Νέο πλαίσιο για τα ΜΜΕ: Κανόνες στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και των deepfakes

Η κυβέρνηση ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη λειτουργία των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, θέτοντας θεσμικό πλαίσιο για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), την αντιμετώπιση των deepfakes και την προστασία της ελευθερίας του λόγου. Οι αλλαγές έρχονται σε μια περίοδο που η αξιοπιστία της πληροφόρησης δοκιμάζεται όσο ποτέ άλλοτε, τόσο από την υπερπληροφόρηση όσο και από την ταχύτατη διάδοση ψευδών ειδήσεων μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Ενημέρωση με ευθύνη και διαφάνεια

Ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Δημήτρης Κιρμικίρογλου, παρουσίασε τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την επόμενη μέρα στα ΜΜΕ, υπογραμμίζοντας ότι «η ενημέρωση αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής». Όπως ανέφερε, ο πολίτης σήμερα βομβαρδίζεται από πληροφορίες, εκτίθεται συχνά σε ψευδείς ειδήσεις και έχει ανάγκη από έγκυρη, τεκμηριωμένη και υπεύθυνη δημοσιογραφία.

Στόχος είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού προς τα μέσα και τους επαγγελματίες της ενημέρωσης, μέσα από ενίσχυση της διαφάνειας και κανόνες δεοντολογίας που θα ισχύουν για όλους.

Θεσμικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη και τα deepfakes

Η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο παράγεται και διαχέεται το περιεχόμενο. Από τη δημιουργία αυτόματων κειμένων μέχρι την επεξεργασία εικόνας και ήχου, τα όρια ανάμεσα στο αληθινό και το τεχνητό γίνονται ολοένα πιο δυσδιάκριτα.

Η κυβέρνηση σχεδιάζει να θεσπίσει σαφείς κανόνες για τη χρήση εργαλείων ΑΙ στα μέσα ενημέρωσης, εναρμονισμένους με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act). Προβλέπεται:

• Υποχρέωση σήμανσης περιεχομένου που έχει παραχθεί ή τροποποιηθεί με ΑΙ.
• Δημιουργία Task Force για την ανίχνευση και αντιμετώπιση deepfakes.
• Διασφάλιση της πνευματικής ιδιοκτησίας δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ.
• Μέτρα προστασίας προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικότητας.

«Δεν επιδιώκουμε να περιορίσουμε τη δημιουργικότητα, αλλά να θέσουμε όρια που προστατεύουν τον πολίτη και τη δημοκρατία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κιρμικίρογλου.

Ενίσχυση της επαγγελματικής δημοσιογραφίας

Στο επίκεντρο των παρεμβάσεων βρίσκεται η αναβάθμιση της επαγγελματικής δημοσιογραφίας. Μέσα από το Μητρώο Ηλεκτρονικού Τύπου, στόχος είναι να ξεχωρίσουν τα έγκυρα μέσα ενημέρωσης από τους ανώνυμους ιστότοπους που διακινούν ανεξέλεγκτα ψευδές περιεχόμενο.

Η κυβέρνηση προτίθεται να δώσει κίνητρα για την πιστοποίηση και ενίσχυση των επαγγελματικών ΜΜΕ, καθώς και να αναβαθμίσει το ρόλο του περιφερειακού Τύπου, ο οποίος αποτελεί σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της δημοκρατικής ενημέρωσης.

Εκπαίδευση και ψηφιακή παιδεία

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην εκπαίδευση των πολιτών, με στόχο τη θωράκιση απέναντι στη χειραγώγηση και την παραπληροφόρηση.

Το νέο πρόγραμμα «Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες», που σχεδιάζεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, θα ενταχθεί πιλοτικά στα σχολεία, ώστε τα παιδιά να μάθουν πώς να αξιολογούν πηγές, να αναγνωρίζουν την αξιοπιστία των ειδήσεων και να κατανοούν τον ρόλο των ΜΜΕ.

Όπως επισήμανε ο Γενικός Γραμματέας, «ο πιο αποτελεσματικός μηχανισμός κατά των fake news είναι ο ενημερωμένος πολίτης».

Προστασία της ελευθερίας του Τύπου

Απαντώντας στις διεθνείς εκθέσεις που εμφανίζουν την Ελλάδα χαμηλά στις κατατάξεις ελευθερίας του Τύπου, ο κ. Κιρμικίρογλου ανέφερε ότι ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη θεσμικές δράσεις για την προστασία των δημοσιογράφων και την κατοχύρωση ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος.

Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες περιλαμβάνονται:

• Το Διεθνές Κέντρο Προστασίας Δημοσιογράφων στη Θεσσαλονίκη, υπό την αιγίδα UNESCO και OSCE.
• Η Task Force για την ασφάλεια επαγγελματιών των ΜΜΕ.
• Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την αντιμετώπιση των λεγόμενων SLAPPs (στρατηγικές αγωγές φίμωσης).

Η κυβέρνηση διαμηνύει ότι στόχος είναι μια δημοσιογραφία ελεύθερη, ανεξάρτητη και θεσμικά προστατευμένη, χωρίς εκφοβισμό ή παρεμβάσεις.

Μια νέα εποχή ενημέρωσης

Η πρωτοβουλία για τη ρύθμιση των deepfakes και της τεχνητής νοημοσύνης δεν αφορά μόνο τα μεγάλα ΜΜΕ, αλλά και την ευρύτερη λειτουργία του δημοσίου λόγου. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία, τα όρια μεταξύ ενημέρωσης και παραπληροφόρησης πρέπει να επαναπροσδιοριστούν.

Το ζητούμενο δεν είναι η λογοκρισία, αλλά η δημιουργία ενός αξιόπιστου πλαισίου, που θα επιτρέπει την καινοτομία χωρίς να υπονομεύει την αλήθεια.

Η επαγγελματική δεοντολογία, η εκπαίδευση του κοινού και η θεσμική εποπτεία αποτελούν τους τρεις πυλώνες πάνω στους οποίους θα στηριχθεί το νέο τοπίο των ελληνικών μέσων ενημέρωσης.