναιρούν. Τα δεδομένα δείχνουν ότι πρόκειται για μια σταθερή, καλά θεμελιωμένη απόφαση», δήλωσε η Clark.

Πώς έγινε η μελέτη

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από το μητρώο πληθυσμού και το μητρώο ασθενών της Σουηδίας, καλύπτοντας την περίοδο 2013–2023. Οι ερευνητές παρακολούθησαν όλα τα άτομα που είχαν λάβει διάγνωση δυσφορίας φύλου και είχαν προχωρήσει σε νομική αλλαγή φύλου, καταγράφοντας πόσα από αυτά επανήλθαν αργότερα στο φύλο που τους είχε αποδοθεί κατά τη γέννηση.

Για να υπολογιστεί η σταθερότητα της αλλαγής, χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση Kaplan–Meier, μια στατιστική μέθοδος που εφαρμόζεται συχνά σε μελέτες όπου τα άτομα δεν παρακολουθούνται για ίσο χρονικό διάστημα. Η ανάλυση έδειξε ότι η πιθανότητα σταθερότητας μετά από δέκα χρόνια φτάνει σχεδόν το 98%.

Νέα δεδομένα στη συζήτηση για την «απομετάβαση»

Τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί η δημόσια και επιστημονική συζήτηση γύρω από το φαινόμενο της απομετάβασης (detransition) και των περιπτώσεων «μεταμέλειας» μετά από αλλαγή φύλου. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Clark, μέχρι σήμερα οι ποσοτικές μελέτες ήταν ελάχιστες.

«Η έρευνά μας προσφέρει υψηλής ποιότητας δεδομένα που δείχνουν πως η αναστροφή της νομικής αλλαγής φύλου είναι εξαιρετικά σπάνια. Δεν φαίνεται να έχει αυξηθεί σε σχέση με παλαιότερες μελέτες στη Σουηδία», εξηγεί η ερευνήτρια.

Αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη πλειονότητα των τρανς ατόμων αισθάνεται σταθερότητα και συνέπεια με τη νέα νομική τους ταυτότητα, ενισχύοντας την ανάγκη για πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες υγείας και ψυχολογικής φροντίδας.

Τι σημαίνουν τα ευρήματα για την υγειονομική φροντίδα

Η μελέτη προσφέρει σημαντικά στοιχεία για τη διαμόρφωση πολιτικών υγείας και για τους επαγγελματίες που εργάζονται με τρανς άτομα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η διαδικασία αλλαγής φύλου δεν είναι παρορμητική ή ασταθής, αλλά αποτέλεσμα προσεκτικής σκέψης και εσωτερικής βεβαιότητας. «Τα δεδομένα μπορούν να χρησιμεύσουν ως οδηγός για τους επαγγελματίες υγείας και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, καθώς βασίζονται σε αξιόπιστες πληροφορίες για τη σταθερότητα της ταυτότητας φύλου με την πάροδο του χρόνου», τονίζει η Clark.

Περισσότερη έρευνα για μη δυαδικά άτομα

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το σύστημα καταγραφής πληθυσμού της Σουηδίας αναγνωρίζει μόνο δυαδικές επιλογές φύλου (άνδρας ή γυναίκα), γεγονός που περιορίζει την κατανόηση για τις εμπειρίες των μη δυαδικών ατόμων. Στο μέλλον, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διερευνηθούν:

• οι προσωπικοί λόγοι που οδηγούν κάποιους στην αναστροφή της αλλαγής φύλου,

• οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία,

• και οι εμπειρίες των μη δυαδικών ατόμων που δεν μπορούν να αποτυπωθούν πλήρως σε ένα δυαδικό σύστημα καταγραφής.

Ένα μήνυμα σταθερότητας και εμπιστοσύνης

Η μελέτη της Uppsala University ενισχύει την επιστημονική τεκμηρίωση ότι η νομική αλλαγή φύλου αποτελεί σταθερή και βιώσιμη επιλογή για την πλειονότητα των ανθρώπων που την πραγματοποιούν. Επιπλέον, συμβάλλει στο να διαλυθούν προκαταλήψεις και να βελτιωθεί η ενημέρωση γύρω από τη διαδικασία της μετάβασης και τα πραγματικά της αποτελέσματα.

Σε μια εποχή όπου η ταυτότητα φύλου εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο έντονης δημόσιας συζήτησης, τα στοιχεία αυτά υπενθυμίζουν πως η σταθερότητα, η βεβαιότητα και η ψυχική ευεξία είναι συχνά το αποτέλεσμα — και όχι η εξαίρεση — μετά από μια αλλαγή φύλου.

Η νομική αλλαγή φύλου στη Σουηδία αποδεικνύεται εξαιρετικά σταθερή, με λιγότερο από 1% των ατόμων να την αναιρούν. Τα ευρήματα αυτά προσφέρουν σημαντική γνώση για τη βελτίωση της φροντίδας των τρανς ατόμων και ενισχύουν τη συζήτηση για μια πιο συμπεριληπτική και τεκμηριωμένη προσέγγιση στην ταυτότητα φύλου και την υγειονομική πολιτική.