Πώς οι νυχτερινές βάρδιες απειλούν την υγεία των νεφρών

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Mayo Clinic Proceedings έρχεται να ρίξει φως σε έναν μέχρι πρότινος ελάχιστα διερευνημένο τομέα: τη σύνδεση ανάμεσα στις νυχτερινές βάρδιες και τον κίνδυνο εμφάνισης νεφρολιθίασης (πέτρες στα νεφρά). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα άτομα που εργάζονται σε βάρδιες εμφανίζουν κατά 15% υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν πέτρες στα νεφρά, σε σύγκριση με όσους έχουν σταθερό ημερήσιο ωράριο. Το εύρημα αυτό αφορά κυρίως τους νεότερους εργαζόμενους και όσους απασχολούνται σε επαγγέλματα με χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.

Ο Ρόλος των Βαρδιών και του Βιολογικού Ρυθμού

Η εργασία σε βάρδιες – ιδιαίτερα η νυχτερινή εργασία – ανατρέπει τον φυσιολογικό κιρκάδιο ρυθμό του οργανισμού, δηλαδή το εσωτερικό μας «ρολόι» που ρυθμίζει ζωτικές λειτουργίες όπως τον ύπνο, τον μεταβολισμό και την ορμονική ισορροπία. Η διαταραχή αυτών των μηχανισμών μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην υγεία συνολικά.

Η επιστημονική βιβλιογραφία έχει ήδη καταδείξει ότι οι εργαζόμενοι σε βάρδιες είναι πιο ευάλωτοι σε καρδιαγγειακές παθήσεις, μεταβολικό σύνδρομο και ψυχικές διαταραχές. Ωστόσο, η συσχέτιση με τη νεφρολιθίαση είχε μέχρι τώρα μελετηθεί ελάχιστα.

Η Μελέτη

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Yin Yang, Ph.D. από το Πανεπιστήμιο Sun Yat-sen στην Κίνα, χρησιμοποίησε δεδομένα από περισσότερους από 220.000 συμμετέχοντες της UK Biobank Study, σε διάστημα παρακολούθησης που ξεπέρασε τα 13 χρόνια.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν τον τύπο, τη συχνότητα και τη διάρκεια της εργασίας σε βάρδιες, εξετάζοντας παράλληλα πόσο οι συνήθειες του τρόπου ζωής (όπως ο δείκτης μάζας σώματος, η κατανάλωση υγρών, το κάπνισμα και η ποιότητα ύπνου) μπορούν να εξηγήσουν τη σύνδεση με την εμφάνιση πέτρας στα νεφρά.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συνολική επίδραση της εργασίας σε βάρδιες στο ρίσκο νεφρολιθίασης διαμεσολαβείται εν μέρει από αυτούς τους παράγοντες τρόπου ζωής. Παράδοξο θεωρείται το εύρημα ότι εργαζόμενοι με πολύχρονη εμπειρία σε βάρδιες εμφάνιζαν ελαφρώς μικρότερο κίνδυνο, γεγονός που πιθανόν συνδέεται με το λεγόμενο «healthy worker effect» ή με έναν βαθμό προσαρμογής του οργανισμού με την πάροδο του χρόνου.

Νεφρολιθίαση: Ένα Συχνό και Επιβαρυντικό Πρόβλημα

Η νεφρολιθίαση είναι μια κοινή και σε μεγάλο βαθμό προλήψιμη ουρολογική πάθηση, με ποσοστά εμφάνισης που κυμαίνονται διεθνώς από 1% έως και 13%. Εκτός από τον έντονο πόνο που μπορεί να προκαλέσει, συνδέεται με χρόνια νεφρική νόσο, νεφρική ανεπάρκεια και αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη δημιουργία λίθων περιλαμβάνουν τόσο γενετικά χαρακτηριστικά, όσο και εξωτερικούς παράγοντες όπως η διατροφή, η σωματική δραστηριότητα, ο ΔΜΣ και η πρόσληψη υγρών.

Τι Σημαίνουν τα Ευρήματα

Σύμφωνα με τον Felix Knauf, M.D., νεφρολόγο στην Mayo Clinic, το βασικό μήνυμα της μελέτης είναι ότι «η εργασία σε βάρδιες, και ειδικά η νυχτερινή, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων λόγω της διατάραξης των κιρκάδιων ρυθμών».

Η διατάραξη αυτή επηρεάζει τα συστήματα που ρυθμίζουν την ισορροπία των υγρών και των ηλεκτρολυτών, κρίσιμους παράγοντες στη δημιουργία πέτρας. Το εύρημα αυτό αναδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές υγείας που θα στοχεύουν στη μείωση του κινδύνου για εργαζόμενους σε βάρδιες.

Προτάσεις για Πρόληψη

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η στήριξη της υγιεινής ζωής στους εργαζόμενους σε βάρδιες μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη. Στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν περιλαμβάνουν:

• Επαρκής ενυδάτωση μέσα στη μέρα και στη βάρδια.

• Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους μέσω ισορροπημένης διατροφής.

• Βελτίωση των συνηθειών ύπνου, ακόμη και αν είναι σε διαφορετικές ώρες από το συνηθισμένο.

• Μείωση του καπνίσματος και της καθιστικής ζωής.

• Ευελιξία στα ωράρια εργασίας όπου είναι εφικτό.

Ένα Παγκόσμιο Ζήτημα Υγείας

Η μελέτη τονίζει ότι το πρόβλημα της υγείας των εργαζομένων σε βάρδιες αποτελεί πλέον παγκόσμια προτεραιότητα. Δεδομένου ότι εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται εκτός των παραδοσιακών ωραρίων, η κατανόηση και η πρόληψη των κινδύνων που σχετίζονται με αυτή τη μορφή εργασίας είναι κρίσιμη.

Η εργασία σε βάρδιες συνδέεται με σημαντικά προβλήματα υγείας και, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, και με αυξημένο κίνδυνο νεφρολιθίασης. Τα ευρήματα αναδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις πρόληψης και για μια νέα αντίληψη της επαγγελματικής υγείας που θα λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους του σύγχρονου τρόπου εργασίας.