Ελλάδα – Κύπρος: Πράσινο φως στη διασύνδεση – Η ΡΑΕΚ πέρασε ιδιοκτησία & διαχείριση στον ΑΔΜΗΕ

Δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κύπρου οι αποφάσεις για τη μεταβίβαση των αδειών ιδιοκτήτη και διαχειριστή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου στον ΑΔΜΗΕ.

Πρόκειται για τις αποφάσεις υπ’ αριθμόν 302 και 303 της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ). Η εξέλιξη έρχεται μία ημέρα μετά τη συνάντηση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, με τον υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Γιώργο Παπαναστασίου, χθες στην Αθήνα, όπου συμφωνήθηκε οι δύο χώρες να προχωρήσουν στην επίλυση όλων των εκκρεμοτήτων του έργου.

Κατά αρμόδιες πηγές, πρόκειται για το πρώτο βήμα υλοποίησης των συμφωνηθέντων στη συνάντηση, που έγινε «σε άριστο κλίμα». Σημειώνεται ότι ο κ. Παπασταύρου, μιλώντας σήμερα στον Action 24, ανήγγειλε την ολοκλήρωση της μεταβίβασης των αδειών στον ΑΔΜΗΕ, από τον προηγούμενο φορέα του έργου, την εταιρεία EuroAsia Interconnector.

Οι δηλώσεις Γεραπετρίτη

Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, με τις πρόσφατες δηλώσεις του ότι «το πλοίο θα βγει και οι έρευνες θα ξεκινήσουν», αύξησε την πίεση προς τη Λευκωσία, η οποία αντιτείνει ανεπισήμως το γεωπολιτικό ρίσκο. Ανώτατη πηγή από τη Λευκωσία αντέστρεψε το ερώτημα, διερωτώμενη «γιατί δεν ξεκίνησαν μέχρι τώρα οι έρευνες;».

Ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης επιμένει ότι δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί το έργο και ότι, αν η Τουρκία επιχειρήσει να το σταματήσει, θα αναλάβει την ευθύνη. Ανώτερη πηγή του ΥΠΕΞ ξεκαθαρίζει ότι «δεν θα πάμε σε κρίση» και ότι η Αθήνα εργάζεται ώστε, εφόσον υπάρξουν προκλήσεις, να αποδοθούν οι ευθύνες στην τουρκική πλευρά.

Στήριξη Ε.Ε. και μηνύματα προς Άγκυρα

Με δεδομένη τη στήριξη του έργου από την Ε.Ε., επισημαίνεται ότι η Τουρκία οφείλει να ζυγίσει τη στάση της, καθώς αναμένει αποφάσεις για εξοπλιστικά, κατάργηση θεωρήσεων (visa), δασμούς και άλλα κρίσιμα ζητήματα. Η πρόκληση έντασης και η παρεμπόδιση ενός ευρωπαϊκού ενεργειακού έργου θα υπονόμευαν την προσπάθειά της να βελτιώσει το προφίλ της στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Γιατί ο GSI είναι στρατηγικός

Ο GSI θεωρείται στρατηγικής σημασίας: όχι μόνο τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, αλλά λειτουργεί ως πρώτο βήμα για την ηλεκτρική διασύνδεση Ασίας–Ευρώπης με κόμβο την Ελλάδα. Παράλληλα, η Ανατολική Μεσόγειος φιλοξενεί πλήθος υποθαλάσσιων καλωδίων δεδομένων, με τη ζήτηση για νέες διελεύσεις να αυξάνεται.

Οι ελληνικές προτεραιότητες

Για την Αθήνα, πέρα από τον GSI, προέχουν τα έργα διασύνδεσης νησιών Ανατολικού Αιγαίου, των Σποράδων και η ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο. Η Τουρκία είχε αντιδράσει ήδη πέρυσι στις εργασίες για τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων, επικαλούμενη τουρκική υφαλοκρηπίδα, παρότι οι εργασίες αφορούσαν διεθνή ύδατα σε περιοχή δυνητικής ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και τα νέα αιτήματα

Η μεγάλη πρόκληση αφορά τη στάση της Τουρκίας σε έργα διασύνδεσης στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως εντός της ζώνης του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Ήδη έχουν εγκριθεί δύο αιτήματα από τις ελληνικές αρχές για έρευνες πόντισης καλωδίων στην περιοχή:

• Στις 25/6 εγκρίθηκε αίτηση για έρευνες του πλοίου «Urbano Monti» (σημαία Ιταλίας) για τη διασύνδεση της Αττικής με το κεντρικό υποβρύχιο καλώδιο οπτικών ινών Medusa Submarine Cable System, που θα συνδέει Ατλαντικό, Δυτική & Ανατολική Μεσόγειο και Ασία.

• Στις 17/6 εγκρίθηκε αίτηση για επιθεώρηση βυθού από το πλοίο «Fugro Gauss» (σημαία Γιβραλτάρ) για την πόντιση του συστήματος οπτικών ινών EMC. Το πλοίο είχε παρενοχληθεί στην κυπριακή ΑΟΖ από τουρκικό πολεμικό, με αποτέλεσμα να επιστρέψει στη βάση του και να μην συνεχιστούν οι έρευνες.

NAVTEX, ξένες εταιρείες και «φόρμουλες» ελιγμών

Η διενέργεια ερευνών από ξένο πλοίο για ξένη/πολυεθνική εταιρεία αφήνει περιθώρια ελιγμών: μπορεί να υποβληθεί αίτημα και στην Τουρκία (πέραν της Ελλάδας) για NAVTEX στις επίμαχες περιοχές. Αυτό ενδέχεται να ικανοποιήσει την Άγκυρα και να εξασφαλίσει απρόσκοπτες έρευνες (όπως με το ιταλικό «Teliri»), αλλά δημιουργεί πρόβλημα στην ελληνική πλευρά, που θα πρέπει, έστω τυπικά, να κινηθεί εναντίον της χώρας σημαίας του πλοίου, ώστε να καταγραφεί η ένσταση — την ώρα που επί του πεδίου διαμορφώνεται αρνητικό τετελεσμένο.

Αν οι έρευνες γίνουν με πλοίο μισθωμένο από ελληνική εταιρεία, η παραπάνω φόρμουλα δεν εφαρμόζεται, επαναφέροντας μετωπικά το τουρκικό ζήτημα στο προσκήνιο.