Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ενδέχεται να θέσει εκτός λειτουργίας για πρώτη φορά μία υπηρεσία που αφορά στην δωρεά οργάνων, μετά από έλεγχο που αποκάλυψε σοβαρές παραλείψεις στη λειτουργία της. Πρόκειται για την Life Alliance Organ Recovery Agency, η οποία λειτουργεί στη Μαιάμι και ανήκει στο Πανεπιστημιακό Σύστημα Υγείας της περιοχής.
Η υπηρεσία αυτή αποτελεί μία από τις 55 μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στις ΗΠΑ που είναι υπεύθυνες για τη συλλογή οργάνων από αποθανόντες δότες και τη διασφάλιση ότι αυτά θα μεταμοσχευθούν σε ασθενείς που τα χρειάζονται. Ωστόσο, πρόσφατος έλεγχος από την Centers for Medicare and Medicaid Services (CMS) αποκάλυψε πλήθος προβλημάτων που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία της, αλλά και την ίδια την εμπιστοσύνη του κοινού στο σύστημα δωρεάς οργάνων.
Μεταξύ των αστοχιών που εντοπίστηκαν είναι η αποστολή οργάνων σε λανθασμένους προορισμούς, η μη αξιοποίηση ευκαιριών για δωρεά, η έλλειψη προσωπικού, αλλά και κρίσιμα λάθη στην τεκμηρίωση — συμπεριλαμβανομένης περίπτωσης όπου ένα χειρουργείο αρνήθηκε ένα δωρηθέν καρδιά λόγω λάθους σε έγγραφα. Αυτά τα περιστατικά δεν είναι μεμονωμένα· αντιθέτως, υποδεικνύουν ότι υπάρχει δομικό πρόβλημα διαχείρισης, συντονισμού και συμμόρφωσης με τις διαδικασίες που απαιτούνται για ασφάλεια και αξιοπιστία.
Οι αμερικανικές αρχές θεωρούν ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία κινείται εκτός των απαιτούμενων προτύπων και ότι η πορεία της προς αποκατάσταση δεν είναι επαρκής. Αν τελικά αποφασιστεί η αποδιαπίστευση (de-certification), η Life Alliance θα γίνει η πρώτη ΟPO (Organ Procurement Organization) στην ιστορία των ΗΠΑ που θα κλείσει με τόσο δραστικό τρόπο από ομοσπονδιακή αρχή. Εντούτοις, η υπηρεσία έχει δικαίωμα έφεσης, γεγονός που σημαίνει ότι η απόφαση μπορεί να ανατραπεί ή να τροποποιηθεί, αναλόγως του τι θα καταθέσει ως αποδεικτικά στοιχεία και πλάνο διόρθωσης.
Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι πάνω από 100.000 άνθρωποι σήμερα στις ΗΠΑ αναμένουν μεταμόσχευση οργάνου, και πολλοί από αυτούς δεν θα καταφέρουν να περιμένουν αρκετά επειδή δεν προκύπτει διαθέσιμος δότης. Πέρυσι, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 48.000 μεταμοσχεύσεις — κατά κύριο λόγο από αποθανόντες δότες — αλλά οι ανάγκες συνεχίζουν να ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες του συστήματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια αυτή των ομοσπονδιακών υπηρεσιών εντάσσεται σε ευρύτερη πολιτική για ενίσχυση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων. Οι αρμόδιοι αναφέρουν ότι η δημόσια εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί από ιστορίες «σχετικών παραλείψεων και ανησυχητικών περιστατικών», και ότι η διαφάνεια, η αποτελεσματικότητα και ο έλεγχος πρέπει να ενισχυθούν.
Κατά την ανακοίνωσή του, ο Δρ. Μεχμέτ Οζ, επικεφαλής της CMS, τόνισε ότι ο στόχος δεν είναι να κριθούν ή να τιμωρηθούν οι υπηρεσίες που δεν ανταποκρίνονται καλά, αλλά να διασφαλιστεί ότι το σύστημα δωρεάς οργάνων λειτουργεί με τις πλέον ασφαλείς και αποδοτικές διαδικασίες, ώστε καμία δωρεά να μην χαθεί εξαιτίας γραφειοκρατικών, οργανωτικών ή τεχνικών λαθών.
Οι αντιδράσεις είναι αρκετές. Από τη μία πλευρά, οργανώσεις δωρεάς και μεταμοσχεύσεων υποστηρίζουν πως ορισμένα προβλήματα είναι γνωστά και αντιμετωπίσιμα, με τα κατάλληλα μέτρα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν φωνές που επισημαίνουν ότι η επιλογή να «τιμωρηθεί» μία υπηρεσία με διακοπή λειτουργίας μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες — κυρίως για τους ασθενείς στις περιοχές που εξυπηρετούσε αυτή η υπηρεσία και που μπορεί να μην έχουν εύκολα πρόσβαση σε άλλα κέντρα.
Εν κατακλείδι, η υπόθεση της Life Alliance Organ Recovery Agency αποτελεί ένα κρίσιμο σημείο καμπής στον τρόπο που οι ΗΠΑ διαχειρίζονται τη δωρεά οργάνων. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει τη σημασία της διαφάνειας, της επαρκούς στελέχωσης, της καλής τεκμηρίωσης και της συνεχούς αξιολόγησης. Αν η απόφαση τελεσιδική καταλήξει σε διακοπή λειτουργίας, τότε η χώρα θα έχει θέσει ένα πολύ αυστηρό προηγούμενο — αλλά ίσως και απαραίτητο για να διαφυλαχτεί η ασφάλεια και η αξιοπιστία ενός συστήματος ζωτικής σημασίας για χιλιάδες ανθρώπους.