Αν στόχος της συνάντησης των κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν στο Λουξεμβούργο ήταν η αποκλιμάκωση της έντασης που επικρατεί την τελευταία περίοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μάλλον δεν επετεύχθη.
Οι συνομιλίες των δύο υπουργών Εξωτερικών ήταν εκ προοιμίου δύσκολες, καθώς είχε προηγηθεί μόλις λίγες ώρες πριν η σχεδόν εφ’ όλης της ύλης δριμεία επίθεση του Τούρκου ΥΠΕΞ έναντι της Αθήνας, με αφορμή την επιμονή της ελληνικής κυβέρνησης να εξαρτά τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα SAFE από την άρση του casus belli.
Διευρύνεται το ρήγμα ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα
Η ευθεία απειλή βέτο, εν μέρει αιτιολογημένη καθώς η Τουρκία ζητά πρόσβαση σε αμυντικούς πόρους ενώ εξακολουθεί να απειλεί με πόλεμο ένα κράτος-μέλος της Ε.Ε., διευρύνει σταδιακά το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται έντονα εκνευρισμένος έναντι της ελληνικής πρωτεύουσας και του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενώ ο Χακάν Φιντάν μιλά ανοιχτά για «αντιτουρκική στάση» και εργαλειοποίηση των σχέσεων από την Αθήνα.
Είναι σαφές ότι ο κ. Φιντάν έθεσε εκ νέου στον κ. Γεραπετρίτη το ζήτημα της τουρκικής συμμετοχής στο SAFE, διερευνώντας τα όρια της ελληνικής στάσης και εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια της Άγκυρας.
Η Αθήνα χαμηλώνει τους τόνους
Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι στην άτυπη ενημέρωση που ακολούθησε δεν υπήρξε σαφής αναφορά στο casus belli, παρά μόνο η γενικόλογη δήλωση ότι «ο υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε για τη θέση της Ελλάδας σχετικά με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και τη δέσμευσή της σε μια στρατηγικά αυτόνομη Ευρώπη».
Η ελληνική πλευρά επιδιώκει να αποφύγει την περαιτέρω κλιμάκωση, διατηρώντας ωστόσο σταθερή θέση: η Άγκυρα μπορεί να συμμετάσχει στο SAFE μόνο αν καταργήσει τον νόμο του 1995, που συνιστά casus belli έναντι της Ελλάδας.
Ο κ. Γεραπετρίτης υπενθύμισε ότι η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται ζητήματα εθνικής κυριαρχίας, παρά μόνο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Ένας χρόνος χωρίς πολιτικό διάλογο
Σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνεται ένας χρόνος από το πάγωμα του πολιτικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών. Η απουσία κοινής κατανόησης έχει οδηγήσει σε παράλυση των διαβουλεύσεων, με την επανέναρξη να μην διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Η αναφορά του κ. Φιντάν στην παλαιότερη πρόοδο για τα χωρικά ύδατα μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων προκάλεσε διαφορετικές ερμηνείες: άλλοι τη βλέπουν ως σήμα για διάλογο, άλλοι ως υπαινιγμό αμφισβήτησης του ελληνικού δικαιώματος επέκτασης.
Το σχέδιο 5Χ5 στην Ανατολική Μεσόγειο
Ο κ. Γεραπετρίτης ενημέρωσε τον Τούρκο ομόλογό του για την πρωτοβουλία συγκρότησης ενός πενταμερούς σχήματος συνεργασίας (5Χ5) στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή και της Τουρκίας.
Η ελληνική κυβέρνηση, και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θεωρεί πως οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις απαιτούν συνέργειες και διάλογο, ακόμη και με δύσκολους γείτονες.
Ωστόσο, οι αντικειμενικές δυσκολίες είναι σημαντικές: η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν δείχνει πρόθεση να εγκαταλείψει την αναθεωρητική της ατζέντα.
Η Αθήνα, προβάλλοντας τη διεθνή νομιμότητα, επιχειρεί να μεταφέρει το βάρος της ευθύνης για οποιαδήποτε αποτυχία στην Τουρκία — επιλογή που ενέχει κινδύνους, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η δεύτερη θητεία Τραμπ μειώνει το διεθνές ενδιαφέρον για την τήρηση των κανόνων δικαίου.
Ελληνοτουρκικός διάλογος σε τέλμα
Η άτυπη ενημέρωση του ΥΠΕΞ δεν περιελάμβανε καμία αναφορά σε επόμενη συνάντηση ή σε χρονοδιάγραμμα για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.
Όπως παραδέχονται πηγές του υπουργείου, ο διάλογος έχει ατονήσει, ειδικά στο ανώτατο επίπεδο, ενώ η Αθήνα δεν προτίθεται να αναλάβει πρωτοβουλία πίεσης.
Οι δίαυλοι ωστόσο πρέπει να μείνουν ανοικτοί, για να αποφευχθεί η μετεξέλιξη της έντασης σε κρίση.
Επαφή μέσω Κύπρου
Το μόνο φόρουμ όπου οι δύο ΥΠΕΞ ενδέχεται να ξανασυναντηθούν είναι η άτυπη πενταμερής για το Κυπριακό, που αποκτά νέα δυναμική μετά την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν ως ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Η Αθήνα και η Λευκωσία καλούνται να αξιολογήσουν την επιρροή της Άγκυρας στον νέο ηγέτη και να εκτιμήσουν τι επιδιώκει ο Ερντογάν μέσα από την επανεκκίνηση των συνομιλιών, δεδομένου ότι εξακολουθεί να υποστηρίζει τη διχοτομική λύση των δύο κρατών στο Κυπριακό.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
