Τα μικροπλαστικά έχουν εισχωρήσει σε κάθε πτυχή της καθημερινής μας ζωής. Κουρτίνες, έπιπλα, ρούχα και αμέτρητα άλλα αντικείμενα από πλαστικό αποδεσμεύουν μικροσκοπικά σωματίδια που παραμένουν αιωρούμενα στον αέρα, διαλύονται στο πόσιμο νερό, επικάθονται στις τροφές και τελικά εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα μέσω της αναπνοής, της κατάποσης ή της επαφής με το δέρμα.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά στο αίμα, στον εγκέφαλο, στον πλακούντα, στο μητρικό γάλα, ακόμα και στα ανθρώπινα οστά. Μια νέα ανασκόπηση 62 επιστημονικών μελετών, που συνδέεται με έρευνα δημοσιευμένη στο περιοδικό Osteoporosis International, δείχνει ότι τα μικροπλαστικά βλάπτουν σοβαρά και την υγεία των οστών.
Πώς τα μικροπλαστικά επηρεάζουν το σκελετικό σύστημα
Η έρευνα επισημαίνει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να διαταράξουν τη λειτουργία των βλαστοκυττάρων του μυελού των οστών. Συγκεκριμένα, προάγουν τον σχηματισμό των οστεοκλαστών — πολυπύρηνων κυττάρων που καταστρέφουν τον οστικό ιστό μέσω της διαδικασίας της οστικής απορρόφησης.
Ο συντονιστής του Εργαστηρίου Μελετών Ορυκτών και Οστών στη Νεφρολογία του Πανεπιστημίου UNICAMP στη Βραζιλία, Rodrigo Bueno de Oliveira, εξηγεί ότι σε πειράματα in vitro με οστικά κύτταρα παρατηρήθηκε πως τα μικροπλαστικά:
-
Μειώνουν τη βιωσιμότητα των κυττάρων.
-
Επιταχύνουν τη γήρανση τους.
-
Αλλάζουν τον τρόπο διαφοροποίησης τους.
-
Προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Αυτές οι επιδράσεις δεν είναι θεωρητικές. Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι η πρόωρη γήρανση των οστεοκλαστών μπορεί να αλλοιώσει τη μικροδομή των οστών, οδηγώντας σε δυσπλασία, αποδυνάμωση, παραμορφώσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις σε παθολογικά κατάγματα. Σε ορισμένα πειράματα, οι ερευνητές κατέγραψαν ακόμη και διακοπή της ανάπτυξης του σκελετού στα πειραματόζωα.
Ο μηχανισμός δράσης και τα ερωτήματα που παραμένουν
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους τα μικροπλαστικά επηρεάζουν τα οστά δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η παρουσία τους στο αίμα και η πιθανή διείσδυση τους βαθιά στον οστικό ιστό — όπως στον μυελό των οστών — μπορεί να διαταράξει τον μεταβολισμό και την αντοχή τους. Αυτό σημαίνει πως τα μικροπλαστικά δεν είναι απλώς ένας περιβαλλοντικός ρύπος, αλλά δυνητικά ένας νέος παράγοντας κινδύνου για τη σκελετική υγεία.
Σύνδεση με τα κατάγματα και την οστεοπόρωση
Η ομάδα του Oliveira ξεκινά τώρα μια ερευνητική προσπάθεια για να επιβεβαιώσει στην πράξη κάτι που φαίνεται πλέον πιθανό: ότι η έκθεση σε μικροπλαστικά επιδεινώνει τις οστεομεταβολικές ασθένειες, όπως η οστεοπόρωση. Χρησιμοποιώντας ζωικά μοντέλα, θα μελετήσουν την αντοχή των μηριαίων οστών τρωκτικών μετά από έκθεση σε μικροπλαστικά. Η διερεύνηση αυτή έχει τεράστια σημασία, καθώς σύμφωνα με το International Osteoporosis Foundation (IOF), τα κατάγματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση αυξάνονται παγκοσμίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.
Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 θα υπάρξει 32% αύξηση αυτών των καταγμάτων. Επομένως, η καλύτερη κατανόηση του ρόλου των μικροπλαστικών μπορεί να εξηγήσει σε κάποιο βαθμό αυτή την ανησυχητική τάση.
Οι συνέπειες για τη δημόσια υγεία
Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η μείωση του κινδύνου καταγμάτων είναι βασικές προτεραιότητες για τα συστήματα υγείας. Μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε ότι η σωστή διατροφή, η σωματική άσκηση και τα φαρμακευτικά σχήματα συμβάλλουν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης και άλλων παθήσεων των οστών.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο Oliveira, εξακολουθεί να υπάρχει ένα σημαντικό κενό γνώσης: δεν γνωρίζουμε επακριβώς πόσο και με ποιον τρόπο τα μικροπλαστικά επιδρούν στην ανάπτυξη και στην εξέλιξη αυτών των νοσημάτων. Αν αποδειχθεί ότι αποτελούν έναν ελεγχόμενο περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου, τότε ανοίγει ο δρόμος για νέες στρατηγικές πρόληψης και παρέμβασης.
Τα μικροπλαστικά, τα οποία μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν κυρίως πρόβλημα ρύπανσης του περιβάλλοντος, αποδεικνύεται ότι επηρεάζουν άμεσα και την ανθρώπινη υγεία σε επίπεδα που δεν φανταζόμασταν. Η παρουσία τους στον οργανισμό μπορεί να υπονομεύει την αντοχή των οστών, να αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων, και να επηρεάζει συνολικά την ποιότητα ζωής.
Η περαιτέρω μελέτη τους είναι απαραίτητη, όχι μόνο για να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς δράσης τους, αλλά και για να σχεδιάσουμε τρόπους μείωσης της έκθεσης και προστασίας της υγείας. Το μήνυμα είναι σαφές: η μάχη ενάντια στα μικροπλαστικά δεν αφορά μόνο το περιβάλλον, αλλά και το ίδιο μας το σώμα.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!