Μείωση της θνησιμότητας από μη μεταδοτικές ασθένειες

Οι μη μεταδοτικές ασθένειες (Noncommunicable Diseases – NCDs), όπως οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος, οι χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις και ο διαβήτης, αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Παρά την πρόοδο στην ιατρική και τη δημόσια υγεία, η αντιμετώπισή τους παραμένει πρόκληση. Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό The Lancet στις 10 Σεπτεμβρίου 2025 φέρνει θετικά νέα: μεταξύ 2010 και 2019, η θνησιμότητα από NCDs μειώθηκε σε μεγάλο μέρος του πλανήτη.

Η Μελέτη

Η έρευνα διεξήχθη από τον Dr. James E. Bennett του Imperial College London και συνεργάτες του, οι οποίοι ανέλυσαν δεδομένα για τη θνησιμότητα από NCDs και τις υποκείμενες αιτίες θανάτου σε 185 χώρες και εδάφη. Στόχος ήταν να ποσοτικοποιηθεί η αλλαγή στη θνησιμότητα από NCDs μεταξύ 2010 και 2019, για άνδρες και γυναίκες, και να εντοπιστούν οι παράγοντες που επηρεάζουν τις διαφορές μεταξύ των χωρών.

Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά: η πιθανότητα θανάτου από NCD πριν τα 80 έτη μειώθηκε στο 82% των χωρών για τις γυναίκες και στο 79% για τους άνδρες κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Αντίθετα, σε 18% των χωρών για τις γυναίκες και 21% για τους άνδρες, η θνησιμότητα αυξήθηκε. Το σημαντικό είναι ότι οι χώρες όπου η θνησιμότητα μειώθηκε αντιπροσωπεύουν περίπου το 72% του παγκόσμιου γυναικείου πληθυσμού και το 73% του ανδρικού πληθυσμού το 2019.

Περιφερειακές Διαφορές

Η ανάλυση έδειξε σαφείς διαφορές ανά περιοχή. Στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, η θνησιμότητα από NCD μειώθηκε σε όλα τα κράτη, με τη μεγαλύτερη μείωση να παρατηρείται στη Δανία και τη μικρότερη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής και της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας, υπήρξαν επίσης βελτιώσεις, αν και η πρόοδος για τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν πιο αργή σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία. Στη Νότια Ασία, η μείωση στη θνησιμότητα των γυναικών ήταν εμφανής, αλλά οι τάσεις για τους άνδρες παρουσίασαν μικρή επιδείνωση.

Τι Προκάλεσε τις Αλλαγές;

Η ανάλυση των αιτιών θανάτου έδειξε ότι οι ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος συνέβαλαν περισσότερο στη μείωση της θνησιμότητας από NCD. Οι προληπτικές στρατηγικές, η βελτίωση της θεραπείας υπέρτασης και χοληστερίνης, η ενημέρωση για τον τρόπο ζωής και η ευκολότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας φαίνεται να έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.

Αντίθετα, οι νευροψυχιατρικές παθήσεις καθώς και ορισμένοι τύποι καρκίνου, όπως ο παγκρεατικός και ο ηπατικός, συνέβαλαν σε αύξηση της θνησιμότητας. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα, πρόληψη και αποτελεσματική θεραπεία για συγκεκριμένες ομάδες ασθενειών που παραμένουν δύσκολες στην αντιμετώπισή τους.

Συμπεράσματα και Σημασία

Η μελέτη καταδεικνύει ότι η μείωση της θνησιμότητας από NCDs είναι εφικτή ακόμη και σε χώρες με ήδη χαμηλή βασική θνησιμότητα. Η πρόοδος αυτή αποτελεί αποτέλεσμα συντονισμένων πολιτικών δημόσιας υγείας, βελτιωμένης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και αυξημένης ενημέρωσης του κοινού.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι η προσπάθεια δεν πρέπει να σταματήσει. Η συνεχής παρακολούθηση, η πρόληψη και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου, όπως η κακή διατροφή, η σωματική αδράνεια, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, είναι καθοριστικής σημασίας. Παράλληλα, η βελτίωση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων για ασθένειες που δυσκολεύουν τη μείωση της θνησιμότητας, όπως ορισμένοι καρκίνοι και οι νευροψυχιατρικές παθήσεις, θα συμβάλει σημαντικά στην περαιτέρω μείωση των θανάτων από NCD.

Το Μέλλον της Δημόσιας Υγείας

Τα ευρήματα της μελέτης παρέχουν ένα αισιόδοξο μήνυμα: με κατάλληλες πολιτικές, ενημέρωση και πρόληψη, οι μη μεταδοτικές ασθένειες μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά σε εθνικό επίπεδο. Η πρόκληση για το μέλλον είναι να διατηρηθεί και να ενισχυθεί αυτή η θετική τάση, διασφαλίζοντας ότι όλος ο πληθυσμός, ανεξαρτήτως χώρας ή εισοδηματικής κατηγορίας, θα μπορεί να ζήσει περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η έρευνα δείχνει ότι οι παγκόσμιες προσπάθειες έχουν αποδώσει καρπούς, αλλά η συνεχιζόμενη δράση είναι απαραίτητη. Η δημόσια υγεία, η ιατρική και η κοινωνία συνολικά καλούνται να συνεργαστούν για ένα κοινό στόχο: την μείωση της θνησιμότητας από NCDs και την ενίσχυση της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο.