Αρτηριακή πίεση: Τα συχνότερα λάθη στη μέτρησή της – Πώς να τα αποφύγετε

Η αρτηριακή πίεση είναι ένας από τους πιο αξιόπιστους δείκτες της υγείας της καρδιάς και των αγγείων μας. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι ακόμα και μικρά λάθη στη μέτρησή της μπορούν να αλλοιώσουν σημαντικά τα αποτελέσματα, οδηγώντας σε λανθασμένη διάγνωση ή ανεπαρκή θεραπευτική αντιμετώπιση. Ένα πιεσόμετρο μπορεί να δείχνει «φυσιολογικά» νούμερα, ενώ στην πραγματικότητα η πίεση να είναι υψηλότερη ή χαμηλότερη από ό,τι φαίνεται.

Η σωστή τεχνική μέτρησης δεν είναι τυπική διαδικασία — είναι προϋπόθεση για την πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση σοβαρών παθήσεων, όπως η υπέρταση, η καρδιακή ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Η γνώση των συχνών λαθών και η εφαρμογή των διεθνών οδηγιών εξασφαλίζουν ότι κάθε μέτρηση είναι έγκυρη και αξιόπιστη, προστατεύοντας τη μακροχρόνια υγεία της καρδιάς.

Τι είναι η αρτηριακή πίεση

Η αρτηριακή πίεση (ΑΠ) εκφράζει τη δύναμη με την οποία το αίμα πιέζει τα τοιχώματα των αρτηριών.
Διακρίνεται σε:

• Συστολική πίεση (SBP): η ανώτερη τιμή, όταν η καρδιά συσπάται και προωθεί το αίμα.

• Διαστολική πίεση (DBP): η κατώτερη τιμή, όταν η καρδιά χαλαρώνει και γεμίζει ξανά με αίμα.

Η ΑΠ μετριέται σε mmHg και ερμηνεύεται σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες:

Πηγές: American Heart Association (AHA) & European Society of Hypertension (ESH), 2023.

Γιατί η ορθή μέτρηση της ΑΠ είναι ζωτικής σημασίας

Η ακριβής μέτρηση της πίεσης είναι καθοριστική για:

✅ Ορθή διάγνωση υπέρτασης ή υπότασης
✅ Προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής
✅ Αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία
✅ Πρόληψη λαθών στη δοσολογία
✅ Μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε βάθος χρόνου

Η μέτρηση της πίεσης δεν είναι μια απλή πράξη ρουτίνας· είναι ιατρική πράξη με διαγνωστική βαρύτητα.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη μέτρηση

Πολλοί ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα:

Εποχικές Μεταβολές

Η πίεση αυξάνεται τον χειμώνα λόγω αγγειοσύσπασης και μειώνεται το καλοκαίρι λόγω αγγειοδιαστολής και αφυδάτωσης.
Η εποχικότητα είναι σημαντική κυρίως σε ηλικιωμένους και υπερτασικούς ασθενείς, όπου απαιτείται προσαρμογή της αγωγής.

Οδηγίες για ορθή μέτρηση

Πριν τη μέτρηση

• Ξεκουραστείτε για τουλάχιστον 5 λεπτά σε ήσυχο περιβάλλον.

• Καθίστε με πλάτη στηριγμένη και πόδια στο πάτωμα (όχι σταυρωμένα).

• Αποφύγετε καφέ, κάπνισμα ή φαγητό για 30 λεπτά πριν.

• Αδειάστε την ουροδόχο κύστη.

(Εικόνα 1: Ορθή στάση σώματος κατά τη μέτρηση)

Τοποθέτηση περιχειρίδας

• Η περιχειρίδα πρέπει να καλύπτει το 80% του βραχίονα.

• Τοποθετήστε την 2–3 εκ. πάνω από τον αγκώνα, στο ύψος της καρδιάς.

• Ο σωλήνας να βρίσκεται πάνω από τη βραχιόνια αρτηρία.

Ποιο χέρι να χρησιμοποιείται

• Μετρήστε και στα δύο χέρια την πρώτη φορά.

