Η νυχτερινή χρήση κινητού αυξάνει τις αυτοκτονικές σκέψεις

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, η χρήση του smartphone αργά τη νύχτα (μεταξύ 23:00 και 1:00) σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα σε αυτοκτονικές σκέψεις και σχεδιασμό αυτοκτονίας την επόμενη ημέρα σε ενήλικες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Αυτό το εύρημα αναδεικνύει έναν —μέχρι πρόσφατα λιγότερο μελετημένο— παράγοντα κινδύνου στην ψυχική υγεία.

Πώς διεξήχθη η μελέτη

Οι ερευνητές παρακολούθησαν 79 άτομα τα οποία είχαν αναφέρει πρόσφατα αυτοκτονικές σκέψεις. Σε διάρκεια 28 ημερών, εγκατέστησαν στους συμμετέχοντες μια εφαρμογή στα κινητά τους που έπαιρνε στιγμιότυπα οθόνης κάθε 5 δευτερόλεπτα, όποτε η συσκευή ήταν ενεργή. Με αυτόν τον τρόπο, συλλέχθηκαν ταχύτατα εκατομμύρια δεδομένα (περίπου 7,5 εκατομμύρια screenshots), τα οποία αναλύθηκαν για να διαχωριστεί η «παθητική» χρήση (scrolling χωρίς πληκτρολόγιο) από την «ενεργή» (γραφή μηνυμάτων, πληκτρολόγηση).

Παράλληλα, οι συμμετέχοντες αξιολογούσαν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους καθημερινά μέσω Ecological Momentary Assessment (EMA), μια μέθοδος που καταγράφει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στο περιβάλλον τους. Με τη βοήθεια μοντέλου βαθιάς μάθησης, οι επιστήμονες αναγνώρισαν πότε η χρήση ήταν ενεργή (με πληκτρολόγιο) και πότε παθητική (χωρίς πληκτρολόγιο).

Κύρια Ευρήματα

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

• Η χρήση κινητού μεταξύ 23:00 και 1:00 σχετίστηκε με μεγαλύτερο κίνδυνο σκέψεων αυτοκτονίας και σχεδιασμού την επόμενη μέρα.

• Αντίθετα, όταν η χρήση ήταν ενεργή (πληκτρολόγιο) τις ώρες μεταξύ 1:00 και 5:00 π.μ., υπήρχε μια σχετική μείωση των αυτοκτονικών ιδεών την επόμενη ημέρα — πιθανόν γιατί η ενεργή συμμετοχή (γράψιμο μηνυμάτων) λειτουργεί προστατευτικά.

• Επιπλέον, οι συμμετέχοντες που είχαν μεγαλύτερα διαλείμματα χρήσης (7–9 ώρες χωρίς κινητό) εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα αυτοκτονικών σκέψεων σε σύγκριση με όσους η χρήση κινητού ήταν πιο πυκνή και συνεχής (4–7 ώρες).

Τι Σημαίνουν Αυτά τα Ευρήματα

Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει ότι δεν είναι μόνο η ποσότητα χρόνου ύπνου ή η ποιότητά του που επηρεάζουν την ψυχική υγεία και οι δραστηριότητές μας κατά τις πρωινές ώρες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο. Παλιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι ο κακός ύπνος —είτε από διακοπτόμενο ύπνο είτε από μικρή διάρκεια — σχετίζεται με αυξημένη αυτοκτονικότητα την επόμενη ημέρα. Πλέον, φαίνεται ότι η νυχτερινή χρήση κινητού προσθέτει έναν επιπλέον ψυχολογικό κίνδυνο, ειδικά όταν γίνεται σε ώρες που ο εγκέφαλος θα έπρεπε να ηρεμεί και να ξεκουράζεται.

Προκλήσεις της Μελέτης και Περιορισμοί

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι τα αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευτούν με προσοχή, λόγω ορισμένων περιορισμών:

1. Μικρό δείγμα: Η έρευνα βασίστηκε σε 79 άτομα — αριθμός που μπορεί να περιορίζει τη γενίκευση των συμπερασμάτων.

2. Ένας μόνο τόπος διεξαγωγής: Η μελέτη έγινε σε ένα σημείο, κάτι που μπορεί να επηρεάζει τα αποτελέσματά της σε σχέση με διαφορετικά δημογραφικά ή πολιτισμικά περιβάλλοντα.

3. Υποκειμενική αναφορά: Άτομα με κατάθλιψη ή αυτοκτονικές ιδέες ενδέχεται να υπερεκτιμούν τη χρήση του κινητού τους, κάτι που μπορεί να παραμορφώσει τις συσχετίσεις.

Παρά τις αβεβαιότητες, οι ερευνητές τονίζουν ότι η παρατήρηση των μοτίβων χρήσης κινητού κατά τη νύχτα μπορεί να βοηθήσει στο σχεδιασμό πιο στοχευμένων παρεμβάσεων πρόληψης αυτοκτονίας.

Πρακτικές Επιπτώσεις & Προτάσεις

Τα ευρήματα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για σημαντικές παρεμβάσεις:

• Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Η ενημέρωση των ανθρώπων για το πώς η χρήση κινητού το βράδυ επηρεάζει την ψυχική υγεία μπορεί να τους βοηθήσει να θέσουν όρια.

• Ψυχολογική υποστήριξη: Σε άτομα με αυτοκτονικές σκέψεις, οι θεραπευτές πρέπει να εξετάζουν και τη “νυχτερινή συνήθεια” χρήσης smartphone ως πιθανό παράγοντα κινδύνου.

• Ανάπτυξη εργαλείων τεχνολογίας: Μπορούν να σχεδιαστούν εφαρμογές ή ρυθμίσεις που περιορίζουν τη χρήση κινητού σε κρίσιμες ώρες (π.χ. “μέν mode” τη νύχτα) ή ειδοποιούν τον χρήστη όταν η χρήση ενδέχεται να είναι επικίνδυνη.

• Περαιτέρω έρευνα: Είναι αναγκαίο να γίνουν μεγαλύτερες και πιο ποικίλες μελέτες, με συμμετέχοντες από διαφορετικά περιβάλλοντα, ώστε να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και να κατανοηθεί καλύτερα η σχέση μεταξύ ψηφιακής συμπεριφοράς και αυτοκτονικού κινδύνου.

Η μελέτη αυτή προσφέρει νέα, ανησυχητικά αλλά σημαντικά δεδομένα για τον τρόπο που η νυχτερινή χρήση smartphone μπορεί να επιβαρύνει την ψυχική υγεία, ειδικά σε άτομα που βρίσκονται σε ψυχολογική ευαλωτότητα. Η σχέση μεταξύ των ηλεκτρονικών συσκευών και της ψυχικής υγείας δεν είναι πλέον μόνο θέμα χρόνου ύπνου, αλλά και πότε και πώς χρησιμοποιούμε αυτές τις συσκευές.

Η κατανόηση των μοτίβων αυτών και η ενσωμάτωση τους σε στρατηγικές πρόληψης αυτοκτονίας μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για επαγγελματίες υγείας και άτομα υψηλού κινδύνου. Σε έναν κόσμο όπου τα κινητά μας συνοδεύουν όλη μέρα —και τη νύχτα—, η έρευνα δείχνει ότι η “χρήση με μέτρο” μπορεί να κάνει πραγματική διαφορά στην προστασία της ψυχικής υγείας.