Χολέρα σε έξαρση: Η αόρατη πανδημία του 2025

Καθώς διανύουμε το 2025, η χολέρα επιστρέφει ως άσχημη παλιά γνώριμη, πλήττοντας χώρες με αδύναμα συστήματα υγείας και περιοχές που βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα από συγκρούσεις, μετεωρολογικά ακραία φαινόμενα ή μετακινήσεις πληθυσμών. Οι επιδημίες ξανανοίγουν πληγές, κάνοντας σαφές ότι η επένδυση στην υγεία, την καθαριότητα και την πρόληψη είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.

Χολέρα: Ανερχόμενη απειλή σε πολλές γωνιές του κόσμου

Η χολέρα, νόσημα που μεταδίδεται μέσω μολυσμένων νερών και τροφών, έχει επανεμφανιστεί με ένταση. Μέσα στο 2025, αναφέρθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες κρούσματα και χιλιάδες θάνατοι σε πολλές γεωγραφικές περιοχές, παρά τη συνολικά μειωμένη αναφορά περιστατικών σε σύγκριση με το 2024 — μια ένδειξη ότι η θνησιμότητα αυξάνεται. Παγκόσμιες περιοχές όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή και η ΝΑ Ασία πλήττονται ιδιαίτερα βάναυσα, και χώρες που είχαν ανοσία για χρόνια, τώρα ξαναβρίσκονται στο μάτι της επιδημίας.

Αφρική: Σπίτια και παιδιά στο στόχαστρο

Στη Δημοκρατία του Κονγκό και τη Νιγηρία καταγράφεται σοβαρή αύξηση κρουσμάτων, και ο κίνδυνος διασυνοριακής εξάπλωσης είναι ορατός. Στη Δυτική και Κεντρική Αφρική, περίπου 80.000 παιδιά θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτα, ένα αποτέλεσμα του πρωινού της βροχής, των πλημμυρών και των ελλειπών υποδομών υγιεινής. Στο Σουδάν, οι συγκρούσεις και οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών συνδυάζονται με κατεστραμμένα συστήματα καθαρού νερού, εκτεταμένα κρούσματα και σημαντικές ελλείψεις σε φάρμακα – προκαλώντας ένα από τα πιο σοβαρά ξεσπάσματα της τελευταίας δεκαετίας.

Σουδάν σε κρίση: Οδυνηρές συνέπειες

Η κατάσταση στο Σουδάν είναι ιδιαίτερα δραματική: πάνω από 100.000 πιθανές περιπτώσεις έχουν καταγραφεί, μαζί με περισσότερους από 2.500 θανάτους. Οι καταυλισμοί προσφύγων, οι πλημμύρες και η κατάρρευση των υποδομών υγείας έχουν οδηγήσει σε ουσιαστικό χάος. Τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται εκστρατεία εμβολιασμού δεκάδων χιλιάδων κατοίκων – όμως η προσέγγιση παραμένει μετριασμένη έως την κρίσιμη στιγμή.

Πρόσθετοι εστίες: Τσαντ, Δημοκρατία του Κογκό, Κονγκό

• Τσαντ: Από τα μέσα Ιουλίου, καταγράφονται εκατοντάδες κρούσματα και δεκάδες θάνατοι σε περιοχές όπως το Dougui – με ανησυχητική θνησιμότητα σε χωριά χωρίς πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα.

• Δημοκρατία του Κονγκό: Εκατοντάδες χιλιάδες κρούσματα και υψηλή θνησιμότητα σε πολλές επαρχίες, κυρίως στη Kinshasa, όπου η θνησιμότητα ξεπέρασε το 8%.

• Κονγκό (Ρεπουμπλίκ): Περίπου 500 κρούσματα και 35 θάνατοι μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Καταλυτικοί παράγοντες εξάπλωσης

Παράγοντες όπως οι ένοπλες συγκρούσεις, η κλιματική κρίση, οι φυσικές καταστροφές και η υποβάθμιση υποδομών WASH (νερό, υγιεινή, αποχέτευση) τροφοδοτούν τις εξάρσεις. Οι αναπτυξιακές ανισότητες και η δυσκολία στην παροχή εμβολιασμών επιδεινώνουν την κατάσταση. Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις πλημμύρες και ξηρασίες, μετατρέποντας ήδη ευάλωτες περιοχές σε εστίες κινδύνου.

Αντιδράσεις και μέτρα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καταστήσει σαφές ότι πρέπει να ενισχυθεί η παρακολούθηση, να αναβαθμιστούν τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, και να επεκταθεί η πρόσβαση στο εμβόλιο χολέρας — παρόλο που η διαθεσιμότητα παραμένει περιορισμένη. Το πρόγραμμα για την Ανατολική Μεσόγειο αποσκοπεί στην εφαρμογή στρατηγικής ετοιμότητας έως το 2028, με στόχευση σε τομείς όπως το WASH, η ιατροφαρμακευτική πρόσβαση και η συνεργασία σε επίπεδο κοινοτήτων.

Η χολέρα επιστρέφει δυναμικά σε περιοχές που έμοιαζαν ότι την είχαν αφήσει πίσω—αλλά τώρα η σκληρή πραγματικότητα της φτώχειας, της σύγκρουσης και της κλιματικής αλλαγής την φέρνει και πάλι στο προσκήνιο. Η υγειονομική επιστροφή στην κανονικότητα περνάει από το νερό, τη σωστή υγιεινή και τον αποτελεσματικό εμβολιασμό. Αν δεν δράσουμε τώρα, χιλιάδες ζωές θα συνεχίσουν να χάνονται άδικα — κυρίως παιδιά.