Καλή διάθεση, μεγάλη έμπνευση: Όταν η χαρά γεννά τα καλύτερά μας έργα

Η έμπνευση δεν έρχεται μόνο από τα ταλέντα ή τα γενετικά χαρίσματα — σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, η καθημερινή θετική διάθεση μπορεί να είναι ο καταλύτης για δημιουργική δράση. Η έρευνα υποστηρίζει πως όταν αισθανόμαστε καλά, έχουμε -‐συνήθως– περισσότερες πιθανότητες να κάνουμε κάτι δημιουργικό: να ζωγραφίσουμε, να γράψουμε, να παίξουμε μουσική.

Τι έδειξε η μελέτη

Μέσω ημερολογίων δεκαπέντε ημερών από πάνω από 100 φοιτητές, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ημέρες όπου οι συμμετέχοντες ανέφεραν υψηλότερο επίπεδο ικανοποίησης, αυτόνομης δράσης και αισθημάτων επάρκειας, συνέπεσαν με περισσότερες δραστηριότητες δημιουργίας — είτε μικρές είτε μεγαλύτερες. Η θετικότητα δεν επηρέασε μόνο τη δημιουργικότητα «σήμερα», αλλά και την επόμενη μέρα – δηλαδή, η καλή διάθεση φαίνεται να «εκτείνεται». Παράλληλα, άλλοι παράγοντες όπως η γενική νοημοσύνη ή η αρνητική διάθεση (π.χ. θυμός, λύπη) δεν φάνηκαν να «κόβουν» τη δημιουργικότητα τόσο πολύ.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

• Όταν νιώθουμε αυτόνομοι και ικανοί, η επιθυμία να εκφραστούμε δημιουργικά ενισχύεται.

• Η δημιουργία γίνεται ένας τρόπος να «αποκτήσουμε» έλεγχο — ειδικά σε μέρες που νιώθουμε περιορισμένοι ή πιεσμένοι.

• Η θετική διάθεση «λιπαίνει» το έδαφος για δράση: όχι επειδή είμαστε ειδικοί, αλλά επειδή έχουμε όρεξη να επιχειρήσουμε. Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της έρευνας: «Ίσως να μην είσαι εξαιρετικός ζωγράφος. Όμως αν δοκιμάζεις να ζωγραφίσεις και μαθαίνεις καινούργιες δεξιότητες… αυτό είναι δημιουργικό».

Τι «δεν» σημαίνει

• Δεν χρειάζεται να είσαι καλλιτέχνης ή να έχεις ειδικές ικανότητες για να κάνεις δημιουργικές πράξεις.

• Δεν σημαίνει ότι όταν νιώθουμε άσχημα δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε — η έρευνα δείχνει πως η αρνητική διάθεση δεν μειώνει απαραίτητα τη δημιουργικότητα.

• Η δημιουργικότητα δεν απαιτεί αναγνώριση ή βραβεία — ακόμη και απλές καθημερινές πράξεις (π.χ. νέος συνδυασμός στο μαγείρεμα, προσωπικό γραπτό κείμενο) μπορούν να είναι μορφές δημιουργίας.

Πρακτικές ιδέες για να εκμεταλλευτείς τη δυναμική

• Όταν νιώθεις καλή διάθεση, βάλε «μικρούς» στόχους: επίλεξε να γράψεις για 15 λεπτά, να ζωγραφίσεις ή να φτιάξεις κάτι με τα χέρια σου — η δράση ενισχύει τη διάθεση.

• Καλλιέργησε αίσθηση αυτονομίας: πάρε εσύ την απόφαση για την ώρα που θα αφιερώσεις στη δημιουργία, ή επίλεξε τι θα κάνεις. Η αίσθηση επιλογής ενδυναμώνει.

• Μην περιμένεις «ιδανική διάθεση» για να ξεκινήσεις — η έρευνα δείχνει πως και το ξεκίνημα πράξης ενισχύει τη θετική διάθεση για επόμενο βήμα.

• Αν βιώνεις πίεση ή περιορισμούς, χρησιμοποίησέ τα ως «καύσιμο»: το αίσθημα ότι δεν μπορείς να ενεργείς μπορεί να ενισχύσει την ανάγκη σου για δημιουργία.

Ποια είναι τα οφέλη;

• Η δημιουργική δράση συνδέεται με αυξημένα αισθήματα ευεξίας και ικανοποίησης.

• Η τακτική έκφραση δημιουργικότητας βοηθά στην προσαρμογή σε καταστάσεις αλλαγής ή πίεσης, καθώς ενδυναμώνει την αίσθηση ελέγχου και πρωτοβουλίας.

• Η διάθεση και η δημιουργία φαίνεται να «τρέχουν παράλληλα»: καλύτερη διάθεση → περισσότερη δημιουργία → καλύτερη διάθεση.

Κάποιες επισημάνσεις

• Η έρευνα αφορά κυρίως φοιτητές σε καθημερινό επίπεδο — μπορεί να μην μεταφέρει άμεσα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ή επαγγελματικά πεδία.

• Δεν είναι «μαγικό φίλτρο»: η θετική διάθεση βοηθά, αλλά δεν εξασφαλίζει ότι κάθε πράξη θα είναι εξαιρετική ή «αριστούργημα».

• Η δημιουργικότητα δεν είναι μόνο για το «τέλειο αποτέλεσμα» αλλά για τη διαδικασία: το πείραμα, η διαδικασία μάθησης, η έκφραση — αυτό μετρά.

Η καθημερινή μας διάθεση μπορεί να αποτελεί όχι μόνο «αποτέλεσμα» της ζωής μας, αλλά και «εκκίνηση» για νέες πράξεις — πράξεις που μπορεί να μην αλλάξουν τον κόσμο, αλλά εσένα. Το μήνυμα είναι απλό: όταν νιώθεις καλά, μην αφήσεις την ώθηση να φύγει. Πιάσε ένα μολύβι, ένα χαρτί, ένα όργανο ή απλά άσε το χέρι σου να κινήσει κάτι. Η ίδια η δράση μπορεί να ενισχύσει τη διάθεση, να γεννήσει ιδέες και, γιατί όχι, να καταλήξει σε ένα προσωπικό «αριστούργημα». Ποιο θα είναι το επόμενο δημιουργικό σου βήμα;