Μια πρόσφατη κλινική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση γύρω από τον ρόλο των ψηφιακών θεραπειών στην αντιμετώπιση της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής. Η μελέτη αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα της ψηφιακής γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας DaylightRx, η οποία παρέχεται μέσω smartphone, συγκρίνοντάς την με μια διαδικτυακή ψυχοεκπαίδευση. Τα αποτελέσματα δείχνουν σαφή υπεροχή της ψηφιακής θεραπείας ως προς τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους, εγείρουν όμως και σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη μεθοδολογία και την ερμηνεία των ευρημάτων.
Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή και τα εμπόδια στη θεραπεία
Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται από επίμονο, υπερβολικό και δύσκολα ελεγχόμενο άγχος, το οποίο συνοδεύεται συχνά από σωματικά συμπτώματα, διαταραχές ύπνου και σημαντική έκπτωση στη λειτουργικότητα. Η διαταραχή εμφανίζει συχνότητα εμφάνισης περίπου 6% κατά τη διάρκεια της ζωής και σχετίζεται με αυξημένη χρήση υπηρεσιών υγείας και μειωμένη ποιότητα ζωής.
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και η φαρμακοθεραπεία αποτελούν τις θεραπείες πρώτης γραμμής. Παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητά τους, η πρόσβαση παραμένει περιορισμένη, λόγω έλλειψης εξειδικευμένων θεραπευτών, χρονικών περιορισμών, κόστους και κοινωνικού στιγματισμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι ψηφιακές παρεμβάσεις προτείνονται ως πιθανή λύση για τη διεύρυνση της πρόσβασης στη φροντίδα.
Τι είναι το DaylightRx και πώς λειτουργεί
Το DaylightRx είναι μια ψηφιακή εφαρμογή γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας σχεδιασμένη για χρήση μέσω smartphone. Παρέχει δομημένο θεραπευτικό περιεχόμενο με ηχητική καθοδήγηση και διαδραστικές ασκήσεις, καλύπτοντας βασικά στοιχεία της θεραπείας, όπως γνωσιακή αναδιάρθρωση, εφαρμοσμένη χαλάρωση, μείωση της αποφυγής, ενσυνειδητότητα, επίλυση προβλημάτων και φαντασιακή έκθεση. Η καθημερινή χρήση και η συνεχής αλληλεπίδραση αποτελούν κεντρικά χαρακτηριστικά της παρέμβασης.
Η ψηφιακή ψυχοεκπαίδευση που χρησιμοποιήθηκε ως ομάδα ελέγχου περιλάμβανε γραπτό υλικό για τα συμπτώματα, τις αιτίες και τις συνέπειες του άγχους, καθώς και γενικές συμβουλές τρόπου ζωής, χωρίς δομημένες θεραπευτικές ασκήσεις.
Σχεδιασμός και βασικά αποτελέσματα της μελέτης
Η κλινική δοκιμή διεξήχθη πλήρως εξ αποστάσεως και περιέλαβε 351 ενήλικες με διαγνωσμένη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και υψηλές βαθμολογίες στην κλίμακα GAD-7. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν είτε στην ψηφιακή γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είτε στην ψυχοεκπαίδευση.
Στις 10 εβδομάδες, το 71% των συμμετεχόντων στο DaylightRx πληρούσε τα κριτήρια «ύφεσης», έναντι 34,6% στην ομάδα ψυχοεκπαίδευσης. Στις 24 εβδομάδες, τα ποσοστά αυξήθηκαν στο 77,7% και 52% αντίστοιχα. Παράλληλα, οι μέσες βαθμολογίες GAD-7 ήταν σημαντικά χαμηλότερες στην ομάδα της ψηφιακής θεραπείας και στα δύο χρονικά σημεία.
Το ζήτημα της «ύφεσης» και η ερμηνεία των δεδομένων
Κεντρικό σημείο κριτικής της μελέτης αποτελεί η χρήση του όρου «ύφεση». Στην πράξη, η ύφεση ορίστηκε είτε ως βαθμολογία ≤2 στην Κλίμακα Κλινικών Συνολικών Εντυπώσεων-Βελτίωσης είτε ως βαθμολογία GAD-7 κάτω από συγκεκριμένο όριο. Κανένας από τους δύο ορισμούς δεν περιλάμβανε διαγνωστική επαναξιολόγηση ή αξιολόγηση της λειτουργικής αποκατάστασης.
Η ασυνέπεια στη χρήση του όρου δημιουργεί ορολογική ασάφεια και ενδέχεται να υπερεκτιμά την κλινική σημασία των αποτελεσμάτων. Για μη ειδικούς αναγνώστες, η «ύφεση» μπορεί να εκληφθεί ως πλήρης ψυχιατρική επίλυση, ενώ στην πραγματικότητα αντανακλά μείωση της έντασης των συμπτωμάτων.
Ανεπιθύμητα συμβάντα και περιορισμοί
Η μελέτη κατέγραψε ανεπιθύμητα συμβάντα, όπως κρίσεις πανικού, καταθλιπτικά συμπτώματα και σporadικά αυτοκτονικό ιδεασμό, σε μικρό ποσοστό συμμετεχόντων. Επιπλέον, η ομάδα ελέγχου είχε αναπτυχθεί από την ίδια εταιρεία που δημιούργησε το DaylightRx, γεγονός που περιορίζει τη γενικευσιμότητα των αποτελεσμάτων.
Τι σημαίνουν τα ευρήματα για την κλινική πράξη
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι μια δομημένη ψηφιακή γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μέσω smartphone μπορεί να προσφέρει ουσιαστική μείωση των συμπτωμάτων άγχους σε άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Ωστόσο, για να θεωρηθεί πλήρως ισοδύναμη ή εναλλακτική των καθιερωμένων θεραπειών, απαιτούνται μελλοντικές μελέτες που θα τη συγκρίνουν άμεσα με πρόσωπο με πρόσωπο γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και θα χρησιμοποιούν αυστηρότερα, κλινικά σαφή τελικά σημεία.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!