Πολλαπλή σκλήρυνση: Πρώιμα σημάδια πάνω από 10 χρόνια πριν τη διάγνωση

Μια νέα, σημαντική επιστημονική μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας (UBC) αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το πως ξεκινά η Πολλαπλή Σκλήρυνση (MS). Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο JAMA Network Open, τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια της νόσου μπορεί να εμφανιστούν έως και 15 χρόνια πριν την εμφάνιση των κλασικών νευρολογικών συμπτωμάτων. Η μελέτη ανέλυσε τα ιατρικά αρχεία περισσότερων από 12.000 ατόμων στην επαρχία της Βρετανικής Κολομβίας, αποκαλύπτοντας μια σταδιακή και δια

ρκή αύξηση στη χρήση υπηρεσιών υγείας από άτομα που τελικά διαγνώστηκαν με MS.

Τι Είναι η Πολλαπλή Σκλήρυνση και Γιατί Είναι Σημαντικά τα Πρώιμα Σημάδια;

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια χρόνια αυτοάνοση νευρολογική πάθηση, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη — το προστατευτικό περίβλημα των νευρικών κυττάρων. Η νόσος προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα όπως θολή όραση, μυϊκή αδυναμία, διαταραχές στην ισορροπία και κινητικά προβλήματα. Ωστόσο, αυτή η νέα μελέτη υποδηλώνει ότι η διαδικασία μπορεί να ξεκινά σιωπηλά πολύ νωρίτερα, με ήπια και γενικά συμπτώματα που μέχρι σήμερα αγνοούνταν ή αποδίδονταν σε άλλες αιτίες.

Σταδιακή Άνοδος της Χρήσης Υγειονομικών Υπηρεσιών

Οι ερευνητές αξιοποίησαν κλινικά και διοικητικά δεδομένα υγείας για να παρακολουθήσουν τη συχνότητα των επισκέψεων σε γιατρούς μέχρι και 25 χρόνια πριν από την εμφάνιση των πρώτων τυπικών συμπτωμάτων. Αξιοσημείωτα σημεία από τη μελέτη:

• 15 χρόνια πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων: Αυξήθηκαν οι επισκέψεις σε γενικούς γιατρούς, κυρίως για κόπωση, ζάλη, πόνο και ψυχικές διαταραχές, όπως άγχος και κατάθλιψη.

• 12 χρόνια πριν: Παρατηρήθηκε άνοδος στις επισκέψεις σε ψυχιάτρους.

• 8–9 χρόνια πριν: Αυξήθηκαν οι επισκέψεις σε νευρολόγους και οφθαλμίατρους, πιθανώς λόγω θολής όρασης ή πόνου στα μάτια.

• 3–5 χρόνια πριν: Υπήρξε αύξηση στις επισκέψεις σε επείγοντα και ακτινολογικά τμήματα.

• 1 χρόνο πριν: Οι επισκέψεις κορυφώθηκαν σε πολλαπλές ειδικότητες, κυρίως στη νευρολογία και την επείγουσα ιατρική.

Η Φάση του “Προδρόμου”: Όταν η Νόσος Υποβόσκει

Σύμφωνα με τη βασική ερευνήτρια, καθηγήτρια Νευρολογίας Dr. Helen Tremlett, τα ευρήματα αλλάζουν δραστικά τη χρονική αντίληψη για το πότε πραγματικά ξεκινά η MS. Η παρουσία μη ειδικών συμπτωμάτων, όπως η κόπωση ή οι ψυχικές διαταραχές, φαίνεται πως αποτελούν πρώιμες εκδηλώσεις της πάθησης.

Η ερευνητική ομάδα θεωρεί ότι η MS έχει ένα πολύπλοκο και μακρύ προδρομικό στάδιο, κατά το οποίο “κάτι” διαταράσσει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, χωρίς όμως να εμφανίζονται τα τυπικά νευρολογικά σημεία της νόσου. Η Dr. Marta Ruiz-Algueró, κύρια συγγραφέας της μελέτης, επισημαίνει ότι τα πρώτα σημάδια μοιάζουν πολύ με εκείνα άλλων νευρολογικών ασθενειών, όπως το Πάρκινσον, το οποίο επίσης έχει καλά τεκμηριωμένο προδρομικό στάδιο (π.χ. διαταραχές ύπνου, δυσκοιλιότητα, αλλαγές στη διάθεση).

Τι Σημαίνουν Αυτά για την Έγκαιρη Διάγνωση;

Αν και η πλειονότητα των ανθρώπων που εμφανίζουν συμπτώματα όπως κόπωση ή άγχος δεν θα εμφανίσουν Πολλαπλή Σκλήρυνση, η αναγνώριση ενός μοτίβου στα χρόνια πριν τη διάγνωση μπορεί να:

• Επιταχύνει τη διάγνωση

• Βελτιώσει την έκβαση της νόσου

• Οδηγήσει σε παρεμβάσεις πρόληψης ή καθυστέρησης της εξέλιξης

Η έγκαιρη αναγνώριση βιοδεικτών, η κατανόηση πιθανών γενετικών ή περιβαλλοντικών παραγόντων και η παρακολούθηση των υψηλού κινδύνου ομάδων μπορούν στο μέλλον να αλλάξουν ριζικά την πορεία της νόσου.

Τι Ακολουθεί στην Έρευνα;

Η μελέτη του UBC αποτελεί τη βάση για μελλοντικές ερευνητικές προσπάθειες που εστιάζουν:

• Στην ταυτοποίηση πρώιμων βιοδεικτών MS

• Στη διερεύνηση συγκεκριμένων “μοτίβων” συμπτωμάτων

• Στην πιθανή ανάπτυξη εργαλείων έγκαιρης διάγνωσης

Όπως δήλωσε η Dr. Tremlett: «Αναγνωρίζοντας αυτά τα πρώιμα σημάδια, ίσως μια μέρα να μπορέσουμε να παρέμβουμε πιο νωρίς – είτε με στρατηγικές υποστήριξης, είτε με παρακολούθηση, είτε με πρόληψη».

Η νέα αυτή μελέτη αλλάζει την αφήγηση γύρω από την Πολλαπλή Σκλήρυνση. Αντί να θεωρούμε τη νόσο ως κάτι που ξεκινά ξαφνικά με ένα σύμπτωμα, πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τη διαγνωσμένη νόσο ως κορυφή ενός παγόβουνου, το οποίο έχει αρχίσει να σχηματίζεται πολλά χρόνια πριν. Η κατανόηση και παρακολούθηση του προδρομικού σταδίου της MS ίσως αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για την πρόληψη ή την επιβράδυνση της εξέλιξης αυτής της πολύπλοκης νευρολογικής ασθένειας.