Οι νοσηλευτές φεύγουν μαζικά από το ΕΣΥ – Συναγερμός για τη «μετανάστευση υγείας»

Στην «εντατική» φαίνεται πως βρίσκεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), το οποίο δοκιμάζεται από τη μαζική φυγή νοσηλευτών προς το εξωτερικό, αλλά και προς άλλους επαγγελματικούς κλάδους. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα που υπολειτουργεί, με τους ασθενείς να βιώνουν τις συνέπειες της υποστελέχωσης και τους νοσηλευτές να εργάζονται υπό αντίξοες συνθήκες, συχνά εξαντλημένοι και ανυποστήρικτοι.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΝΕ), στα δημόσια νοσοκομεία λείπουν περισσότεροι από 15.000 νοσηλευτές, ενώ περίπου 2.500–3.000 επαγγελματίες έχουν ήδη μετακινηθεί σε νοσοκομεία του εξωτερικού.

Μόνο μέσα στο τελευταίο έτος, 245 νοσηλευτές βρήκαν εργασία εκτός Ελλάδας, με προορισμούς:

• Κύπρος: 69

• Σουηδία: 33

• Αγγλία: 30

• Ολλανδία: 16

• Βέλγιο: 12

• Γερμανία: 10

• Νορβηγία: 9

• Ιρλανδία: 7

• Φινλανδία: 4

• ΗΠΑ: 4

Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την πανδημία COVID-19, όταν το ΕΣΥ «γονάτισε» κάτω από το βάρος των περιστατικών. Οι νοσηλευτές και γιατροί εργάστηκαν σε εξαντλητικούς ρυθμούς, χωρίς προσωπικό, χωρίς άδειες, με ψυχική και σωματική εξουθένωση.

Θλιβερή πρωτιά στην Ευρώπη

Τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) αποκαλύπτουν τη χαμηλότερη αναλογία νοσηλευτών στην Ευρώπη: μόλις 4 ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος είναι 8 ανά 1.000. Επιπλέον, ο μέσος όρος ηλικίας των Ελλήνων νοσηλευτών είναι 51 έτη, έναντι 35 ετών σε άλλες χώρες.

Η υποστελέχωση αυξάνει την πίεση στο υπάρχον προσωπικό, μειώνει την ποιότητα φροντίδας και ενισχύει τον κίνδυνο επιπλοκών ή λαθών κατά τη νοσηλεία.

Σκληρές συνθήκες εργασίας – Η εξουθένωση ως κανόνας

Το επάγγελμα του νοσηλευτή χαρακτηρίζεται από έντονη σωματική και ψυχική καταπόνηση. Οι βάρδιες αλλάζουν από πρωί σε απόγευμα και νύχτα, χωρίς επαρκή ανάπαυση ή ρεπό. Πολλοί δεν μπορούν να πάρουν ούτε τις κανονικές τους άδειες.

Όπως εξηγεί ο Γεώργιος Αβραμίδης, Πρόεδρος της ΠΑΣΥΝΟ – ΕΣΥ, «οι συνθήκες εργασίας είναι εξοντωτικές και προκαλούν συγκρούσεις στην οικογένεια και απομάκρυνση από το κοινωνικό περιβάλλον».

Η υποστελέχωση είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, διαχρονικό πρόβλημα. «Η επαρκής στελέχωση σημαίνει μικρότερο χρόνο νοσηλείας, λιγότερες λοιμώξεις, καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς και χαμηλότερο κόστος», σημειώνει.

Οι μισθοί που «διώχνουν» το προσωπικό

Η φυγή των νοσηλευτών συνδέεται άμεσα με την οικονομική ανασφάλεια και την ανισότητα στους μισθούς.

Στην Κύπρο, ένας νεοδιοριζόμενος νοσηλευτής λαμβάνει 1.700 ευρώ μηνιαίως για 37,5 ώρες εργασίας, ενώ οι υπερωρίες πληρώνονται 15 ευρώ/ώρα.
Στο Βέλγιο, ο κατώτατος μισθός ξεπερνά τα 2.400 ευρώ, σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ.

Αντίθετα, στην Ελλάδα οι αποδοχές παραμένουν δραματικά χαμηλές:

• Νοσηλευτής ΠΕ: 836 ευρώ

• Βοηθός νοσηλευτή ΔΕ: 736 ευρώ

• Τραυματιοφορέας: 684 ευρώ

Η ψυχική πίεση και η πρόθεση αποχώρησης

Πρόσφατη μελέτη του ΕΚΠΑ σε 410 νοσηλευτές έδειξε ότι το 65% βιώνει ψυχολογική χειραγώγηση (gaslighting) από ανώτερους, ενώ σχεδόν οι μισοί (49,8%) σκέφτονται σοβαρά να εγκαταλείψουν το δημόσιο νοσοκομείο.

Το φαινόμενο συνδέεται με υψηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) και επιδείνωση της ποιότητας φροντίδας προς τους ασθενείς.

Οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για άμεσα μέτρα στήριξης:

• Αύξηση μισθών

• Καλύτερες συνθήκες εργασίας

• Θεσμικές παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την παραμονή του προσωπικού στο ΕΣΥ.

Το ΕΣΥ νοσεί βαριά και η φυγή των νοσηλευτών συνεχίζεται. Χωρίς προσλήψεις, οικονομικά κίνητρα και βελτίωση των συνθηκών, η κρίση στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας θα οξυνθεί ακόμη περισσότερο — με ασθενείς και προσωπικό να πληρώνουν το υψηλό κόστος μιας ανεπαρκούς πολιτικής υγείας.