Το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία και οι πρώτες αντιδράσεις

Νέο κεφάλαιο άνοιξε στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρέλαβε επίσημα από την Ουάσιγκτον το αμερικανικό προσχέδιο ειρηνευτικής συμφωνίας. Η πρόταση, που σύμφωνα με διεθνείς διαρροές αποτελείται από 28 σημεία, θεωρείται από πλευράς ΗΠΑ ως ένα πιθανό πλαίσιο για επανεκκίνηση της διπλωματίας.

Το γραφείο του Ουκρανού προέδρου επιβεβαίωσε την παραλαβή και έκανε γνωστό ότι ο Ζελένσκι σκοπεύει να συζητήσει άμεσα τα βασικά σημεία με τον Ντόναλντ Τραμπ. Παρά το γεγονός ότι δεν δόθηκαν λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του σχεδίου, ο Ζελένσκι σημείωσε πως «η ουκρανική και η αμερικανική ομάδα θα εργαστούν εποικοδομητικά στα σημεία του σχεδίου», προσθέτοντας ότι η προσπάθεια πρέπει να γίνει «ειλικρινά, γρήγορα και με βάση τις αρχές που απασχολούν τον ουκρανικό λαό».

Τι προβλέπει το αμερικανικό προσχέδιο

Σύμφωνα με διεθνείς αναφορές (Reuters, Washington Post, WSJ), η πρόταση περιλαμβάνει σημεία που έχουν προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις:

• Αναγνώριση από τις ΗΠΑ του de facto ελέγχου της Ρωσίας στο Λουγκάνσκ και στο Ντονέτσκ.
• Αναγνώριση της Κριμαίας και του Ντονμπάς ως ρωσικού εδάφους από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, χωρίς να απαιτείται άμεση αναγνώριση από το Κίεβο.
• Μείωση της στρατιωτικής ισχύος της Ουκρανίας και περιορισμός όπλων μεγάλης εμβέλειας.
• Απουσία ξένων στρατευμάτων από την Ουκρανία, πλην ειρηνευτικών αποστολών.

Οι όροι αυτοί εκλαμβάνονται από πολλούς αναλυτές ως σημαντικές παραχωρήσεις εκ μέρους της Ουκρανίας — κάτι που εξηγεί τις πρώτες έντονες αντιδράσεις.

Οι πρώτες σκέψεις και οι τοποθετήσεις του Ζελένσκι

Παρότι ο Ζελένσκι είπε ότι αντιμετωπίζει θετικά κάθε «κατασκευαστική και ειλικρινή» προσπάθεια, ταυτόχρονα υπογράμμισε πως «διευκρίνισε στις ΗΠΑ τις βασικές αρχές που απασχολούν τον λαό μας», στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι η εδαφική ακεραιότητα αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση.

Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η ουκρανική πλευρά δεν κλείνει την πόρτα στη διαπραγμάτευση, αλλά θέλει να διατηρήσει ισχυρό περιθώριο ελιγμών για να απορρίψει ή να τροποποιήσει σημεία που θεωρεί μη αποδεκτά.

Αντιδράσεις σε Κίεβο και Ευρώπη

Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν έντονες:

• Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι οποιοδήποτε σχέδιο ειρήνης πρέπει να γίνει αποδεκτό από την Ουκρανία και να συμβαδίζει με το διεθνές δίκαιο.
• Πηγές στις Βρυξέλλες εξέφρασαν ανησυχία ότι το αμερικανικό πλαίσιο «παγιώνει» τη ρωσική κυριαρχία σε κατεχόμενες περιοχές.
• Στο Κίεβο, κυβερνητικά στελέχη κάνουν λόγο για σχέδιο «προβληματικό» και «μη συμβατό με τα συμφέροντα της χώρας».

Οι αντιδράσεις συνδέονται με τον φόβο ότι το σχέδιο ενδέχεται να οδηγήσει σε μια «παγωμένη σύγκρουση» που θα διατηρεί το status quo υπέρ της Ρωσίας.

Η επόμενη μέρα

Με το προσχέδιο πλέον στα χέρια της ουκρανικής κυβέρνησης, η προσοχή στρέφεται στη συνάντηση Ζελένσκι–Τραμπ, η οποία θεωρείται κρίσιμη για την πορεία της διαπραγμάτευσης. Οι επόμενες 48 ώρες αναμένονται καθοριστικές:

• Η Ουκρανία πρέπει να αποφασίσει αν μπορεί να αποδεχθεί ή να διαπραγματευτεί τους όρους.
• Οι ΗΠΑ επιδιώκουν ταχεία αξιολόγηση.
• Η ΕΕ πιέζει να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία.
• Η Ρωσία δηλώνει ότι «δεν υπάρχουν επίσημες διαπραγματεύσεις», αλλά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

Η πορεία του αμερικανικού σχεδίου μένει να φανεί αν θα ανοίξει τον δρόμο προς την ειρήνη ή θα προσθέσει νέα εμπόδια σε μια ήδη σύνθετη διεθνή εξίσωση.