• Αν υπάρχει διαφορά, χρησιμοποιείτε το χέρι με τη μεγαλύτερη ένδειξη.

• Διαφορά έως 10 mmHg είναι φυσιολογική· μεγαλύτερη απαιτεί ιατρική διερεύνηση.

Κατά τη μέτρηση

• Μην μιλάτε και μην κινείστε.

• Πραγματοποιήστε δύο μετρήσεις με διάλειμμα 1–2 λεπτών και υπολογίστε τον μέσο όρο.

• Επαναλάβετε την ίδια ώρα κάθε ημέρα.

Μέτρηση αρτηριακής πίεσης στο σπίτι (HBPM)

Η κατ’ οίκον μέτρηση της πίεσης θεωρείται διεθνώς αξιόπιστη και χρήσιμη για τη διάγνωση και παρακολούθηση της υπέρτασης.

Οδηγίες

• Χρησιμοποιήστε πιστοποιημένο αυτόματο πιεσόμετρο βραχίονα.

• Κάντε δύο μετρήσεις το πρωί και δύο το βράδυ για επτά ημέρες.

• Υπολογίστε τον μέσο όρο, αγνοώντας την πρώτη ημέρα.

Πλεονεκτήματα

• Εντοπίζει το φαινόμενο “λευκής μπλούζας” ή την κρυφή υπέρταση.

• Προσφέρει πιο σταθερές τιμές.

• Ενισχύει τη συμμόρφωση του ασθενούς στη θεραπεία.

• Βοηθά σε ακριβέστερη εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου.

Συχνά λάθη στη μέτρηση

Μέτρηση πάνω από ρούχα
Λανθασμένο μέγεθος περιχειρίδας
Μέτρηση μετά από καφέ ή κάπνισμα
Ομιλία ή κίνηση κατά τη διαδικασία
Εμπιστοσύνη σε μία μόνο μέτρηση

Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Αν η ΑΠ είναι φυσιολογική

Διατηρήστε υγιεινές συνήθειες:

• Ισορροπημένη διατροφή με φρούτα, λαχανικά, ψάρια, όσπρια, δημητριακά.

• Σωματική δραστηριότητα ≥30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες.

• Αποφύγετε το κάπνισμα και μειώστε το αλάτι.

• Ελέγχετε την πίεση τακτικά.

Αν η ΑΠ είναι αυξημένη

Υιοθετήστε καρδιοπροστατευτικό τρόπο ζωής:

• Περιορίστε αλάτι (<5 g/ημέρα) και αλκοόλ.

• Ασκηθείτε συστηματικά.

• Διαχειριστείτε το άγχος και ελέγξτε χοληστερίνη & σάκχαρο.

• Συζητήστε με τον γιατρό σας για παρακολούθηση.

Υπέρταση σταδίου 1 (130–139 / 80–89 mmHg)

Απαιτεί τροποποίηση τρόπου ζωής και, αν υπάρχει κίνδυνος, πιθανή φαρμακευτική αγωγή.

Υπέρταση σταδίου 2 (≥140 / ≥90 mmHg)

Χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή μαζί με αλλαγές στις συνήθειες.

Σοβαρή υπέρταση (≥180 / 120 mmHg)

• Επαναλάβετε τη μέτρηση μετά από 1 λεπτό.

• Αν παραμένει υψηλή, ελέγξτε για πόνο στο στήθος, δύσπνοια, μούδιασμα ή διαταραχές όρασης/ομιλίας.

• Σε τέτοια περίπτωση πρόκειται για υπερτασική κρίση — καλέστε άμεσα το 166.

Υπόταση

Συνήθως δεν είναι επικίνδυνη, εκτός αν προκαλεί ζάλη, λιποθυμία ή θολή όραση.

Τι να κάνετε:

• Καθίστε ή ξαπλώστε αν νιώσετε αδυναμία.

• Αποφύγετε απότομες κινήσεις.

• Ενυδατωθείτε επαρκώς και προτιμήστε μικρά, συχνά γεύματα.

• Ενημερώστε τον ιατρό αν λαμβάνετε φάρμακα.