UNAIDS: Τερματισμός του AIDS έως το 2030 στο πλαίσιο του οράματος UN80

Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον HIV/AIDS (UNAIDS) επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή του να συμβάλει στον τερματισμό της πανδημίας του AIDS έως το 2030, ενσωματώνοντας τον στόχο αυτό στο νέο όραμα UN80, όπως παρουσιάζεται στην πρόσφατη έκθεση προόδου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ με τίτλο «Shifting Paradigms: United to Deliver». Η έκθεση περιλαμβάνει προτάσεις μεταρρύθμισης του ΟΗΕ, οι οποίες θα συζητηθούν από τα κράτη μέλη και τα διοικητικά όργανα, με το UNAIDS να υιοθετεί έναν φιλόδοξο αλλά και επιταχυμένο μετασχηματιστικό σχεδιασμό.

Ο μετασχηματισμός του UNAIDS στο πλαίσιο του UN80

Το UNAIDS εργάστηκε σε στενή συνεργασία με την ομάδα του UN80 για να προσαρμόσει τα δικά του σχέδια μετασχηματισμού. Στο πλαίσιο της έκθεσης, προτείνεται η μετάβαση του προγράμματος έως το 2026, γεγονός που αποτελεί επιταχυνόμενο χρονοδιάγραμμα και θα εξεταστεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του UNAIDS.

Ήδη από τον Ιούνιο του 2025, το Συμβούλιο του UNAIDS ενέκρινε ένα νέο λειτουργικό μοντέλο και έναν οδικό χάρτη μετάβασης δύο φάσεων, ύστερα από μια ευρεία και συμμετοχική διαδικασία διαβούλευσης που περιελάμβανε κράτη μέλη, την κοινωνία των πολιτών και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) έλαβε γνώση της νέας κατεύθυνσης.

Δύο φάσεις αλλαγών

Το νέο μοντέλο λειτουργίας ευθυγραμμίζεται με το όραμα UN80, που προωθεί ένα πιο ολοκληρωμένο και συνεκτικό σύστημα ανάπτυξης του ΟΗΕ. Ο μετασχηματισμός εξελίσσεται σε δύο φάσεις:

1. Πρώτη φάση (2025–2026):

   • Μείωση προσωπικού της Γραμματείας κατά 55% (από 661 σε 294 άτομα).

   • Ενοποίηση της παρουσίας σε χώρες από 85 σε 54, με ελαφρύτερη παρουσία σε 40 χώρες.

   • Συγκέντρωση εμπειρογνωμοσύνης σε περιφερειακά κέντρα στο Ναϊρόμπι, το Γιοχάνεσμπουργκ και την Μπανγκόκ.

   • Ενσωμάτωση ανώτερων συντονιστών σε 21 γραφεία συντονιστών κατοικίας του ΟΗΕ, που καλύπτουν το 40% των χωρών όπου δρα το UNAIDS.

   • Σημαντική μείωση της παρουσίας στη Γενεύη, κατά πάνω από 80%.

   Αυτή η ανακατανομή δυνάμεων επικεντρώνεται στις χώρες όπου διαμένει το 80% των ατόμων με HIV και καταγράφεται το 71% των νέων μολύνσεων, ενισχύοντας έτσι τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων.

2. Δεύτερη φάση (από το 2027):

   • Παρουσίαση σχεδίου για περαιτέρω μετασχηματισμό, ενοποιήσεις και ενσωμάτωση με άλλους οργανισμούς του ΟΗΕ.

   • Σταδιακό κλείσιμο της Γραμματείας του UNAIDS με τη σημερινή της μορφή.

   • Μεταφορά λειτουργιών σε χώρες και σε άλλους φορείς, όπως τα Αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Africa CDC).

   • Αναθεώρηση της εντολής του UNAIDS από το ECOSOC το 2027.

Ο τελικός στόχος: Τερματισμός του AIDS έως το 2030

Παρά τον οργανωτικό μετασχηματισμό, ο πρωταρχικός στόχος του UNAIDS παραμένει σταθερός: η επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης για τον τερματισμό του AIDS έως το 2030. Το πρόγραμμα δίνει προτεραιότητα στη στήριξη συμπεριληπτικών, πολυτομεακών και βιώσιμων εθνικών στρατηγικών κατά του HIV, οι οποίες ηγούνται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις και τις κοινότητες, με αυξανόμενη χρηματοδότηση από εσωτερικούς πόρους.

Η ανάγκη είναι επείγουσα, καθώς η παγκόσμια αντίδραση στον HIV έχει δεχθεί σοβαρούς κλυδωνισμούς τα τελευταία χρόνια. Για τον λόγο αυτό, το UNAIDS επενδύει σε καινοτόμες μεθόδους πρόληψης, που μπορούν να αλλάξουν δραστικά την πορεία των νέων λοιμώξεων. Παράλληλα, παραμένει προσηλωμένο στη διασφάλιση ότι τα περισσότερα από 40 εκατομμύρια άτομα που ζουν με HIV θα συνεχίσουν να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στη θεραπεία και να διατηρούν κατασταλμένο ιικό φορτίο.

Η νέα Παγκόσμια Στρατηγική για το AIDS (2026–2031)

Στο πλαίσιο αυτό, το UNAIDS εστιάζει στην εφαρμογή της νέας Παγκόσμιας Στρατηγικής για το AIDS 2026–2031, η οποία αναμένεται να υιοθετηθεί παράλληλα με την έναρξη της πρώτης φάσης του μετασχηματισμού. Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2026 θα διεξαχθεί Υψηλού Επιπέδου Συνάντηση για τον HIV, όπου τα κράτη μέλη θα κληθούν να συμφωνήσουν στους νέους στόχους για το 2030.

Η στρατηγική αυτή επιδιώκει να συνδυάσει την επιστημονική πρόοδο με την κοινωνική δικαιοσύνη, θέτοντας στο επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη μείωση των ανισοτήτων και τη στήριξη των πιο ευάλωτων πληθυσμών.

Ο μετασχηματισμός του UNAIDS στο πλαίσιο του UN80 σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή για τον ΟΗΕ, αλλά και για την παγκόσμια απάντηση στον HIV. Με λιγότερους πόρους αλλά με πιο στοχευμένη στρατηγική, το πρόγραμμα φιλοδοξεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητά του και να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στον τελικό στόχο: έναν κόσμο χωρίς AIDS έως το 2030.