Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις σοβαρότερες παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία, καθώς συνδέεται άμεσα με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Η αύξηση της συχνότητάς της τις τελευταίες δεκαετίες αποδίδεται κυρίως στη στροφή προς δίαιτες υψηλής ενεργειακής πυκνότητας, πλούσιες σε λιπαρά και επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς και στον ολοένα πιο καθιστικό τρόπο ζωής. Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας δεν περιορίζονται στην αύξηση βάρους, αλλά επεκτείνονται σε σοβαρές συννοσηρότητες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και η μεταβολικά σχετιζόμενη στεατωτική νόσος του ήπατος (MASLD).
Η παχυσαρκία και οι μεταβολικές της επιπλοκές
Η συσσώρευση λίπους στο σώμα, και ιδιαίτερα στο ήπαρ, αποτελεί βασικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό που οδηγεί σε μεταβολικές διαταραχές. Η MASLD έχει αναδειχθεί σε μία από τις συχνότερες χρόνιες ηπατικές παθήσεις παγκοσμίως και συνδέεται στενά με την παχυσαρκία και τη δυσλιπιδαιμία. Παρά τις σημαντικές προόδους στη φαρμακευτική αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, οι θεραπευτικές επιλογές που στοχεύουν άμεσα τους μηχανισμούς παραγωγής και αποθήκευσης λίπους παραμένουν περιορισμένες. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις που θα παρεμβαίνουν πιο «ανάντη» στους μοριακούς μηχανισμούς του μεταβολισμού.
Ο ρόλος του μονοξειδίου του αζώτου στον οργανισμό
Το μονοξείδιο του αζώτου είναι ένα αέριο σηματοδοτικό μόριο με πλειοτροπικές δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Συμμετέχει στη ρύθμιση της αγγειακής λειτουργίας, της ανοσολογικής απόκρισης και του κυτταρικού μεταβολισμού. Οι βιολογικές του δράσεις ασκούνται κυρίως μέσω της σύνδεσής του με συγκεκριμένες πρωτεΐνες, μια διαδικασία που τροποποιεί τη λειτουργία τους. Ωστόσο, η ισορροπία αυτής της σύνδεσης είναι κρίσιμη: τόσο η υπερβολική όσο και η ανεπαρκής δράση του μονοξειδίου του αζώτου μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις.
Η ανακάλυψη του ενζύμου SCoR2
Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Signaling, ερευνητική ομάδα από τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και το Πανεπιστήμιο Case Western Reserve αποκάλυψε έναν έως τώρα άγνωστο μηχανισμό ρύθμισης του μεταβολισμού του λίπους. Οι ερευνητές εντόπισαν ένα νέο ένζυμο, το SCoR2, το οποίο απομακρύνει το μονοξείδιο του αζώτου από βασικές πρωτεΐνες που ελέγχουν τη λιπογένεση. Η απομάκρυνση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση της σύνθεσης λίπους, αποδεικνύοντας ότι το SCoR2 είναι απαραίτητο για την παραγωγή και αποθήκευση λιπιδίων.
Πειραματική αναστολή και μεταβολικά οφέλη
Η ερευνητική ομάδα προχώρησε στη γενετική αναστολή του SCoR2, αλλά και στην ανάπτυξη ενός φαρμακευτικού αναστολέα του ενζύμου. Τα αποτελέσματα σε πειραματικά μοντέλα ποντικών ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Ο αποκλεισμός του SCoR2 εμπόδισε την αύξηση του σωματικού βάρους, περιόρισε τη λιπώδη διήθηση και την ηπατική βλάβη, ενώ παράλληλα οδήγησε σε μείωση της «κακής» LDL χοληστερόλης. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η διατήρηση της δράσης του μονοξειδίου του αζώτου στις συγκεκριμένες πρωτεΐνες μπορεί να αναστείλει αποτελεσματικά τη λιπογένεση.
Μηχανισμοί δράσης σε ήπαρ και λιπώδη ιστό
Σύμφωνα με τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, Jonathan Stamler, MD, το μονοξείδιο του αζώτου δρα με διαφορετικούς αλλά συμπληρωματικούς τρόπους σε διαφορετικούς ιστούς. Στο ήπαρ, αναστέλλει πρωτεΐνες που εμπλέκονται στην παραγωγή λίπους και χοληστερόλης, ενώ στον λιπώδη ιστό καταστέλλει το γενετικό πρόγραμμα που οδηγεί στη σύνθεση των ενζύμων της λιπογένεσης. Η αναστολή του SCoR2 επιτρέπει στο μονοξείδιο του αζώτου να διατηρεί αυτές τις προστατευτικές του δράσεις.
Προοπτικές για νέα θεραπευτική κατηγορία
Τα ευρήματα της μελέτης ανοίγουν τον δρόμο για μια νέα κατηγορία φαρμάκων που θα στοχεύουν ταυτόχρονα την παχυσαρκία, τη δυσλιπιδαιμία και τη λιπώδη νόσο του ήπατος. Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει την προώθηση του φαρμάκου σε κλινικές δοκιμές, οι οποίες εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν περίπου 18 μήνες. Εφόσον τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν και στον άνθρωπο, η αναστολή του SCoR2 θα μπορούσε να αποτελέσει μια καινοτόμο και πολλά υποσχόμενη θεραπευτική προσέγγιση, με σημαντικά οφέλη για τη δημόσια υγεία.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!