Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική έρευνα αναδεικνύει ολοένα και περισσότερο τον ρόλο της χρόνιας φλεγμονής στην εξέλιξη νευρολογικών παθήσεων. Ανάμεσα στους λιγότερο διερευνημένους αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέροντες παράγοντες βρίσκεται η στοματική υγεία και, ειδικότερα, η περιοδοντίτιδα. Νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι συγκεκριμένα στοματικά βακτήρια ενδέχεται να σχετίζονται με τη σοβαρότητα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, μιας χρόνιας αυτοάνοσης νόσου του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας και οι άγνωστοι παράγοντες κινδύνου
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) είναι μια φλεγμονώδης απομυελινωτική νόσος, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο έλυτρο μυελίνης που περιβάλλει τις νευρικές ίνες. Το αποτέλεσμα είναι διαταραχή της νευρικής αγωγιμότητας και εμφάνιση συμπτωμάτων όπως μυϊκή αδυναμία, αισθητικές διαταραχές και κινητική αναπηρία. Παρότι η ακριβής αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη, έχουν ενοχοποιηθεί παράγοντες όπως ιογενείς λοιμώξεις, το κάπνισμα, ανεπάρκειες βιταμινών και γενετική προδιάθεση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αυξανόμενη συχνότητα της νόσου σε χώρες όπως η Ιαπωνία από τη δεκαετία του 1980, γεγονός που υποδηλώνει την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων. Μέχρι σήμερα, η έρευνα έχει εστιάσει κυρίως στο μικροβίωμα του εντέρου. Ωστόσο, η στοματική κοιλότητα αποτελεί επίσης σημαντική πηγή χρόνιας φλεγμονής, με πιθανές συστηματικές επιπτώσεις.
Περιοδοντίτιδα: Μια υποτιμημένη εστία χρόνιας φλεγμονής
Η περιοδοντική νόσος είναι μια χρόνια βακτηριακή λοίμωξη που προσβάλλει τους ιστούς στήριξης των δοντιών. Προκαλεί επίμονη φλεγμονή, καταστροφή συνδετικού ιστού και φατνιακού οστού και, τελικά, απώλεια δοντιών. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 40–60% του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι ήδη γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης συστηματικών νοσημάτων, όπως η αθηροσκλήρωση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Στο πλαίσιο αυτό, η διερεύνηση της σχέσης της περιοδοντίτιδας με νευρολογικές νόσους αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Το Fusobacterium nucleatum στο επίκεντρο της έρευνας
Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Χιροσίμα εξέτασαν τον ρόλο του στοματικού βακτηρίου Fusobacterium nucleatum. Το συγκεκριμένο βακτήριο είναι γνωστό περιοδοντικό παθογόνο και συχνά εμπλέκεται στη δημιουργία οδοντικών βιοφίλμ.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δείγματα επιχρίσματος γλώσσας από ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς και από άτομα με άλλες κεντρικές απομυελινωτικές παθήσεις, όπως η διαταραχή φάσματος οπτικής νευρομυελίτιδας (NMOSD) και η νόσος MOGAD. Στόχος ήταν να διερευνηθεί εάν η σχετική αφθονία συγκεκριμένων περιοδοντικών βακτηρίων σχετίζεται με τη σοβαρότητα της κλινικής εικόνας.
Συσχέτιση με τη σοβαρότητα της αναπηρίας
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας και υψηλή σχετική αφθονία Fusobacterium nucleatum εμφάνιζαν σημαντικά μεγαλύτερη αναπηρία, όπως αυτή μετρήθηκε με την Κλίμακα Διευρυμένης Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS). Ακόμη και μετά την προσαρμογή για παράγοντες όπως η ηλικία, η διάρκεια της νόσου και ο αριθμός των υποτροπών, η παρουσία του βακτηρίου συσχετίστηκε με περίπου δεκαπλάσιες πιθανότητες μέτριας έως σοβαρής αναπηρίας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η ίδια συσχέτιση δεν παρατηρήθηκε σε ασθενείς με NMOSD ή MOGAD, γεγονός που υποδηλώνει έναν πιθανό μηχανισμό ειδικό για τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Ένα «βακτήριο γέφυρα» μεταξύ στόματος και εγκεφάλου
Οι ερευνητές προτείνουν ότι το Fusobacterium nucleatum μπορεί να λειτουργεί ως «βακτήριο γέφυρα», όχι μόνο συνδέοντας διαφορετικά βακτηριακά είδη στη στοματική κοιλότητα, αλλά και γεφυρώνοντας τη στοματική φλεγμονή με τη νευροφλεγμονώδη διεργασία στον εγκέφαλο. Η συνύπαρξή του με άλλα περιοδοντικά παθογόνα φάνηκε να ενισχύει περαιτέρω τη σοβαρότητα της αναπηρίας.
Μελλοντικές προοπτικές και κλινικές εφαρμογές
Παρότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν αιτιώδη σχέση, ανοίγουν τον δρόμο για νέες ερευνητικές κατευθύνσεις. Οι επιστήμονες σχεδιάζουν μεγαλύτερες, πολυκεντρικές μελέτες και μηχανιστικές αναλύσεις, όπως μεταγονιδιωματική αλληλούχιση και προφίλ κυτοκινών, για να κατανοήσουν πώς τα στοματικά παθογόνα επηρεάζουν την ανοσοπαθολογία της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ενδεχόμενο οι οδοντιατρικές παρεμβάσεις και η συστηματική φροντίδα της στοματικής υγείας να αποτελέσουν στο μέλλον έναν τροποποιήσιμο παράγοντα στην πορεία της νόσου. Έτσι, η στοματική υγεία ενδέχεται να αποκτήσει ρόλο όχι μόνο προληπτικό, αλλά και θεραπευτικό στη διαχείριση της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!