Τα παιδιά δεν κοιμούνται όσο νομίζουν οι γονείς τους

Πολλοί γονείς θεωρούν ότι όταν βάζουν το παιδί τους στο κρεβάτι, αυτό θα αποκοιμηθεί γρήγορα και θα απολαύσει έναν επαρκή ύπνο. Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο Brown δείχνει ότι η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Pediatrics, παρακολούθησε τα μοτίβα ύπνου 102 παιδιών δημοτικού για μία εβδομάδα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενώ το 83% των γονέων πίστευε ότι το παιδί τους κοιμάται όσο χρειάζεται, μόνο το 14% των παιδιών πληρούσε τις εθνικές οδηγίες ύπνου.

Η ψευδαίσθηση του «επαρκούς ύπνου»

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, τα παιδιά ηλικίας 6–12 ετών χρειάζονται 9 έως 12 ώρες ύπνου τη νύχτα. Ωστόσο, τα δεδομένα των ειδικών συσκευών παρακολούθησης (επιταχυνσιόμετρα καρπού) έδειξαν ότι τα παιδιά κοιμούνταν κατά μέσο όρο μόλις 8 ώρες και 20 λεπτά.

Οι γονείς, αντίθετα, ανέφεραν στις έρευνες ότι τα παιδιά τους κοιμούνταν πάνω από 9,5 ώρες. Η διαφορά αυτή εξηγείται από τον χρόνο που τα παιδιά παραμένουν ξύπνια χωρίς οι γονείς να το αντιλαμβάνονται. Κατά μέσο όρο, τα παιδιά ήταν ξύπνια 38 λεπτά κάθε βράδυ, ενώ οι γονείς δήλωναν λιγότερα από πέντε λεπτά νυχτερινής αφύπνισης.

Όπως εξήγησε η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ. Diana S. Grigsby-Toussaint, «οι γονείς συχνά δεν βλέπουν πόση ώρα χρειάζονται τα παιδιά για να αποκοιμηθούν ή πόσο συχνά ξυπνούν μέσα στη νύχτα».

Πολιτισμικές και εθνοτικές διαφορές στον ύπνο

Η μελέτη διερεύνησε επίσης τις ανισότητες στον ύπνο ανάμεσα σε διαφορετικές εθνοτικές ομάδες. Περισσότερο από το 56% των συμμετεχόντων ήταν παιδιά Λατινοαμερικανικής καταγωγής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά Λατίνοι κοιμούνταν κατά μέσο όρο λίγο πάνω από 8 ώρες τη νύχτα, ενώ τα μη Λατίνα παιδιά περίπου 8,5 ώρες. Μόνο το 4,4% των παιδιών Λατίνο πληρούσε τις εθνικές οδηγίες ύπνου, σε σύγκριση με το 22,8% των μη Λατίνων.

Ενδιαφέρον είναι ότι οι γονείς Λατίνοι ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ανησυχία για τον ύπνο των παιδιών τους, ενώ οι μη Λατίνοι συχνά υποτιμούσαν τυχόν προβλήματα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι πολιτισμικοί παράγοντες, όπως τα αργά ωράρια ύπνου, το κοινό δωμάτιο ή το συνεύρεση στο κρεβάτι (co-sleeping), μπορεί να επηρεάζουν τόσο τις συνήθειες ύπνου όσο και τις αντιλήψεις των γονέων.

Πώς έγινε η έρευνα

Για να κατανοήσουν καλύτερα τι συμβαίνει μετά το σβήσιμο των φώτων, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν φορητές συσκευές στον καρπό που κατέγραφαν την ώρα κατάκλισης, τον χρόνο που χρειαζόταν για να αποκοιμηθούν τα παιδιά, τις αφυπνίσεις και τη συνολική διάρκεια ύπνου. Παράλληλα, οι γονείς συμπλήρωναν ημερολόγια ύπνου και ερωτηματολόγια. Η σύγκριση των δεδομένων αποκάλυψε το χάσμα αντίληψης ανάμεσα σε αυτό που θεωρούσαν οι γονείς και την πραγματική ποιότητα ύπνου των παιδιών.

Επιπτώσεις και προτάσεις

Η έλλειψη επαρκούς ύπνου έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών. Ο ανεπαρκής ύπνος συνδέεται με:

• μειωμένη συγκέντρωση στο σχολείο,

• αυξημένη ευερεθιστότητα,

• δυσκολία στη ρύθμιση συναισθημάτων,

• πιθανό κίνδυνο παχυσαρκίας και μεταβολικών διαταραχών.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι χρειάζεται καλύτερη επικοινωνία με τις οικογένειες για τη σημασία του ύπνου και τις πολλαπλές του διαστάσεις.

Η Δρ. Grigsby-Toussaint προτείνει απλές αλλά ουσιαστικές αλλαγές για τη βελτίωση των συνηθειών ύπνου:

• σταθερή ρουτίνα πριν τον ύπνο,

• συνεπές ωράριο ύπνου και ξυπνήματος, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα,

• περιορισμός της χρήσης οθονών πριν τον ύπνο,

• ενίσχυση φυσικής δραστηριότητας και έκθεση σε φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας,

• δημιουργία άνετου και ήσυχου περιβάλλοντος ύπνου.

Το μήνυμα προς τους γονείς

Η μελέτη από το Πανεπιστήμιο Brown καταδεικνύει ότι οι περισσότεροι γονείς υπερεκτιμούν τις ώρες ύπνου των παιδιών τους, συχνά χωρίς να γνωρίζουν τις αφυπνίσεις και τις καθυστερήσεις στον ύπνο. Η κατανόηση αυτής της διαφοράς είναι καθοριστική.

Οι γονείς πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα πραγματικά σημάδια κούρασης και στις συνήθειες ύπνου των παιδιών, αντί να βασίζονται αποκλειστικά σε εντυπώσεις. Όπως τονίζουν οι ερευνητές, ο επαρκής ύπνος δεν είναι πολυτέλεια αλλά βασικός παράγοντας υγείας για την ανάπτυξη, τη μάθηση και την ευημερία των παιδιών.