Η ατμοσφαιρική ρύπανση, ένα γνωστό περιβαλλοντικό πρόβλημα, φαίνεται να έχει ισχυρότερη επίδραση στην υγεία του εγκεφάλου απ’ ό,τι αρχικά εκτιμούσαμε. Συγκεκριμένα, νεότερα δεδομένα δείχνουν ότι η έκθεση σε λεπτά σωματίδια (PM 2.5), δηλαδή σωματίδια με διάμετρο έως 2,5 μικρομέτρων, μπορεί να επιταχύνει τη συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό για τον σχετιζόμενο με την ηλικία εκφυλισμό του εγκεφάλου και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Τα PM 2.5 προέρχονται από μια πληθώρα πηγών, όπως τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τη βιομηχανία, τις πυρκαγιές και τις κατασκευαστικές εργασίες. Λόγω του μικρού τους μεγέθους, μπορούν να εισχωρήσουν βαθιά στους πνεύμονες και από εκεί να εισέλθουν στον κυκλοφορικό σύστημα, επηρεάζοντας όργανα όπως ο εγκέφαλος. Αυτό γίνεται όλο και πιο ανησυχητικό, καθώς σε πρόσφατη έρευνα παρατηρήθηκε σαφής συσχέτιση μεταξύ της χρονικής διαμονής σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση και της ταχύτερης επιδείνωσης σε επίπεδο νοητικών λειτουργιών.
Τα νεότερα αποτελέσματα προέρχονται από ανάλυση δεδομένων νεκροτομικών δείγματων εγκεφάλου ατόμων με διαγνωσμένη νόσο του Αλτσχάιμερ. Για κάθε αύξηση 1 μικρογραμμάριο ανά κυβικό μέτρο (µg/m³) στα επίπεδα PM 2.5, η συσσώρευση αμυλοειδών πλακών και ταυ-ινιδίων (του δύο βασικών χαρακτηριστικών της νόσου) αυξάνεται κατά περίπου 19 %. Επιπλέον, η νευρολογική εικόνα σχετίζεται άμεσα με τα κλινικά δεδομένα: όσοι διέμεναν σε πιο μολυσμένες περιοχές εμφάνιζαν ταχύτερη νοητική πτώση, μεγαλύτερες δυσκολίες στη μνήμη, τον προφορικό λόγο, τη λήψη αποφάσεων και στην αυτοεξυπηρέτηση. Τα παραπάνω υποδεικνύουν ότι η ρύπανση δεν περιορίζεται στο να αυξάνει απλώς τον κίνδυνο άνοιας, αλλά μπορεί να επιδεινώνει ενεργά τη νόσο σε ήδη ευάλωτα άτομα.
Παρά το γεγονός ότι στις ΗΠΑ τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι τα χαμηλότερα των τελευταίων δεκαετιών, ένα μόνο έτος έκθεσης σε περιοχές με υψηλή ρύπανση δείχνει ότι η επίδραση μπορεί να είναι σημαντική. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για περιβαλλοντικές παρεμβάσεις και πολιτικές περιβαλλοντικής δικαιοσύνης που έχουν στόχο να μειώσουν τα επίπεδα ρύπανσης και να προστατεύσουν ιδίως τους ηλικιωμένους.
Οι ερευνητές, παρότι αντιμετώπισαν περιορισμούς όπως η αδυναμία αποτύπωσης πιο σύνθετων εκθέσεων (π.χ. καπνός στο σπίτι, επαγγελματικές εκθέσεις σε χημικά), τονίζουν ότι τα αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα και χρήζουν σοβαρής προσοχής. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, έτσι, φαίνεται να μην είναι απλά ένας παράγοντας κινδύνου, αλλά ένας δυναμικός επιταχυντής της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Αυτά τα δεδομένα καταδεικνύουν πως η δημόσια υγεία χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τους γνωστούς βιολογικούς παράγοντες κινδύνου, αλλά και τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις. Μέτρα όπως η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η μείωση των εκπομπών από βιομηχανικές δραστηριότητες και ο σχεδιασμός καθαρών μεταφορικών συστημάτων μπορούν να αποδειχθούν καθοριστικά όχι μόνο για την πρόληψη καρδιαγγειακών και αναπνευστικών παθήσεων, αλλά και για την προστασία της νοητικής υγείας.
Καθώς η έρευνα προχωρά, είναι πιθανό να φωτιστούν περαιτέρω λεπτομέρειες: πώς ακριβώς τα λεπτά σωματίδια συμβάλλουν στη νευροεκφυλίστική διαδικασία, εάν υπάρχουν κατάλληλοι βιοδείκτες για την παρακολούθηση της έκθεσης, ή ακόμα και μηχανισμοί θεραπείας που να αντισταθμίζουν την επίπτωση της ρύπανσης στον εγκέφαλο.
Τελικός απολογισμός: η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι μόνο πρόβλημα του αναπνευστικού ή της καρδιάς, αλλά φαίνεται να επηρεάζει άμεσα και καθοριστικά την πορεία της νόσου του Αλτσχάιμερ. Η επένδυση στην καθαρότερη ατμόσφαιρα δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά επείγουσα ανάγκη από την οποία εξαρτάται η ποιότητα ζωής των γεροντότερων ανθρώπων και η ποιότητα της ίδιας της μνήμης μας.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!