Γιατί σταματούν να οδηγούν οι ηλικιωμένοι με ήπια γνωστική εξασθένηση

Μια νέα προοπτική μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 26 Νοεμβρίου στο Neurology καταδεικνύει ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί με ήπια γνωστική εξασθένηση (Mild Cognitive Impairment – MCI) παρουσιάζουν σημαντική μείωση στη συχνότητα, την πολυπλοκότητα και το χωρικό εύρος της οδήγησής τους, συγκριτικά με συνομηλίκους τους με φυσιολογική γνωστική λειτουργία.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Ling Chen, Ph.D., από τη Σχολή Κοινωνικής Εργασίας Brown στο Σεντ Λούις. Η μελέτη είχε ως στόχο να διερευνήσει εάν τα καθημερινά, φυσιοκρατικά δεδομένα οδήγησης μπορούν να λειτουργήσουν ως διακριτικός δείκτης γνωστικής κατάστασης στους ηλικιωμένους οδηγούς.

Μεθοδολογία: Καταγραφή πραγματικής οδηγικής συμπεριφοράς έως και 40 μήνες

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εντός οχήματος καταγραφικά συστήματα με GPS, τα οποία συγκέντρωσαν λεπτομερή δεδομένα όπως:

• αριθμός και διάρκεια διαδρομών,

• μέση και μέγιστη απόσταση,

• νυχτερινή οδήγηση,

• ταχύτητες και περιστατικά υπερβολικής ταχύτητας,

• απότομο φρενάρισμα,

• χωρική κινητικότητα και πολυπλοκότητα διαδρομών (εντροπία).

Στη μελέτη συμμετείχαν 298 οδηγοί ηλικιωμένης ηλικίας που ζούσαν ανεξάρτητα στην κοινότητα: 56 άτομα με MCI και 242 με φυσιολογική γνωστική λειτουργία (NC). Η παρακολούθηση διήρκησε έως και 40 μήνες, προσφέροντας μια από τις πιο εκτεταμένες αναλύσεις καθημερινής οδηγικής συμπεριφοράς που έχουν υπάρξει.

Κύρια ευρήματα: Σημαντική μείωση οδηγικής δραστηριότητας σε άτομα με MCI

Με την πάροδο του χρόνου, οι οδηγοί με MCI εμφάνισαν μεγαλύτερη μείωση σε βασικές μεταβλητές οδήγησης, όπως:

• μηνιαίος αριθμός ταξιδιών,

• νυχτερινές διαδρομές,

• τυχαία εντροπία, δείκτης που αντανακλά την ποικιλομορφία και πολυπλοκότητα των διαδρομών.

Επιπλέον, ορισμένα χαρακτηριστικά –όπως η μέση απόσταση διαδρομής, τα περιστατικά υπερβολικής ταχύτητας, η εντροπία και η μέγιστη απόσταση μετακίνησης– παρουσίασαν υψηλή ικανότητα διάκρισης μεταξύ οδηγών με MCI και NC, με AUC 0,82, ένδειξη ισχυρής διαγνωστικής ακρίβειας.

Όταν στο μοντέλο προστέθηκαν δημογραφικά στοιχεία, ο γονότυπος APOE ɛ4 (γνωστός βιολογικός δείκτης κινδύνου για άνοια) και ένας σύνθετος δείκτης γνωστικής λειτουργίας, η AUC αυξήθηκε σε 0,87, ενισχύοντας την προβλεπτική ισχύ.

Η σημασία της καθημερινής οδήγησης ως εργαλείο έγκαιρης ανίχνευσης

Ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Ganesh M. Babulal, Ph.D., από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Washington στο St. Louis, υπογράμμισε ότι η παρακολούθηση πραγματικής οδηγικής συμπεριφοράς μπορεί να αποτελέσει έναν χαμηλού κόστους, διακριτικό και λειτουργικό τρόπο αξιολόγησης της γνωστικής υγείας των ηλικιωμένων.

«Η καθημερινή οδηγική συμπεριφορά είναι ένας σχετικά ελαφρύς και διακριτικός δείκτης για την παρακολούθηση γνωστικών δεξιοτήτων. Αυτό μπορεί να επιτρέψει την έγκαιρη αναγνώριση οδηγών που βρίσκονται σε κίνδυνο, πριν συμβεί ατύχημα ή παραλίγο ατύχημα».