Στεγαστική κρίση χωρίς ρίζες: Το δικαίωμα των ηλικιωμένων στην κηπουρική

Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι το 94% των ηλικιωμένων Αυστραλών θεωρούν εξαιρετικά σημαντικό να έχουν χώρο για κηπουρική στον τόπο όπου ζουν. Ωστόσο, την ώρα που η κρίση στέγασης επηρεάζει όλο και περισσότερους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, η πρόσβαση σε αυτή την καθημερινή, αλλά πολύτιμη δραστηριότητα, παραμένει άνιση.

Η έρευνα και τα βασικά ευρήματα

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Swinburne σε συνεργασία με τους Βοτανικούς Κήπους του Σίδνεϊ και εξέτασε τις ανάγκες των Αυστραλών άνω των 50 ετών γύρω από την κηπουρική. Οι συμμετέχοντες είχαν να επιλέξουν από 11 διαφορετικούς λόγους για τους οποίους ασχολούνται με τον κήπο τους, με κυρίαρχες απαντήσεις τη σύνδεση με τη φύση και τη χαλάρωση.

Ο επικεφαλής συγγραφέας, Δρ. Jonathan “Yotti” Kingsley, τόνισε ότι η κηπουρική προσφέρει ουσιαστικά ψυχικά και σωματικά οφέλη, ενισχύοντας τη σύνδεση με το περιβάλλον, μειώνοντας το άγχος και βελτιώνοντας την υγεία. Όμως, όπως παραδέχεται, «παρότι συχνά θεωρείται δεδομένη ως δραστηριότητα στο σπίτι, η σχέση μεταξύ στέγασης και δυνατότητας για κηπουρική έχει ελάχιστα μελετηθεί».

Εμπόδια που σχετίζονται με τη στέγαση

Η έρευνα ανέδειξε σημαντικά εμπόδια που συναντούν οι ηλικιωμένοι:

• Έλλειψη κατάλληλου χώρου σε κατοικίες ή πολυκατοικίες.

• Δυσκολίες με την ενοικίαση, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες δεν επιτρέπουν τροποποιήσεις ή φυτεύσεις.

• Προβλήματα στη γειτονιά, όπως έλλειψη κοινοχρήστων χώρων πρασίνου.

Αυτοί οι παράγοντες στερούν σε πολλούς τη δυνατότητα να απολαμβάνουν την κηπουρική, με αποτέλεσμα να χάνουν τα σημαντικά οφέλη της.

Η φωνή των ερευνητών

Η συν-συγγραφέας Ζόι Γκούνταλ υπογράμμισε ότι η κοινωνία χρειάζεται να αναπτύξει νέες πολιτικές και προγράμματα που θα διευκολύνουν τους ηλικιωμένους να ασχολούνται με την κηπουρική, ακόμη κι αν δεν έχουν δικό τους κήπο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει:

• πιο ασφαλή καθεστώτα ενοικίασης,

• κήπους φιλικούς στους ενοικιαστές σε πολυκατοικίες,

• ή ακόμα και προγράμματα κοινοτικής κηπουρικής.

«Η κηπουρική είναι βαθιά ριζωμένη στην αυστραλιανή κουλτούρα», σημειώνει. «Όλοι αναγνωρίζουμε ότι μας κάνει καλό. Ωστόσο, ξέρουμε ελάχιστα για το πώς η κατοικία επηρεάζει αυτή τη δυνατότητα. Δεν υπάρχει μια λύση που να ταιριάζει σε όλους∙ χρειάζεται ευελιξία για να δοθούν πραγματικές επιλογές στους ηλικιωμένους».

Μαρτυρίες ζωής

Η 70χρονη Susan Kowadlo μοιράζεται την προσωπική της εμπειρία: «Από παιδί ο ευτυχισμένος μου τόπος ήταν η φύση. Ως ενήλικη δημιούργησα κήπους στα τρία σπίτια όπου έζησα και βοήθησα φίλους και συγγενείς με τους δικούς τους. Είναι ένα χόμπι που με κρατά σε καλή φυσική κατάσταση, με ηρεμεί και ομορφαίνει το περιβάλλον μου».

Η μαρτυρία της δείχνει με απτό τρόπο γιατί η κηπουρική είναι κάτι παραπάνω από ψυχαγωγία: αποτελεί πηγή ισορροπίας, υγείας και δημιουργικότητας.

Κοινοτικά προγράμματα που κάνουν τη διαφορά

Στους Βοτανικούς Κήπους του Σίδνεϊ λειτουργεί το πρόγραμμα Community Greening, που απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν περισσότερη ανάγκη. Ο επικεφαλής φυτωρίου Phil Pettitt εξηγεί: «Μέσα από κοινότητες ανθρώπων, φυτών και τόπων, καλλιεργούμε ευεξία και αίσθημα ασφάλειας. Η ανταλλαγή ιδεών και η συνεργασία ενισχύουν την αυτοπεποίθηση των συμμετεχόντων, βοηθώντας τους να ζουν πιο υγιεινά». Ο ίδιος έχει δει από κοντά πώς η κοινοτική κηπουρική μπορεί να αλλάξει ζωές, προσφέροντας θεραπευτικά οφέλη και ενδυναμώνοντας δεσμούς στην κοινότητα.

Γιατί απουσιάζει από τη δημόσια συζήτηση;

Παρά τη σαφή σημασία της, η σχέση της κηπουρικής με την κρίση στέγασης δεν βρίσκεται στο επίκεντρο των δημόσιων πολιτικών. Η προσοχή συνήθως εστιάζει αποκλειστικά στο κόστος στέγασης και την έλλειψη κατοικιών, παραμερίζοντας ζητήματα ποιότητας ζωής, όπως οι χώροι πρασίνου.

Ωστόσο, για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι συχνά έχουν περιορισμένη κινητικότητα και κοινωνικές επαφές, ένας μικρός κήπος ή ένας κοινόχρηστος χώρος πρασίνου μπορεί να σημαίνει καλύτερη υγεία, λιγότερο άγχος και ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς.

Ένα ζήτημα πολιτικής και κοινωνικής προτεραιότητας

Η συζήτηση για τη στέγαση στην Αυστραλία πρέπει να επεκταθεί πέρα από τα τετραγωνικά μέτρα και τα ενοίκια. Η κηπουρική αποδεικνύεται ουσιαστική για την ψυχική και σωματική ευεξία των ηλικιωμένων. Γι’ αυτό, η ενσωμάτωση πράσινων λύσεων –από κοινοτικούς κήπους μέχρι πιο φιλικές κατοικίες– θα μπορούσε να αποτελέσει μια ρεαλιστική, χαμηλού κόστους αλλά υψηλού αντίκτυπου παρέμβαση.

Η κηπουρική δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ένα εργαλείο υγείας και κοινωνικής συνοχής. Αν το 94% των ηλικιωμένων Αυστραλών τη θεωρεί σημαντική, τότε η συζήτηση γύρω από την κρίση στέγασης πρέπει να την περιλάβει σοβαρά στις λύσεις του μέλλοντος.