Μια νέα μελέτη έρχεται να φωτίσει τον ρόλο ενός γονιδίου που συνδέεται με ρευματικές αυτοάνοσες νόσους — του DIORA1 (FAM167A) — και τον τρόπο με τον οποίο ελέγχει την κίνηση των κυττάρων. Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει δρόμους για βαθύτερη κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος και η νόσος Sjögren.
Η ταυτότητα του DIORA1 και το μυστήριο της λειτουργίας του
Παρά το γεγονός ότι είχε εντοπιστεί πως το DIORA1 σχετίζεται με ρευματικές νόσους, μέχρι πρόσφατα η λειτουργία του στο κύτταρο παρέμενε ασαφής. Ερευνητές από το Karolinska Institutet και το Πανεπιστήμιο Linköping κατάφεραν να αποκαλύψουν ότι το DIORA1 παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της κινητικότητας των κυττάρων, αλληλεπιδρώντας στενά με μια οικογένεια πρωτεϊνών γνωστών ως MRCK κινάσες.
Οι MRCK κινάσες είναι ένζυμα που ρυθμίζουν τη δομή του κυττάρου — τον «σκελετό» του — και τη δυνατότητά του να κινείται. Η έρευνα έδειξε πως το DIORA1 δένει με αυτές τις κινάσες και επηρεάζει τη δράση τους, επηρεάζοντας, συνεπώς, τη δομή και την κινητικότητα του κυττάρου.
Πειράματα και ευρήματα
Οι επιστήμονες ξεκίνησαν με τεχνικές προστασίας εγγύτητας πρωτεϊνών (proximity proteomics) για να καθορίσουν ποιες πρωτεΐνες βρίσκονται κοντά στο DIORA1 μέσα στο κύτταρο. Έπειτα, επιβεβαίωσαν τη σύνδεσή του με τις MRCK κινάσες και ανίχνευσαν τα σημεία επαφής τους.
Με τη χρήση της τεχνολογίας CRISPR, μάλιστα, μείωσαν την έκφραση του DIORA1 σε ανθρώπινα κύτταρα και παρατήρησαν ότι αλλάζει ο τρόπος που εκφράζονται άλλα γονίδια και πρωτεΐνες που σχετίζονται με την κινητικότητα. Επιπλέον, τα κύτταρα με μειωμένο DIORA1 εμφάνισαν αυξημένη ικανότητα “εισβολής” στο περιβάλλον τους — δηλαδή, να διασπώνται και να κινούνται πιο εύκολα.
Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι, όταν το DIORA1 λειτουργεί σωστά, ελέγχει «πόσο πολύ» μπορούν να κινηθούν τα κύτταρα — μια ρύθμιση που μπορεί να είναι κρίσιμη σε νόσους όπου η φλεγμονή και η αυτοάνοση επίθεση δημιουργούν υπερκινητικότητα ή αφύσικες μετακινήσεις κυττάρων.
Ποιες είναι οι συνέπειες για τις ρευματικές νόσους
Η σύνδεση του DIORA1 με τη ρύθμιση της κινητικότητας των κυττάρων προσφέρει σημαντικά στοιχεία για το πώς αναπτύσσονται οι ρευματικές νόσοι:
-
Σε παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο λύκος, τα ανοσοκύτταρα συχνά «εισβάλλουν» σε ιστούς που κανονικά δεν θα έπρεπε. Εάν το DIORA1 ελέγχει το πόσο εύκολα μπορούν τα κύτταρα να κινηθούν, τότε οι δυσλειτουργίες του μπορούν να ενισχύσουν αυτή την παθολογική μετακίνηση.
-
Θεραπείες που στοχεύουν την αλληλεπίδραση DIORA1 – MRCK κινάσες μπορεί να περιορίσουν την υπερβολική κινητικότητα κυττάρων και τη φλεγμονή στους ιστούς.
-
Επιπλέον, αν κατανοήσουμε πώς το DIORA1 ρυθμίζει αυτές τις κινητικές διαδικασίες, θα μπορούμε να σχεδιάσουμε φάρμακα που να επαναφέρουν την ισορροπία — δηλαδή να επιτρέπουν στα κύτταρα να κινηθούν όταν είναι απαραίτητο (π.χ. για ανοσολογική ανταπόκριση), αλλά να αποτρέπουν την ανεξέλεγκτη «εισβολή».
Προοπτικές και επόμενα βήματα
Οι ερευνητές τονίζουν ότι το επόμενο στάδιο είναι να μελετήσουν πώς το DIORA1 επηρεάζει ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα, όχι μόνο μεμονωμένα κύτταρα. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζονται μελέτες σε ποντίκια που θα «αποκλείουν» (knockout) το γονίδιο DIORA1, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η συνολική επίδρασή του σε όργανα και ιστούς.
Επίσης, συνεργάτες από το Linköping ανέλαβαν τη μοντελοποίηση της δομής των πρωτεϊνών, για να κατανοηθεί καλύτερα η αλληλεπίδραση DIORA1 – MRCK στο μοριακό επίπεδο. Οι εφαρμογές αυτών των ευρημάτων μπορεί να είναι ουσιώδεις: από νέες θεραπείες για αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις, μέχρι βιοδείκτες που θα επιτρέπουν την πρώιμη ανίχνευση και παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!