Η Ισπανία βρίσκεται σε ένα σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση των κινδύνων του καπνίσματος — η κυβέρνηση έθεσε σε διαβούλευση ένα προσχέδιο νόμου που προτείνει την απαγόρευση του καπνίσματος και του vaping σε υπαίθριους χώρους, περιλαμβανομένων των αυλών σε μπαρ και εστιατόρια, καθώς και δημόσιες πλατείες όπως πάρκα, στάσεις λεωφορείων και εξωτερικούς χώρους σχολείων και πανεπιστημίων.
Στόχος και επιδιώξεις
Το νομοσχέδιο στοχεύει στην προστασία της δημόσιας υγείας, με έμφαση στην εξάλειψη παθητικής έκθεσης στον καπνό και την ανασφάλεια από προϊόντα όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα προϊόντα θέρμανσης καπνού και τα shisha. Επιπλέον, απαγορεύεται η διαφήμιση, η προώθηση και η χορηγία προϊόντων καπνού, ενώ προβλέπεται απαγόρευση χρήσης από ανηλίκους.
Η υπουργός Υγείας, Mónica García Gómez, χαρακτήρισε το μέτρο ως επιστροφή της Ισπανίας στο προσκήνιο της παγκόσμιας μάχης κατά του καπνίσματος, αναφέροντας ως ορόσημα τη θεσμοθέτηση της απαγόρευσης στους χώρους εργασίας το 2005 και στα μπαρ και εστιατόρια το 2010.
Αντιδράσεις και προκλήσεις
Η πρωτοβουλία δεν έχει προκαλέσει καθολική αποδοχή. Ο κλάδος της φιλοξενίας εξέφρασε ανησυχίες, επισημαίνοντας πως οι υπαίθριες αυλές αποτελούν κρίσιμους χώρους κοινωνικής συναναστροφής, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η ισπανική κυβέρνηση, ωστόσο, υπογραμμίζει πως «η δημόσια υγεία προέχει έναντι των ιδιωτικών συμφερόντων. Παράλληλα, η διαδικασία προώθησης του νομοσχεδίου συνεχίζεται με στόχο τη λήψη απόφασης από το Κοινοβούλιο, σε ένα περιβάλλον πολιτικών αντιπαραθέσεων και με πιθανές τροπολογίες που θα επηρεάσουν το τελικό περιεχόμενο του νόμου.
Στατιστικά και επιπτώσεις
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, περίπου το 26% των ενηλίκων στην Ισπανία καπνίζουν καθημερινά — γεγονός που καταδεικνύει την έκταση και σοβαρότητα του προβλήματος αναφορικά με τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, ο τομέας της υγείας αναφέρει ότι περίπου 50.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως λόγω του καπνίσματος — έναν καθημερινό μέσο όρο που αγγίζει τα 137 θύματα.
Πιθανές εκβάσεις και εναλλακτικά μέτρα
Αν εγκριθεί, η απαγόρευση θα επηρεάσει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι υπαίθριες αυλές — από απλούς χώρους για καπνιστές μέχρι κοινωνικές ζώνες συνάντησης. Η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να φέρει αλλαγή στην κουλτούρα κατανάλωσης σ’ αυτούς τους χώρους, αλλά και αύξηση των εξόδων για τις επιχειρήσεις σε περίπτωση απαιτούμενης προσαρμογής στις νέες προδιαγραφές. Ένα σημείο αντιπαράθεσης αφορά την απουσία μέτρων όπως η υποχρεωτική απλή συσκευασία προϊόντων καπνού (plain packaging) ή αύξηση φόρων — τα οποία έχουν ήδη υιοθετηθεί σε άλλες χώρες και έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικά στο μείωση της έναρξης καπνίσματος.
Η πρόταση της κυβέρνησης της Ισπανίας για την απαγόρευση καπνίσματος και χρήσης άλλων προϊόντων καπνού σε εξωτερικούς χώρους δίνει έμφαση στην προάσπιση της δημόσιας υγείας και την αποτροπή της παθητικής έκθεσης. Αν και η εισηγούμενη νομοθεσία προκαλεί συζητήσεις και αντιδράσεις από τον επιχειρηματικό κλάδο, στόχος είναι η Ισπανία να επιβεβαιώσει τη θέση της ως πρωτοπόρος στον ευρωπαϊκό αγώνα κατά του καπνίσματος. Αν εγκριθεί το προσχέδιο, οι υπαίθριες αυλές μπαρ και εστιατορίων στην Ισπανία θα αποκτήσουν νέα μορφή — χωρίς καπνό, με προστασία της υγείας και με προοπτική ενός καθαρότερου και πιο βιώσιμου περιβάλλοντος.