Βελονισμός και πόνος στη μέση: Αξίζει πραγματικά;

Ο πόνος στη μέση αποτελεί την κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε όλες τις ηλικίες, αλλά κυρίως τους μεγαλύτερους ενήλικες. Παρά τη συχνότητά του, οι διαθέσιμες θεραπείες προσφέρουν συχνά περιορισμένη ανακούφιση. Ανάμεσα στις πιο συζητημένες παρεμβάσεις βρίσκεται ο βελονισμός, μια παραδοσιακή πρακτική που συστήνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον πόνο στη μέση, αλλά όχι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μια νέα μελέτη επιχειρεί να δώσει πιο ξεκάθαρες απαντήσεις.

Τι έδειξε η μελέτη

Η κλινική δοκιμή περιέλαβε 800 μεγαλύτερους ενήλικες στις ΗΠΑ, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες:

1. Συνηθισμένη φροντίδα (χωρίς βελονισμό).

2. Πρόγραμμα βελονισμού με 11 συνεδρίες σε διάστημα 12 εβδομάδων.

3. Ενισχυμένο πρόγραμμα που πρόσθετε άλλες 5 συνεδρίες συντήρησης στις επόμενες 12 εβδομάδες.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 55 βελονιστών από διάφορες περιοχές των ΗΠΑ. Μετά από έξι και δώδεκα μήνες, οι δύο ομάδες του βελονισμού είχαν παρόμοια αποτελέσματα· οι επιπλέον συνεδρίες συντήρησης δεν προσέφεραν επιπλέον όφελος. Ωστόσο, και οι δύο ομάδες εμφάνισαν λιγότερο πόνο και μικρότερη αναπηρία σε σύγκριση με όσους έλαβαν τη συνηθισμένη φροντίδα. Περίπου το 40% των ασθενών βελτιώθηκε κατά τουλάχιστον 30% σε δείκτες πόνου και λειτουργικότητας. Τα αποτελέσματα αυτά διατηρήθηκαν μέχρι την αξιολόγηση στους 12 μήνες, χωρίς σοβαρές παρενέργειες.

Μέγεθος του οφέλους

Παρότι ο βελονισμός φάνηκε να βοηθάει, το όφελος ήταν σχετικά μικρό. Συγκρίσεις με άλλες διεθνείς μελέτες (Αυστραλία, ΗΠΑ) έδειξαν ότι παρεμβάσεις που συνδυάζουν φυσική αποκατάσταση και ψυχολογική υποστήριξη προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη μείωση στον πόνο και την αναπηρία.

Επιπλέον, συστηματικές ανασκοπήσεις έχουν δείξει ότι όταν ο βελονισμός συγκρίνεται με εικονικές θεραπείες (placebo), η διαφορά είναι ακόμη μικρότερη. Αυτό υποδηλώνει ότι μέρος του οφέλους ίσως προέρχεται από την εμπειρία της θεραπείας (προσοχή, φροντίδα, προσδοκίες του ασθενούς) και όχι αποκλειστικά από την ίδια την τεχνική.

Η αυτοαναφορά πόνου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ψυχολογικούς παράγοντες· επομένως οι ερευνητές τονίζουν ότι πρέπει να εξετάζουμε ποια ομάδα σύγκρισης χρησιμοποιείται σε κάθε μελέτη.

Υπάρχουν καλύτερες επιλογές;

Η νέα μελέτη δεν απαξιώνει τον βελονισμό, καθώς αναγνωρίζει ότι προσφέρει κάποια ανακούφιση. Ωστόσο, αναδεικνύει και την ύπαρξη πιο αποτελεσματικών και οικονομικά αποδοτικών θεραπειών:

• Αυστραλιανή μελέτη: Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης από φυσικοθεραπευτές, που συνδύαζε ασκήσεις και ψυχολογική υποστήριξη, οδήγησε σε σημαντικά μεγαλύτερη μείωση πόνου και αναπηρίας, με παράλληλα οικονομικά οφέλη.

• Αμερικανική μελέτη: Εκπαίδευση ασθενών ώστε να αντιληφθούν ότι ο πόνος δεν προέρχεται πάντα από βλάβη στη σπονδυλική στήλη, αλλά από την «υπερπροστατευτική» αντίδραση του εγκεφάλου. Με ψυχοθεραπευτικές τεχνικές, οι συμμετέχοντες έμαθαν να διαχειρίζονται διαφορετικά τον πόνο, επιτυγχάνοντας πολύ καλύτερα αποτελέσματα από τον βελονισμό.

Αυτά τα ευρήματα ενισχύουν τη διεθνή συναίνεση ότι οι ολιστικές, πολυπαραγοντικές προσεγγίσεις είναι πιο αποτελεσματικές στη διαχείριση του χρόνιου πόνου στη μέση.

Γιατί οι ασθενείς συνεχίζουν να επιλέγουν τον βελονισμό

Παρά τα περιορισμένα αποτελέσματα, πολλοί ασθενείς εξακολουθούν να αναζητούν τον βελονισμό, καθώς είναι μια γνωστή, σχετικά προσιτή και μη επεμβατική επιλογή που τους προσφέρει κάποια ανακούφιση.

Το ζήτημα, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η έλλειψη πρόσβασης σε πιο ολοκληρωμένα θεραπευτικά προγράμματα. Όσο αυτά δεν είναι εύκολα διαθέσιμα ή προσιτά, είναι αναμενόμενο οι πάσχοντες να στραφούν σε θεραπείες όπως ο βελονισμός, ακόμη κι αν τα αποτελέσματα είναι μέτρια.

Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι ο βελονισμός μπορεί να προσφέρει μέτρια ανακούφιση σε άτομα με χρόνιο πόνο στη μέση, χωρίς σοβαρούς κινδύνους. Ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι η καλύτερη διαθέσιμη επιλογή, καθώς άλλες παρεμβάσεις –που συνδυάζουν σωματική και ψυχολογική υποστήριξη– προσφέρουν πολύ μεγαλύτερα και πιο σταθερά οφέλη.

Το μήνυμα για τους ασθενείς είναι διπλό:

1. Ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσει, αλλά με περιορισμένα αποτελέσματα.

2. Υπάρχουν πιο ολοκληρωμένες, αποδοτικές θεραπείες που αξίζει να αναζητήσουν, εφόσον είναι διαθέσιμες.

Η πρόκληση για τα συστήματα υγείας είναι να εξασφαλίσουν ότι τέτοιες πολυδιάστατες και αποτελεσματικές θεραπείες θα γίνουν προσιτές σε όλους, ώστε οι άνθρωποι να μην αναγκάζονται να βασίζονται σε λύσεις δεύτερης επιλογής.