Σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση για την εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, ανώτεροι αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και την Τουρκία ενισχύουν σήμερα, Τετάρτη, τις έμμεσες συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς, με στόχο τη διαμόρφωση όρων μιας πιθανής συμφωνίας ειρήνης. Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο για «πραγματική πιθανότητα» τερματισμού του πολέμου.
Διπλωματικές ενισχύσεις στο παρασκήνιο
Ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Mohammed bin Abdulrahman al Thani, βρίσκεται στο Σαρμ ελ Σεΐχ για να παρακολουθήσει τις διεργασίες. Η αμερικανική αποστολή, με επικεφαλής τον Στιβ Γουίτκοφ, ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, και τον Τζάρεντ Κούσνερ, συμμετέχει στις συζητήσεις. Παράλληλα, η τουρκική αντιπροσωπεία, υπό τον αρχηγό της ΜΙΤ Ιμπραήμ Καλίν, δίνει το «παρών», καθώς η Άγκυρα διατηρεί επαφές με τη Χαμάς. Η παρουσία αυτών των «διπλωματικών ενισχύσεων» επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα των μεσαζόντων να αποφευχθεί ένα χαμένο παράθυρο για εκεχειρία.
Τα βασικά σημεία της πρότασης — και οι ασφαλιστικές δικλείδες
Οι συνομιλίες βασίζονται στο σχέδιο των 20 σημείων του Τραμπ, που προβλέπει:
-
Κατάπαυση πυρός
-
Απελευθέρωση ομήρων
-
Σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων
-
Αφοπλισμό της Χαμάς
Ωστόσο, η Χαμάς απορρίπτει τον πλήρη αφοπλισμό και απαιτεί συνολική αποχώρηση του Ισραήλ με διεθνείς εγγυήσεις. Ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Badr Abdelatty μίλησε για «σημαντική πρόοδο», ενώ εξετάζεται μηχανισμός για οριστική αποχώρηση στρατού και ανθρωπιστική βοήθεια μέσω ασφαλών διαδρόμων.
Η Αίγυπτος χαιρέτισε τη «θετική απάντηση» της Χαμάς στο σχέδιο, αλλά διατύπωσε επιφυλάξεις προς τον Λευκό Οίκο για την πιθανή μετακίνηση πληθυσμού, που θα έθετε σε κίνδυνο τη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ.
Η στάση των εμπλεκόμενων μερών
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι προτεραιότητα είναι η απελευθέρωση όλων των ομήρων και η καταστροφή της Χαμάς. Από την άλλη, ο Χαλίλ αλ Χάγια της Χαμάς τόνισε ότι απαιτούνται ισχυρές εγγυήσεις πως ο πόλεμος θα λήξει οριστικά, υπογραμμίζοντας ότι «δεν εμπιστευόμαστε το Ισραήλ».
Πηγές της Χαμάς μιλούν για παρουσίαση χαρτών αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων και χρονοδιαγράμματος ανταλλαγής ομήρων, αν και σιωπούν για το θέμα του αφοπλισμού. Από την πλευρά του, ο Νετανιάχου επιμένει ότι το στρατιωτικό αποτύπωμα του Ισραήλ στη Γάζα θα παραμείνει.
Δύσκολα εμπόδια και γεωπολιτικές παγίδες
Η νομιμοποίηση των όρων — ειδικά ο αφοπλισμός της Χαμάς — προκαλεί δυσπιστία. Η Αίγυπτος ισορροπεί ανάμεσα στη στήριξη των παλαιστινιακών συμφερόντων και τη διατήρηση της ειρηνευτικής συνθήκης με το Ισραήλ. Η ανθρωπιστική κρίση με πάνω από 67.000 νεκρούς, σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, πιέζει για άμεση λύση. Οι εσωτερικές αντιθέσεις σε Χαμάς και Ισραήλ επιβραδύνουν την επίτευξη συμφωνίας.
Προοπτικές & σενάρια εξέλιξης
-
Έκβαση εντός εβδομάδας: Ο Τραμπ ζητά άμεση πρόοδο, με πρώτη φάση συμφωνίας σε λίγες ημέρες.
-
Σταδιακή πρόοδος: Βήμα-βήμα με απελευθέρωση ομήρων και μερική αποχώρηση στρατού.
-
Ρήξη: Αν κάποιο μέρος θεωρήσει ότι η συμφωνία πλήττει τη στρατηγική του, υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης.
-
Γεωπολιτική αναδιάταξη: Μια επιτυχία θα ενίσχυε τον ρόλο της Αιγύπτου και του Κατάρ στη Μέση Ανατολή.
Η ενισχυμένη παρουσία των ΗΠΑ, του Κατάρ και της Τουρκίας υπογραμμίζει το βάρος της συγκυρίας. Η αισιοδοξία του Τραμπ για «πραγματική πιθανότητα» συμφωνίας δείχνει ότι οι πιέσεις κορυφώνονται. Το ερώτημα, όμως, δεν είναι αν θα πέσουν οι υπογραφές, αλλά αν θα υπάρξει πραγματική συμμόρφωση και εφαρμογή δεσμεύσεων μέσα σε ένα κλίμα βαθιάς δυσπιστίας και ιστορικών τραυμάτων.