Πώς η άσκηση βοηθά στην απώλεια βάρους

Η άσκηση θεωρείται από καιρό ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να χάσουμε βάρος και να προστατευτούμε από νοσήματα όπως ο διαβήτης τύπου 2 ή καρδιοπάθειες. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Metabolism φέρνει στο προσκήνιο έναν συγκεκριμένο μηχανισμό — αυτόν της ουσίας Lac-Phe — που παράγεται κατά την άσκηση και φαίνεται να μειώνει την όρεξη, οδηγώντας σε απώλεια βάρους σε ποντίκια.

Τι είναι η Lac-Phe και πώς εντοπίστηκε

Η Lac-Phe (λακτοϋργενική φαινυλαλανίνη) είναι ένα μεταβολίτης που αυξάνεται σημαντικά στο αίμα μετά από έντονη άσκηση — όχι μόνο σε ποντίκια, αλλά και σε ανθρώπους και αγώνες ιπποειδών. Οι ερευνητές είχαν στο παρελθόν διαπιστώσει ότι η χορήγηση Lac-Phe σε παχύσαρκα ποντίκια μείωνε την κατανάλωση τροφής και οδηγούσε σε μείωση βάρους, χωρίς να προκαλούνται σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η καινούργια μελέτη εστίασε στον τρόπο με τον οποίο η Lac-Phe καταστέλλει την όρεξη, διερευνώντας ποιες περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται — συγκεκριμένα τον υποθάλαμο και νευρώνες που ρυθμίζουν την πείνα και τον κορεσμό.

Ποιοι νευρώνες εμπλέκονται και πώς λειτουργεί η καταστολή της όρεξης

Οι επιστήμονες εστίασαν σε δύο τύπους νευρώνων:

• AgRP νευρώνες (στον τόξο πυρήνα του υποθαλάμου), οι οποίοι ενεργοποιούνται όταν θέλουμε να φάμε.

• PVH (paraventricular nucleus of the hypothalamus) νευρώνες, που βοηθούν στο να σταματήσει το αίσθημα της πείνας.

Η Lac-Phe φαίνεται να καταστέλλει τους AgRP νευρώνες και έτσι ενεργοποιεί τους PVH νευρώνες, οδηγώντας σε μειωμένη όρεξη — δηλαδή, όταν “σιωπάει” η σήμανση πείνας, η σήμανση κορεσμού έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει πιο εύκολα.

Ένα επιπλέον εύρημα ήταν ότι η δράση της Lac-Phe απαιτεί την ύπαρξη λειτουργικών KATP καναλιών στους AgRP νευρώνες. Όταν αυτά τα κανάλια μπλοκαρίστηκαν – είτε με φάρμακα είτε με γενετικές μεθόδους –, η Lac-Phe έχασε την ικανότητά της να καταστείλει την όρεξη.

Γιατί αυτά τα ευρήματα έχουν σημασία

Αυτή η μελέτη φωτίζει έναν επιπλέον τρόπο με τον οποίο η άσκηση βοηθά στην απώλεια βάρους, πέρα από την απλή κατανάλωση περισσότερης ενέργειας (θερμίδες) ή την αύξηση της μυϊκής μάζας. Η ιδέα ότι μια ουσία που παράγει ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της άσκησης μπορεί να μειώνει την όρεξη ανοίγει νέες προοπτικές για θεραπείες και παρεμβάσεις στον τομέα της παχυσαρκίας. Αν αυτός ο μηχανισμός αποδειχθεί ασφαλής και αποτελεσματικός σε ανθρώπους — και όχι μόνο σε πειραματόζωα — θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή συμπληρωμάτων που μιμούνται τη δράση της Lac-Phe, ή να αξιοποιηθούν ως μέρος συνολικών προγραμμάτων απώλειας βάρους.

Περιορισμοί και μελλοντικές κατευθύνσεις

Παρά τα υποσχόμενα ευρήματα, υπάρχουν ορισμένα σημεία που χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση:

• Η μελέτη έχει πραγματοποιηθεί σε ποντίκια. Χρειάζεται να γίνει έρευνα σε ανθρώπους ώστε να επιβεβαιωθεί ότι η Lac-Phe λειτουργεί παρόμοια.

• Πρέπει να εξεταστεί αν η χορήγησή της έχει μακροπρόθεσμες παρενέργειες ή αν υπάρχει ανοχή (δηλαδή να μειωθεί η αποτελεσματικότητά της με τον καιρό).

• Να διερευνηθεί πώς διαφέρει η δράση της σε ανθρώπους με διαφορετικά μεταβολικά προφίλ — π.χ. παχύσαρκοι έναντι ατόμων με φυσιολογικό βάρος, ή άτομα με διαβήτη.

• Επίσης, πόσο εύκολα το συστατικό αυτό μπορεί να μεταφερθεί στο εγκεφαλικό σύστημα, με ασφάλεια, και αν υπάρχουν φαρμακολογικοί τρόποι ή φυσικές μέθοδοι (μέσω διατροφής, άσκησης) που το ενισχύουν.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς τώρα

Ενώ οι θεραπείες που βασίζονται σε Lac-Phe δεν είναι ακόμη διαθέσιμες, τα ευρήματα υπογραμμίζουν μερικά πράγματα που μπορούμε να υιοθετήσουμε:

1. Έντονη άσκηση – το είδος που τονώνει το κυκλοφορικό, αυξάνει τον μεταβολισμό και πιθανόν διεγείρει την παραγωγή Lac-Phe.

2. Σταθερότητα στη διατροφή – η άσκηση συνδυαζόμενη με μια ισορροπημένη διατροφή βοηθά να αντιμετωπίζεται η όρεξη με πιο αποτελεσματικό τρόπο.

3. Παρακολούθηση βάρους και αισθήματος πείνας – αν νιώθεις ότι η όρεξη είναι πάντα μεγάλη μετά την άσκηση, μπορεί να βοηθήσει να καταγράφεις πότε και πόση τροφή τρως, ώστε να βρεις μοτίβα.

Η ανακάλυψη ότι η Lac-Phe, μια ουσία που παράγεται φυσικά κατά την άσκηση, μπορεί να καταστείλει την όρεξη ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην κατανόηση του πώς η άσκηση βοηθά στην απώλεια βάρους. Αν και τα αποτελέσματα σε ποντίκια είναι ήδη πολλά υποσχόμενα, η μετάβαση σε κλινικές δοκιμές στον άνθρωπο είναι αναγκαία. Μέχρι τότε, τα ευρήματα επιβεβαιώνουν τη σημασία της άσκησης — όχι μόνο για να καις περισσότερες θερμίδες, αλλά και ως παράγοντας που βοηθά να λιγοστεύει η επιθυμία για φαγητό.

Αυτές οι νέες πληροφορίες προσφέρουν ελπίδα για όσους αγωνίζονται με το βάρος τους, καθώς δείχνουν ότι ο οργανισμός μας έχει ήδη μέσα του μηχανισμούς που, αν τους ενεργοποιήσουμε σωστά, μπορούν να γίνουν σύμμαχοι στον αγώνα. Η άσκηση, λοιπόν, δεν είναι απλά μέθοδος — μπορεί να είναι η ενεργοποίηση ενός φυσικού “φρένου” στην όρεξη.