Η αναιμία είναι συχνή σε ασθενείς των οποίων ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στα οστά, αν και οι λόγοι παραμένουν ασαφείς. Μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Princeton αποκαλύπτει τον μυστηριώδη μηχανισμό αυτής της παθολογίας, δείχνοντας ότι τα καρκινικά κύτταρα… κλέβουν τον σίδηρο από τα ερυθρά αιμοσφαίρια, επιδεινώνοντας την αναιμία και ταυτόχρονα ενισχύοντας τη δική τους ανάπτυξη.
Η “κλοπή” του σιδήρου στο κυτταρικό επίπεδο
Στον υγιή μυελό των οστών, εξειδικευμένοι μακροφάγοι — γνωστοί ως EBI macrophages — συγκεντρώνονται γύρω από ερυθροβλάστες και διοχετεύουν σε αυτούς σίδηρο, απαραίτητο για την ωρίμανση των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Όμως, όταν υπάρχει μετάσταση, τα καρκινικά κύτταρα ανακατευθύνουν αυτούς τους μακροφάγους προς το μέρος τους. Με αυτόν τον τρόπο, στερούν από τα ερυθρά αιμοσφαίρια τον σίδηρο, σταματούν την ωρίμανσή τους, και έτσι προκαλείται αναιμία — ενώ τα ίδια τα καρκινικά κύτταρα αποκτούν το σίδηρο για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν στο οστικό περιβάλλον.
Μια ρουκέτα επιβίωσης: ο σίδηρος και η αιμογλοβίνη… στον καρκίνο
Τα καρκινικά κύτταρα, δια χειρός ενός αιμοσφαιρινούχου παράγοντα περίπου όπως ο GATA1, αρχίζουν να παράγουν… αιμογλοβίνη. Με αυτό τον τρόπο προσποιούνται ότι είναι ερυθρά αιμοσφαίρια, βοηθώντας την επιβίωσή τους σε ένα περιβάλλον χαμηλής οξυγόνωσης — όπως είναι το οστικό. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό παράδειγμα “μυθοδιγησίας”: μεταμφιέζονται και επιβιώνουν, λειτουργώντας ως… λύκος με προβιά πρόβατου.
Οικολογική διατύπωση της «υπόσπεσης σπόρων και εδάφους»
Αυτή η έρευνα στρέφει τη θεωρία ενός αιώνα του Stephen Paget — ότι η επιβίωση του όγκου εξαρτάται όχι μόνο από τα ίδια τα κύτταρά του, αλλά και από το περιβάλλον (το “έδαφος”) όπου αναπτύσσεται. Εδώ, ο μυελός των οστών αποδεικνύεται «σκοτεινό έδαφος» με νέες δυνατότητες και χάρτες επίδρασης, καθώς το “έδαφος” γίνεται εργαλείο υπέρ του όγκου την ώρα της μετάστασης.
Επιπτώσεις και πιθανές θεραπευτικές προσεγγίσεις
Η γνώση αυτή ανοίγει νέους δρόμους θεραπειών: αν μπορούμε να εμποδίσουμε τον σιδηροκλοπή από τον όγκο ή να επαναφέρουμε τη λειτουργία των μακροφάγων για παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, ίσως καταφέρουμε να επιβραδύνουμε τις μεταστάσεις και να μειώσουμε την αναιμία — δύο κρίσιμα προβλήματα για τους ασθενείς.
Η νέα μελέτη του Princeton αποκαλύπτει έναν έξυπνο και παράδοξο μηχανισμό: οι καρκινικές μεταστάσεις στα οστά εκμεταλλεύονται τον σίδηρο που προοριζόταν για την αιμοποίηση — όχι μόνο για να επιβιώσουν, αλλά και για να εξαπλωθούν. Η ανακάλυψη αυτή βγάζει από τη σκιά το ρόλο του μυελού των οστών ως ενεργού παράγοντα στην πορεία του καρκίνου, αλλά και αναδεικνύει νέες προοπτικές για θεραπείες που θα αποσκοπούν στην ανατροπή αυτής της σιδηροκλοπής.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!