Η γλυκαντική ουσία ασπαρτάμη μειώνει το λίπος;

Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από τους CIC biomaGUNE και Biogipuzkoa HRI σε ποντίκια δείχνει ότι η παρατεταμένη πρόσληψη τεχνητών γλυκαντικών μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στη λειτουργία διαφόρων οργάνων. Τα γλυκαντικά χρησιμοποιούνται ευρέως για τη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης και τον έλεγχο του σωματικού βάρους. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η ανησυχία ότι μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά τον μεταβολισμό και τη λειτουργία των κυττάρων μακροπρόθεσμα. Η εργασία δημοσιεύεται στο περιοδικό Biomedicine & Pharmacotherapy.

Η ασπαρτάμη και η δημοτικότητά της

Ένα από τα πιο διαδεδομένα γλυκαντικά είναι η ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται σε γλυκά, αναψυκτικά διαίτης, προϊόντα αρτοποιίας και τσίχλες. Η γλυκιά της γεύση είναι περίπου 200 φορές πιο έντονη από τη σακχαρόζη, γεγονός που μειώνει τη θερμιδική της αξία. Αν και έχουν γίνει πολυάριθμες μελέτες για τις επιδράσεις της, οι μακροπρόθεσμες μεταβολικές και συμπεριφορικές συνέπειες της μακροχρόνιας κατανάλωσής της παραμένουν ελάχιστα κατανοητές.

Σχεδιασμός της μελέτης

Η ερευνήτρια Irati Aiestaran-Zelaia, υπό την επίβλεψη των καθηγητών Jesús Ruiz-Cabello και Ian J. Holt, αξιολόγησε τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας κατανάλωσης ασπαρτάμης σε ποντίκια. Τα ποντίκια εκτέθηκαν σε δόση ισοδύναμη με το 1/6 της μέγιστης συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης για τον άνθρωπο, για διάστημα ενός έτους. Η μελέτη στόχευε να διερευνήσει όχι μόνο τις επιδράσεις στη σύνθεση σώματος αλλά και στη λειτουργία ζωτικών οργάνων και στη γνωστική ικανότητα.

Κύρια ευρήματα

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ασπαρτάμη μείωσε τις αποθέσεις λίπους στα ποντίκια κατά περίπου 20%, αλλά συνοδεύτηκε από ήπια καρδιακή υπερτροφία και μειωμένη γνωστική απόδοση. Η ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι «αν και το γλυκαντικό μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους, συνοδεύεται από παθοφυσιολογικές αλλαγές στην καρδιά και πιθανώς στον εγκέφαλο».

Δοσολογία και σημασία των αποτελεσμάτων

Η ημερήσια δόση ασπαρτάμης που χρησιμοποιήθηκε ήταν 7 mg ανά kg σωματικού βάρους σε μονάδες ανθρώπινου ισοδύναμου. Αυτή η δόση είναι σημαντικά χαμηλότερη από τη μέγιστη συνιστώμενη δόση 50 mg/kg/ημέρα που καθορίζουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο EMA και ο FDA. Το γεγονός ότι παρατηρήθηκαν επιδράσεις ακόμη και σε τόσο χαμηλές δόσεις υπογραμμίζει την πιθανή σημασία των ευρημάτων για τις οδηγίες κατανάλωσης τεχνητών γλυκαντικών.

Πολυπαραγοντική αξιολόγηση

Η μελέτη αξιοποίησε μια ευρεία γκάμα τεχνικών και μετρήσεων για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της ασπαρτάμης, συμπεριλαμβανομένων:

• Λειτουργικής απεικόνισης μέσω μαγνητικής τομογραφίας

• Μοριακής απεικόνισης (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων)

• Φασματοσκοπίας εγκεφάλου και ήπατος

• Γνωστικών δοκιμασιών

• Μετρήσεων θερμοκρασίας, πρόσληψης τροφής και νερού

Αυτά τα δεδομένα επέτρεψαν στους ερευνητές να κατανοήσουν με ακρίβεια τις φυσιολογικές αλλαγές που προκαλεί η μακροχρόνια κατανάλωση ασπαρτάμης στα ποντίκια.

Μακροχρόνιες συνέπειες και σύγκριση με άλλα γλυκαντικά

Η μελέτη αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης σειράς ερευνών που εξετάζουν πώς η ρύθμιση των θρεπτικών συστατικών επηρεάζει τη λειτουργία οργάνων σε καταστάσεις υγείας και ασθένειας. Στην περίπτωση της ασπαρτάμης, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στις επιδράσεις της στην καρδιά, στον εγκέφαλο, στα επίπεδα λίπους και στο σωματικό βάρος, με στόχο τη σύγκριση με άλλους τύπους σακχάρων και γλυκαντικών.

Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι η παρατήρηση αυτών των επιδράσεων απαιτεί μελέτες μεγάλης διάρκειας, γεγονός που εξηγεί γιατί δεν είχαν περιγραφεί προηγουμένως. Τα ευρήματα παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για τις χρόνιες επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από επίπεδα πρόσληψης που επιτυγχάνονται μέσω φυσιολογικής διατροφής.

Η μελέτη καταδεικνύει ότι ακόμη και χαμηλές δόσεις τεχνητών γλυκαντικών μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία των οργάνων σε μακροχρόνια βάση. Αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση τις τρέχουσες οδηγίες κατανάλωσης και υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω μελέτες που θα αξιολογήσουν τις επιπτώσεις αυτών των ουσιών στον άνθρωπο.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι η έρευνα αυτή συμβάλλει στην κάλυψη σημαντικών κενών γνώσης σχετικά με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της ασπαρτάμης και αποτελεί βάση για μελλοντικές μελέτες σχετικά με την ασφάλεια και τη φυσιολογική επίδραση των γλυκαντικών σε διαφορετικούς τύπους οργανισμών.