Η παγκόσμια μάχη κατά του AIDS, της φυματίωσης
και της ελονοσίας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο. Ο Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria, ο μεγαλύτερος διεθνής μηχανισμός χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση αυτών των θανατηφόρων λοιμώξεων, ανακοίνωσε για τον νέο τριετή κύκλο 2026-2028 συγκεντρώσεις περίπου 11,3 δισ. δολαρίων — σημαντικά κάτω από τον στόχο των 18 δισ. δολαρίων που θεωρούνται απαραίτητα για τη συνέχιση των προγραμμάτων σε 120 χώρες.
Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της παγκόσμιας υγείας, αλλά και για τις έμμεσες επιπτώσεις στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Παγκόσμια εικόνα: Ένα βήμα πίσω στην καταπολέμηση τριών μεγάλων απειλών
1. Υποχρηματοδότηση που αλλάζει τα δεδομένα
Η συγκέντρωση 11,3 δισ. δολαρίων — περίπου 40% κάτω από τον στόχο — καταδεικνύει ότι οι διεθνείς δωρητές δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς. Μεγάλες χώρες όπως η Γαλλία και η Ιαπωνία δεν έχουν δώσει ακόμη επίσημες δεσμεύσεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει οριστικοποιήσει τις διαθέσιμες πιστώσεις.
Ο Global Fund ήδη σχεδιάζει περικοπές έως και 20% στα λειτουργικά του κόστη από το 2026, κάτι που θα επηρεάσει άμεσα προγράμματα πρόληψης, θεραπείας και διάγνωσης.
2. Κίνδυνος αναζωπύρωσης θανατηφόρων νόσων
- AIDS: εκατομμύρια ασθενείς εξαρτώνται από συνεχή πρόσβαση σε αντιρετροϊκά.
- Φυματίωση: η ανθεκτική στα φάρμακα ΤΒ αποτελεί ήδη παγκόσμια απειλή.
- Ελονοσία: η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει τη γεωγραφική εξάπλωση των κουνουπιών φορέων.
Η μείωση χρηματοδότησης μπορεί να ανακόψει τις προόδους μιας δεκαετίας.
Πώς επηρεάζεται η Ευρώπη και η Ελλάδα
Παρότι η Ελλάδα δεν αποτελεί χώρα αποδέκτη χρηματοδότησης του Global Fund, οι εξελίξεις αυτές έχουν έμμεσες αλλά σημαντικές συνέπειες:
1. Δημόσια υγεία και μετακινήσεις πληθυσμών
Η υγειονομική κρίση σε αφρικανικές και ασιατικές χώρες επηρεάζει άμεσα:
- μεταναστευτικές ροές,
- κίνδυνο διασυνοριακών λοιμώξεων,
- ανάγκη για αυξημένους ελέγχους σε πύλες εισόδου.
2. Παγκόσμια αγορά φαρμάκου
Η Ελλάδα — και η Ευρώπη συνολικά — εξαρτώνται από σταθερές διεθνείς φαρμακευτικές ροές για προγράμματα:
- αντιρετροϊκής αγωγής,
- αντιφυματικής θεραπείας,
- αντιελονοσιακών φαρμάκων.
Αστάθεια σημαίνει πιθανές ελλείψεις, αυξήσεις κόστους και πιέσεις στα συστήματα υγείας.
3. Ερευνητικές συνεργασίες
Η χώρα μας συμμετέχει σε ευρωπαϊκά δίκτυα για λοιμώδη νοσήματα. Μείωση της διεθνούς χρηματοδότησης περιορίζει:
- την ανάπτυξη νέων εμβολίων,
- την τεχνολογική καινοτομία,
- τα διακρατικά πρωτόκολλα παρακολούθησης.
Η διάσταση της παγκόσμιας ανισότητας
Η υποχώρηση των δωρητών αυξάνει την πίεση προς τις αναπτυσσόμενες χώρες να «αυτοχρηματοδοτήσουν» τη δημόσια υγεία τους — κάτι συχνά αδύνατο.
Η ανισότητα στην πρόσβαση σε θεραπεία οδηγεί:
- σε νέες μεταλλάξεις παθογόνων,
- σε επιδημίες που δεν γνωρίζουν σύνορα,
- σε ακόμη μεγαλύτερο οικονομικό βάρος για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως.
Τι μπορεί να σημαίνει για την Ελλάδα στο μέλλον
Η Ελλάδα οφείλει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς αυτές μπορεί να οδηγήσουν:
- σε ανάγκη ενίσχυσης των ελέγχων στα σύνορα,
- σε προετοιμασία για πιθανές εισαγόμενες λοιμώξεις,
- σε ενίσχυση προγραμμάτων ενημέρωσης για τα ΣΜΝ,
- σε αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Δημόσιας Υγείας.
Η χώρα θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τη συμμετοχή της σε διεθνείς δράσεις ή ερευνητικά consortia, βελτιώνοντας τη θέση της ως κόμβος ιατρικής τεχνογνωσίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η τρέχουσα χρηματοδοτική κρίση του Global Fund δεν αποτελεί ένα «μακρινό» πρόβλημα. Είναι μια παγκόσμια απειλή, με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις που αγγίζουν και την Ευρώπη και, τελικά, την Ελλάδα.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!