Τι συμβαίνει στα δόντια μας μόλις φάμε ζάχαρη

Η περίοδος των γιορτών συνδέεται συχνά με αυξημένη κατανάλωση γλυκών, όμως λίγοι γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει στο στόμα αμέσως μετά την πρώτη ζαχαρούχα μπουκιά. Η ζάχαρη δεν βλάπτει απλώς τα δόντια μακροπρόθεσμα, αλλά ενεργοποιεί μέσα σε λίγα λεπτά μια αλυσιδωτή αντίδραση που οδηγεί στην εμφάνιση της τερηδόνας.

Από τη ζάχαρη στο οξύ μέσα σε λεπτά

Μέσα σε δευτερόλεπτα από την κατανάλωση ζάχαρης, τα βακτήρια του στόματος αρχίζουν να τη χρησιμοποιούν ως πηγή ενέργειας. Κατά τη διαδικασία αυτή παράγουν οξέα, τα οποία αυξάνουν γρήγορα την οξύτητα στο στόμα. Σε μόλις 1–2 λεπτά, το περιβάλλον γίνεται τόσο όξινο ώστε να αρχίσει να διαλύεται το σμάλτο των δοντιών, δηλαδή το προστατευτικό τους περίβλημα.

Το σάλιο λειτουργεί ως φυσικός μηχανισμός άμυνας: ξεπλένει μέρος των σακχάρων και εξουδετερώνει τα οξέα. Παράλληλα, «καλά» βακτήρια ανταγωνίζονται τα επιβλαβή. Όμως, όταν η κατανάλωση ζάχαρης είναι συχνή, οι άμυνες του στόματος δεν επαρκούν.

Πώς σχηματίζεται η οδοντική πλάκα

Τα βακτήρια χρησιμοποιούν επίσης τη ζάχαρη για να δημιουργήσουν ένα κολλώδες βιοφίλμ, γνωστό ως οδοντική πλάκα. Το στρώμα αυτό λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας για τα βακτήρια, τα οποία παγιδεύονται πάνω στα δόντια και συνεχίζουν να παράγουν οξέα.

Το πρόβλημα επιδεινώνεται επειδή:

• Το σάλιο δεν μπορεί να διαπεράσει εύκολα το βιοφίλμ.

• Τα «καλά» βακτήρια δυσκολεύονται να επιβιώσουν στο όξινο περιβάλλον.

• Τα επιβλαβή βακτήρια πολλαπλασιάζονται ανεμπόδιστα.

Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή απώλεια μετάλλων από το σμάλτο έως ότου εμφανιστεί ορατή ή επώδυνη βλάβη στο δόντι.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα δόντια μας

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η πρόληψη είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας από την τερηδόνα. Μερικά βασικά μέτρα είναι:

• Περιορισμός της ζάχαρης, ιδιαίτερα εκτός των κύριων γευμάτων.

• Κατανάλωση γλυκών μαζί με φαγητό, ώστε το αυξημένο σάλιο να βοηθά στη μείωση της οξύτητας.

• Αποφυγή συνεχούς «τσιμπολογήματος» γλυκών και ζαχαρούχων ποτών κατά τη διάρκεια της ημέρας.

• Τακτικό βούρτσισμα των δοντιών, κυρίως μετά τα γεύματα.

• Καθημερινή χρήση οδοντικού νήματος, για την απομάκρυνση της πλάκας από δυσπρόσιτα σημεία.

Το μήνυμα των ειδικών

Η ζάχαρη δρα σχεδόν άμεσα και επιθετικά στο στόμα μας. Παρότι το σώμα διαθέτει μηχανισμούς άμυνας, η συχνή κατανάλωσή της μπορεί να τους εξουδετερώσει. Με σωστές διατροφικές επιλογές και συστηματική στοματική υγιεινή, μπορούμε να απολαμβάνουμε περιστασιακά τα γλυκά χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο την υγεία των δοντιών μας.