Η συζήτηση γύρω από τον επόμενο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει μετατραπεί σε ένα από τα σημαντικότερα πολιτικο-οικονομικά μέτωπα των Βρυξελλών. Παρότι η θητεία της Κριστίν Λαγκάρντ ολοκληρώνεται το 2027, τα κράτη-μέλη έχουν ήδη ξεκινήσει μια έντονη, παρασκηνιακή διαπραγμάτευση για τη διαδοχή της, με την Ισπανία και τη Γερμανία να εμφανίζονται ως οι βασικοί διεκδικητές της επόμενης ημέρας.
Η επιλογή του προσώπου που θα ηγηθεί του κεντρικού τραπεζικού συστήματος της ευρωζώνης δεν είναι ποτέ διαδικασία ρουτίνας. Η ΕΚΤ, ως ο θεσμός που καθορίζει τη νομισματική πολιτική και έχει τον τελευταίο λόγο για τα επιτόκια και τη σταθερότητα του ευρώ, αποτελεί σημείο ισορροπίας για την Ευρώπη – και πεδίο αντιπαράθεσης για τις χώρες που επιδιώκουν να επηρεάσουν την οικονομική της πορεία.
Η γερμανική «γραμμή»: Ηχηρή δήλωση προθέσεων
Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται ο επικεφαλής της Bundesbank, Γιοακίμ Νάγκελ, ο οποίος έχει αφήσει ξεκάθαρα να εννοηθεί ότι διαθέτει την εμπειρία και τα προσόντα για να διαδεχθεί τη Λαγκάρντ. Με δηλώσεις του, τόνισε πως η συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποτελεί από μόνη της «προετοιμασία για την ηγεσία του θεσμού», στέλνοντας μήνυμα ότι η Γερμανία δεν προτίθεται να μείνει θεατής στη διαδικασία.
Η γερμανική οικονομία, παρά τις πιέσεις των τελευταίων ετών, παραμένει η μεγαλύτερη της Ευρωζώνης. Αυτό παραδοσιακά της δίνει βαρύτητα στη διεκδίκηση κορυφαίων θεσμικών θέσεων, όμως οι ισορροπίες δεν είναι δεδομένες.
Η ισπανική αντεπίθεση: Διεκδίκηση με πολιτικό βάθος
Η Ισπανία από την πλευρά της προωθεί υποψηφιότητες που συνδυάζουν τεχνοκρατική επάρκεια και ισχυρή πολιτική στήριξη. Τα τελευταία χρόνια έχει αναβαθμίσει σημαντικά την παρουσία της στον ευρωπαϊκό οικονομικό διάλογο, επιδιώκοντας να μεταφέρει την «έδρα» της νομισματικής πολιτικής προς τον ευρωπαϊκό Νότο, σε μία στιγμή που οι οικονομικές προτεραιότητες αλλάζουν ξανά.
Η Μαδρίτη θεωρεί ότι, μετά από διαδοχικές θητείες προέδρων από τη Γαλλία και την Ιταλία, ήρθε η στιγμή για μια νότια χώρα να αναλάβει τον κορμό της ΕΚΤ.
Το ευρωπαϊκό παιχνίδι ισορροπιών και ο «άγνωστος Χ»
Αναλυτές των Βρυξελλών επισημαίνουν ότι δεν αποκλείεται μια υποψηφιότητα-έκπληξη από μικρότερη χώρα της ΕΕ, ώστε να τηρηθεί η ισορροπία μεταξύ Βορρά και Νότου, αλλά και για να αποφευχθεί η σύγκρουση δύο μεγάλων δυνάμεων. Σε αντίστοιχες διαδικασίες στο παρελθόν, η επικρατούσα λύση ήταν συμβιβαστική.
Ο «άγνωστος Χ» μπορεί να είναι πρόσωπο με ισχυρό τεχνοκρατικό προφίλ, που θα λειτουργήσει ως ουδέτερος παράγοντας εμπιστοσύνης για όλα τα μέλη της Ευρωζώνης.
Γιατί έχει σημασία η επιλογή
Η νέα ηγεσία της ΕΚΤ θα κληθεί να διαχειριστεί:
- τη μετάβαση σε μια περίοδο χαμηλότερων πληθωριστικών ρυθμών,
- τις πιέσεις για μείωση επιτοκίων,
- την ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος,
- τις επιπτώσεις διεθνών κρίσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία,
- τις ανισορροπίες μεταξύ βόρειων και νότιων οικονομιών.
Με άλλα λόγια, η επόμενη θητεία θα είναι καθοριστική για το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης, σε μία εποχή αβεβαιότητας και γεωπολιτικών μετατοπίσεων.
Το χρονοδιάγραμμα
Αν και οι επίσημες διαδικασίες θα κορυφωθούν το 2026, οι ζυμώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει. Η μάχη των εντυπώσεων και των διπλωματικών συμμαχιών θα καθορίσει το πλαίσιο της τελικής επιλογής, η οποία αναμένεται να αποτελέσει έναν από τους κεντρικούς άξονες συζήτησης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυτό που φαίνεται βέβαιο είναι πως η Ευρώπη μπαίνει σε μια περίοδο έντονης παρασκηνιακής κινητικότητας, με την οικονομική της αρχιτεκτονική να κρίνεται για την επόμενη δεκαετία.


