Nόσος Chagas: Πρέπει να ανησυχούμε για το kissing bug στο Τέξας;

Η νόσος Chagas – γνωστή και ως “νόσος του kissing bug” – θεωρείται ήδη ενδημική σε κάποια μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών, με κυριότερο το Τέξας. Αυτό σημαίνει ότι η νόσος δεν είναι απλώς “εισαγόμενη”, αλλά εμφανίζεται τακτικά και τοπικά, με κρούσματα που αποκτώνται εντός της πολιτείας. Ας δούμε τι ακριβώς είναι, ποιους αφορά, πώς διαδίδεται και τι μπορούμε να κάνουμε.

Τι είναι η νόσος Chagas

Η Chagas προκαλείται από έναν παράσιτο, το Trypanosoma cruzi, που μεταδίδεται κυρίως από έντομα της οικογένειας των triatomines, γνωστών και ως “kissing bugs”.

Ο κύκλος μετάδοσης έχει τα εξής βασικά στοιχεία:

• Ένα kissing bug τσιμπάει ένα ζώο ή άλλο φορέα, απορροφά το αίμα και παίρνει μαζί του τον παράσιτο.

• Ο παράσιτος πολλαπλασιάζεται στο έντερο του εντόμου και μετατρέπεται σε μορφή που είναι μεταδοτική μέσω των κοπράνων του εντόμου.

• Αν τα κοπράνα έρθουν σε επαφή με το δέρμα, ερεθισμούς ή πληγές (π.χ. το τσίμπημα), ή με τα μάτια ή το στόμα, ή αν κάποιος καταπιεί κατά λάθος μολυσμένα τρόφιμα ή ρόφημα, υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.

• Άλλοι τρόποι μετάδοσης: μεταγγίσεις αίματος, μεταμοσχεύσεις οργάνων, από τη μητέρα στο έμβρυο.

Πού εμφανίζεται στο Τέξας

Η νόσος δεν είναι κάτι εντελώς νέο στο Τέξας:

• Υπάρχουν καταγεγραμμένα κρούσματα Chagas που αποκτήθηκαν τοπικά — όχι ως αποτέλεσμα ταξιδιού.

• Από το 2013 έως το 2023, οι υγειονομικές αρχές του Τέξας κατέγραψαν 273 περιπτώσεις, από τις οποίες 51 αποκτήθηκαν εντός της πολιτείας.

• Νοτιοκεντρικές και νοτιοδυτικές περιοχές του Τέξας παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα τοπικών κρουσμάτων.

• Ενώ σε βόρειες περιοχές (π.χ. βόρειο Τέξας, γύρω από το Dallas-Fort Worth) υπάρχουν έντομα “kissing bugs”, όμως τα πιο κοινά είδη εκεί δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στη μετάδοση του παρασίτου στους ανθρώπους.

Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν

Η νόσος έχει δύο φάσεις:

1. Οξεία φάση

   • Διαρκεί λίγες εβδομάδες έως μήνες μετά τη μόλυνση.

   • Συμπτώματα μπορεί να λείπουν ή να είναι ήπια: πυρετός, κόπωση, μυαλγίες.

   • Μπορεί να υπάρξει διόγκωση των βλεφάρων (σύμπτωμα που ονομάζεται Romaña sign).

2. Χρόνια φάση

   • Αν η μόλυνση δεν αντιμετωπιστεί ή δεν ανιχνευθεί εγκαίρως, ο παράσιτος μπορεί να επιμείνει για χρόνια.

   • Το 20-30% των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί χωρίς συμπτώματα μπορεί να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές.

   • Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν προβλήματα στην καρδιά (καρδιοπάθειες) και στο πεπτικό σύστημα (λόγω διείσδυσης του παρασίτου στους μυς της καρδιάς ή των οργάνων)

Είναι επικίνδυνο για τους κατοίκους του Τέξας;

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος υπάρχει, αλλά δεν είναι ανάγκη πανικού:

• Για τις περισσότερες περιοχές του Τέξας, ιδίως του βόρειου, ο κίνδυνος θεωρείται χαμηλότερος, επειδή τα είδη kissing bugs εκεί δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στη μετάδοση του παράσιτου.

• Παρόλα αυτά, η ενημέρωση των πολιτών και των επαγγελματιών υγείας είναι κρίσιμη — επειδή πολλά κρούσματα πιθανόν δεν αναγνωρίζονται ή δεν αναφέρονται, λόγω έλλειψης συμπτωμάτων ή έλλειψης γνώσης.

Τι μπορεί να γίνει

Μερικά βασικά μέτρα που βοηθούν:

• Εκπαίδευση και ενημέρωση: Να γνωρίζουν οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες υγείας τι είναι η νόσος, πώς μεταδίδεται, ποια είναι τα συμπτώματα.

• Έλεγχοι αίματος και τόνωση συστημάτων παρακολούθησης: Ανίχνευση μέσω εργαστηριακών τεστ, ειδικά σε περιοχές όπου τα kissing bugs είναι διαδεδομένα.

• Αντιπαρασιτική θεραπεία: Οι δύο φάρμακα που είναι εγκεκριμένα (benznidazole και nifurtimox) δρουν καλύτερα κατά την οξεία φάση.

• Πρόληψη στο σπίτι και περιβάλλον: Αποφυγή συγκέντρωσης εντόμων μέσα στο σπίτι — σφραγίσματα, καθαριότητα, απομάκρυνση φωτισμού που προσελκύει έντομα τη νύχτα.

Η νόσος Chagas, μεταδιδόμενη από τα λεγόμενα kissing bugs, αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα όχι μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά και σε μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών, με το Τέξας να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της εγχώριας εμφάνισης κρουσμάτων. Αν και για πολλούς κατοίκους ο άμεσος κίνδυνος είναι μικρός, η σημασία της ενημέρωσης, της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης δεν πρέπει να υποτιμάται. Η “νόσος που κρύβεται” — καθώς πολλές μολύνσεις περνούν χωρίς συμπτώματα — απαιτεί επαγρύπνηση. Όσο περισσότερο γνωρίζουμε, τόσο αποτελεσματικότερα μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.