Το σχέδιο, 28 σημείων, που υπογράφεται από τον εντεταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, έχει προκαλέσει έντονη δυσφορία στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το Politico, η ενόχληση είναι τέτοια ώστε ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε –ανώνυμα– πως «ο Γουίτκοφ χρειάζεται ψυχίατρο», μια ένδειξη του κλίματος που επικρατεί πίσω από κλειστές πόρτες.
Ωστόσο, η σύγκρουση δεν είναι ούτε προσωπική ούτε στιγμιαία. Είναι βαθιά γεωπολιτική, με νομικές, οικονομικές και στρατηγικές διαστάσεις: η Ευρώπη φοβάται ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να μετατρέψουν κοινά δεσμευμένα κεφάλαια σε εργαλείο αμερικανικής ισχύος, ενώ οι Βρυξέλλες επιμένουν σε μια λύση που θα είναι απολύτως συμβατή με το διεθνές δίκαιο και πολιτικά διαχειρίσιμη σε βάθος χρόνου.
Το αμερικανικό σχέδιο: οικονομικός έλεγχος μέσω των «παγωμένων» πόρων
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η πρόταση Γουίτκοφ προβλέπει ότι:
-
Οι ΗΠΑ θα λάβουν το 50% των κερδών από τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
-
Περίπου 100 δισ. δολάρια θα κατευθυνθούν σε έργα ανοικοδόμησης της Ουκρανίας υπό αμερικανική εποπτεία.
-
Η Ευρώπη θα κληθεί να συνεισφέρει επιπλέον 100 δισ. δολάρια.
-
Η αποδέσμευση των ρωσικών πόρων στην Ευρώπη θα γίνει μετά την επίτευξη συμφωνίας.
Για τις Βρυξέλλες, αυτό που προτείνει η Ουάσιγκτον μοιάζει με μονομερή μετατροπή ευρωπαϊκών πόρων σε αμερικανικό γεωπολιτικό κεφάλαιο, την ώρα που η ΕΕ προσπαθεί να διαμορφώσει ένα νομικά ανθεκτικό σχήμα για τη στήριξη της Ουκρανίας.
«Ο Τραμπ δεν έχει καμία εξουσία στην ευρωπαϊκή περιουσία»
Διπλωμάτες στην ΕΕ ξεκαθαρίζουν ότι:
-
Οι ΗΠΑ δεν μπορούν νομικά να αγγίξουν περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται σε ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες.
-
Η Ευρώπη δεν επιθυμεί να παραδώσει έναν τόσο κρίσιμο μοχλό πίεσης σε μια αμερικανική κυβέρνηση που συχνά λειτουργεί απρόβλεπτα.
Το μήνυμα προς τον Λευκό Οίκο είναι σαφές:
τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια είναι ευρωπαϊκή υπόθεση – όχι αμερικανική.
Euroclear: το βελγικό σταυροδρόμι της κρίσης
Το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών πόρων βρίσκεται στην Euroclear, στο Βέλγιο. Αυτό δημιουργεί μια σύνθετη εξίσωση:
-
Το Βέλγιο είναι ο άμεσος στόχος πιθανών ρωσικών αντιποίνων.
-
Οφείλει να ακολουθήσει την κοινή ευρωπαϊκή γραμμή, ακόμη κι αν αυτή συνεπάγεται υψηλό ρίσκο.
-
Δέχεται πίεση από κράτη–μέλη που ζητούν πιο επιθετικές κινήσεις υπέρ της Ουκρανίας.
Το αμερικανικό σχέδιο επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το ήδη τεταμένο περιβάλλον, καθιστώντας το Βέλγιο επίκεντρο μιας διεθνούς αντιπαράθεσης.
Οι ευρωπαϊκοί φόβοι: ένα σχέδιο που απειλεί να τινάξει τη συμφωνία στον αέρα
Σε διπλωματικούς κύκλους εκφράζεται έντονη ανησυχία ότι η πρόταση Γουίτκοφ:
-
Υπονομεύει το ευρωπαϊκό σχέδιο «δανείου αποζημιώσεων».
-
Θα πιέσει την ΕΕ να αποδεσμεύσει τα κεφάλαια πρόωρα, πριν υπάρξει βιώσιμη συμφωνία με τη Μόσχα.
-
Θα αφήσει τους ευρωπαίους φορολογούμενους να επωμιστούν τυχόν αποζημίωση προς τη Ρωσία σε περίπτωση δικαστικών διεκδικήσεων.
-
Θα ενισχύσει δυσανάλογα την αμερικανική επιρροή στα οικονομικά της Ουκρανίας – και κατ’ επέκταση στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Ένας υψηλόβαθμος ευρωπαίος διπλωμάτης χαρακτήρισε την πρόταση «επιχείρημα κατά του δανείου αποζημιώσεων», δείχνοντας πόσο εύθραυστη είναι η ενότητα της ΕΕ.
Προς μια νέα εσωδυτική κρίση;
Η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και η Ουκρανία βρίσκονται σε έναν δύσκολο τριγωνικό συσχετισμό:
-
Η Ουκρανία χρειάζεται άμεσα χρηματοδότηση.
-
Η Ευρώπη χρειάζεται νομική ασφάλεια και πολιτική σταθερότητα.
-
Οι ΗΠΑ εμφανίζονται αποφασισμένες να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο – με αυξημένο γεωοικονομικό αντίκτυπο.
Και στο κέντρο αυτής της διαμάχης, ο Στιβ Γουίτκοφ έχει καταφέρει –με μία μόνο πρόταση– να ενώσει τους Ευρωπαίους σε κάτι σπάνιο: σε κοινή άρνηση απέναντι στην αμερικανική τακτική.
Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν το σχέδιο Τραμπ–Γουίτκοφ θα αποτελέσει αφορμή για μια νέα εσωδυτική κρίση ή αν, αντιθέτως, θα οδηγήσει την Ευρώπη σε μια πιο ενιαία, σταθερή και διαπραγματευτικά ισχυρή γραμμή απέναντι στη Ρωσία.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
