Υπνική άπνοια: Μπορεί ένα κοχύλι να βοηθήσει;

Η τακτική εξάσκηση στο φύσημα ενός κοχυλιού για έξι μήνες φάνηκε να μειώνει τα συμπτώματα που εμφανίζει η αποφρακτική υπνική άπνοια (OSA), σύμφωνα με μια μικρή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ERJ Open Research. Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια κοινή διαταραχή του ύπνου, όπου η αναπνοή σταματά επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της νύχτας λόγω απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών. Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονο ροχαλητό, ανήσυχο ύπνο και υπνηλία μέσα στην ημέρα. Επιπλέον, αυξάνει τον κίνδυνο για υπέρταση, καρδιοπάθειες και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μια αρχαία πρακτική με σύγχρονη προοπτική

Το φύσημα του κοχυλιού, γνωστό και ως shankh blowing, αποτελεί μέρος της ινδικής κουλτούρας εδώ και χιλιάδες χρόνια, συχνά στο πλαίσιο γιόγκικων αναπνευστικών ασκήσεων. Η νέα έρευνα έδειξε ότι άτομα με μέτρια OSA που ασκήθηκαν στο shankh blowing είχαν καλύτερη ποιότητα ύπνου, ένιωθαν πιο ξεκούραστα την ημέρα και εμφάνισαν λιγότερες διακοπές αναπνοής κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια απλή και χαμηλού κόστους παρέμβαση που μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα χωρίς φάρμακα ή μηχανήματα.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του Dr. Krishna K. Sharma από το Eternal Heart Care Centre and Research Institute στην Τζαϊπούρ της Ινδίας. Όπως εξηγεί, η συνήθης θεραπεία για την OSA είναι η χρήση συσκευής συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP), η οποία διοχετεύει αέρα μέσω μάσκας όλη τη νύχτα, διατηρώντας τον αεραγωγό ανοιχτό. Παρά την αποτελεσματικότητά της, πολλοί ασθενείς δυσκολεύονται να τη χρησιμοποιούν τακτικά λόγω δυσφορίας.

«Στην κλινική μου, αρκετοί ασθενείς ανέφεραν ότι μετά την τακτική εξάσκηση στο φύσημα κοχυλιού αισθάνονταν πιο ξεκούραστοι και είχαν λιγότερα συμπτώματα. Αυτές οι παρατηρήσεις μάς οδήγησαν να σχεδιάσουμε μια μελέτη για να ελέγξουμε επιστημονικά την αποτελεσματικότητα αυτής της παραδοσιακής πρακτικής», σημειώνει ο Dr. Sharma.

Η μελέτη

Η έρευνα περιέλαβε 30 άτομα ηλικίας 19–65 ετών με μέτρια OSA, που αξιολογήθηκαν μεταξύ Μαΐου 2022 και Ιανουαρίου 2024. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε πολυυπνογραφία (ολοκληρωμένη καταγραφή της ποιότητας του ύπνου) και σε ερωτηματολόγια σχετικά με τον ύπνο και την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Τυχαία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:

• 16 άτομα εκπαιδεύτηκαν στο φύσημα κοχυλιού (shankh blowing)

• 14 άτομα ασκήθηκαν σε βαθιές αναπνοές

Κάθε συμμετέχων έλαβε ένα παραδοσιακό shankh και εκπαιδεύτηκε επί τόπου από μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η οδηγία ήταν να εξασκούνται στο σπίτι για τουλάχιστον 15 λεπτά, πέντε φορές την εβδομάδα, για έξι μήνες.

Τα αποτελέσματα

Μετά το εξάμηνο, η ομάδα του shankh blowing εμφάνισε:

• 34% λιγότερη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

• Βελτίωση στην ποιότητα του ύπνου

• 4–5 λιγότερες άπνοιες ανά ώρα

• Υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα τη νύχτα

Σύμφωνα με τον Dr. Sharma, η τεχνική περιλαμβάνει βαθιά εισπνοή και στη συνέχεια ισχυρή, παρατεταμένη εκπνοή μέσα από σφιχτά κλειστά χείλη. Η διαδικασία δημιουργεί έντονες δονήσεις και αντίσταση στη ροή του αέρα, δυναμώνοντας τους μυς του ανώτερου αεραγωγού, όπως του λαιμού και της μαλακής υπερώας, οι οποίοι τείνουν να καταρρέουν κατά τον ύπνο σε άτομα με OSA. Η σπειροειδής δομή του κοχυλιού μπορεί επίσης να προκαλεί ειδικά ακουστικά και μηχανικά ερεθίσματα που συμβάλλουν στην τόνωση αυτών των μυών. «Για όσους δυσκολεύονται με το CPAP ή δεν έχουν πρόσβαση σε αυτό, το φύσημα κοχυλιού μπορεί να προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη, απλή και οικονομική λύση», υπογραμμίζει.

Επόμενα βήματα

Οι ερευνητές σχεδιάζουν μεγαλύτερη μελέτη σε πολλά νοσοκομεία για να επιβεβαιώσουν τα αποτελέσματα σε ευρύτερο και πιο ποικιλόμορφο πληθυσμό, καθώς και να συγκρίνουν την τεχνική με την κλασική θεραπεία CPAP, ειδικά σε πιο σοβαρές μορφές OSA.

Σχόλια ειδικών

Η καθηγήτρια Σοφία Σχίζα, επικεφαλής της ομάδας ERS για τις διαταραχές της αναπνοής κατά τον ύπνο, από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, σχολίασε: «Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια συχνή πάθηση παγκοσμίως, που σχετίζεται με κακή ποιότητα ύπνου και αυξημένους κινδύνους για υπέρταση, εγκεφαλικό και καρδιοπάθειες. Παρότι διαθέτουμε αποτελεσματικές θεραπείες όπως το CPAP, υπάρχει ανάγκη για νέες προσεγγίσεις. Η μελέτη αυτή είναι ενδιαφέρουσα και δείχνει ότι η αρχαία πρακτική του shankh blowing μπορεί να προσφέρει μια χρήσιμη εναλλακτική ή συμπληρωματική θεραπεία σε επιλεγμένους ασθενείς.»