Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας που επηρεάζουν εφήβους σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο Flinders στην Αυστραλία δείχνει ότι η πίεση από συνομηλίκους και η σχέση με τους γονείς μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης επικίνδυνων διατροφικών συμπεριφορών, ιδιαίτερα σε εφήβους με υψηλό γενετικό κίνδυνο.
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε 383 έφηβες δίδυμες ηλικίας 14 έως 19 ετών, συλλέγοντας πληροφορίες σχετικά με τις εμπειρίες τους σε σχέση με τις προσδοκίες των γονέων, την κριτική, τη φροντίδα, τις συγκρούσεις με τους γονείς και την κοροϊδία από συνομηλίκους για το βάρος τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η γενετική προδιάθεση για ανορεξία νευρική ασκεί ισχυρότερη επίδραση στις διατροφικές διαταραχές όταν συνδυάζεται με αρνητικές σχέσεις με τους γονείς ή δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες με τους συνομηλίκους.
Ο ρόλος της πίεσης από τους συνομηλίκους
Η κοροϊδία και τα σχόλια για το βάρος από συνομηλίκους αποδείχθηκαν ισχυροί προγνωστικοί παράγοντες για διατροφικές διαταραχές, ιδιαίτερα για εφήβους που είχαν υψηλή γενετική ευαισθησία. Οι έφηβοι που δέχονται αρνητικά σχόλια σχετικά με το βάρος τους εμφανίζουν συχνότερα συμπεριφορές όπως η αυτοπροκαλούμενη απέχθεια προς το φαγητό, η υπερφαγία ή οι προσπάθειες ελέγχου του βάρους μέσω επικίνδυνων μεθόδων.
Η μελέτη δείχνει ότι η γενετική προδιάθεση δεν είναι σταθερός παράγοντας· αντίθετα, οι κοινωνικές και οικογενειακές συνθήκες μπορούν να ενισχύσουν ή να μειώσουν την επίδρασή της. Συνεπώς, η μείωση της αρνητικής πίεσης από συνομηλίκους μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διατροφικών διαταραχών.
Ο ρόλος των γονέων
Η σχέση των εφήβων με τους γονείς τους φαίνεται να παίζει εξίσου καθοριστικό ρόλο. Υψηλές προσδοκίες, υπερβολική κριτική ή συγκρούσεις με τους γονείς μπορούν να ενισχύσουν την επιρροή της γενετικής προδιάθεσης. Αντίθετα, η υποστηρικτική και θετική γονική συμπεριφορά, η φροντίδα και η ενσυναίσθηση μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διατροφικών διαταραχών, ακόμη και σε εφήβους με υψηλό γενετικό κίνδυνο.
Για παράδειγμα, οι έφηβοι που βιώνουν έντονη γονική κριτική μπορεί να αναπτύξουν συμπεριφορές όπως η πρόκληση εμετού ή η αποφυγή φαγητού για να ελέγξουν το βάρος τους. Αντίθετα, η υποστηρικτική επικοινωνία και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης τέτοιων συμπεριφορών.
Προληπτικά μέτρα
Η έρευνα υπογραμμίζει ότι οι προληπτικές προσπάθειες πρέπει να στοχεύουν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως:
-
Εκπαίδευση συνομηλίκων για τον σεβασμό στο σώμα και την αποφυγή σχολίων για βάρος.
-
Στήριξη θετικών σχέσεων μεταξύ εφήβων και συνομηλίκων, ενισχύοντας την κοινωνική αποδοχή και την αυτοεκτίμηση.
-
Ενημέρωση γονέων σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες υπερβολικών προσδοκιών ή κριτικής και προώθηση θετικής επικοινωνίας.
-
Ενίσχυση δεξιοτήτων αντιμετώπισης του άγχους και των πιέσεων από το κοινωνικό περιβάλλον.
Η πρόληψη πρέπει να επικεντρώνεται κυρίως σε εφήβους που έχουν υψηλή γενετική ευαισθησία, καθώς αυτοί είναι πιο ευάλωτοι στις αρνητικές επιρροές του περιβάλλοντος. Η έγκαιρη αναγνώριση των πιεστικών παραγόντων και η ενίσχυση της στήριξης από οικογένεια και φίλους μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης επικίνδυνων συμπεριφορών.
Η μελέτη από το Πανεπιστήμιο Flinders υπογραμμίζει τη σημασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών παραγόντων στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών. Η πίεση από συνομηλίκους και οι σχέσεις με τους γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο, αλλά είναι τροποποιήσιμες παράμετροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρόληψη.
Με την κατάλληλη ενημέρωση, εκπαίδευση και υποστήριξη, είναι δυνατό να μειωθεί η επίδραση της γενετικής ευαισθησίας και να προστατευθούν οι έφηβοι από επικίνδυνες διατροφικές συμπεριφορές. Η προληπτική προσέγγιση δεν προστατεύει μόνο το άτομο αλλά και ενισχύει την ευρύτερη οικογένεια και κοινότητα, δημιουργώντας ένα ασφαλέστερο και υποστηρικτικό περιβάλλον για την ψυχική και σωματική υγεία των νέων.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!