Αταξία: Καινοτόμο σακίδιο βελτιώνει την ισορροπία

Μια νέα τεχνολογική λύση υπόσχεται να αλλάξει την καθημερινότητα ανθρώπων που ζουν με την κινητική διαταραχή της αταξίας. Πρόκειται για το Gyropack, ένα ειδικά σχεδιασμένο σακίδιο πλάτης που αξιοποιεί γυροσκοπική τεχνολογία, αντίστοιχη με αυτή που χρησιμοποιείται σε διαστημικούς σταθμούς και δορυφόρους, ώστε να βελτιώνει την ισορροπία και τη σταθερότητα των ασθενών. Η πρωτοποριακή αυτή συσκευή αναπτύχθηκε σε συνεργασία του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Radboud (Radboudumc), του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Ντελφτ (TU Delft) και του Erasmus MC, έπειτα από περισσότερα από δέκα χρόνια έρευνας.

Τι είναι η αταξία

Η αταξία είναι μια νευρολογική πάθηση που προκαλείται από δυσλειτουργία της παρεγκεφαλίδας, της περιοχής του εγκεφάλου που ελέγχει τον συντονισμό των κινήσεων. Οι ασθενείς εμφανίζουν προβλήματα ισορροπίας και κινητικού ελέγχου, με αποτέλεσμα να έχουν αυξημένο κίνδυνο πτώσεων. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης, δρ. Jorik Nonnekes, ειδικό στην αποκατάσταση στο Radboudumc, πολλοί ασθενείς με αταξία —συχνά νεαρά άτομα— αναγκάζονται να χρησιμοποιούν περιπατητήρα. Όμως, τα βοηθήματα αυτά είναι συχνά βαριά, δυσκίνητα και, όπως αναφέρει, «πολλοί ασθενείς τα θεωρούν στιγματιστικά».

Τεχνολογία από το Διάστημα στην Ιατρική

Το Gyropack ενσωματώνει γυροσκοπική τεχνολογία που χρησιμοποιείται στη διαστημική μηχανική για να διατηρείται η σωστή προσανατολισμένη θέση μεγάλων κατασκευών στο διάστημα. Στην ιατρική του εκδοχή, το σακίδιο περιέχει περιστρεφόμενους τροχούς που δημιουργούν αντίσταση στις περιστροφικές κινήσεις του κορμού του χρήστη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της στάσης και της ισορροπίας. Ο δρ. Nonnekes δηλώνει πως, όταν πληροφορήθηκε την ύπαρξη της τεχνολογίας αυτής, «αμέσως είδε τις δυνατότητές της για τη βελτίωση της ζωής των ασθενών με αταξία». Με τη συνεργασία της ομάδας του TU Delft, το σακίδιο προσαρμόστηκε και βελτιστοποιήθηκε για ιατρική χρήση.

Αποτελέσματα της μελέτης

Η ερευνητική ομάδα δημοσίευσε τα αποτελέσματα στο περιοδικό Nature. Συνολικά συμμετείχαν 14 ασθενείς με μέτρια έως προχωρημένη αταξία, οι οποίοι κλήθηκαν να εκτελέσουν ασκήσεις ισορροπίας και βάδισης υπό τρεις διαφορετικές συνθήκες:

1. Χωρίς το σακίδιο.

2. Με το σακίδιο σε λειτουργία, με ενεργούς τους γυροσκοπικούς μηχανισμούς.

3. Με το σακίδιο σε «εικονική» λειτουργία, δηλαδή με τους τροχούς να περιστρέφονται χωρίς όμως να προσφέρουν ουσιαστική στήριξη.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμη και στην τρίτη περίπτωση —όπου δεν υπήρχε ενεργή γυροσκοπική υποστήριξη— οι συμμετέχοντες ωφελήθηκαν, πιθανώς επειδή το βάρος του σακιδίου (περίπου έξι κιλά) συνέβαλε στη σταθεροποίηση του άνω σώματος. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες βελτιώσεις παρατηρήθηκαν όταν οι γυροσκοπικοί μηχανισμοί λειτουργούσαν κανονικά. Όπως ανέφερε ο Nonnekes, «οι ασθενείς ήταν εμφανώς πιο σταθεροί και μπορούσαν, για παράδειγμα, να περπατήσουν σε ευθεία γραμμή πολύ πιο αποτελεσματικά».

Προοπτικές και μελλοντική εξέλιξη

Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, το Gyropack δεν είναι ακόμη έτοιμο για καθημερινή χρήση. Το βάρος του θεωρείται αρκετά υψηλό και η λειτουργία του προκαλεί θορύβους που ίσως είναι ενοχλητικοί. Η ερευνητική ομάδα εργάζεται ήδη για να το κάνει πιο ελαφρύ, πιο αθόρυβο και πιο εύχρηστο.

Στόχος είναι να αποτελέσει στο μέλλον μια πρακτική εναλλακτική για τους ασθενείς με αταξία, ώστε να κινούνται με μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία χωρίς να εξαρτώνται από περιπατητήρες. Αυτό θα μπορούσε να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην κοινωνική τους ζωή, καθώς θα τους επιτρέπει να συμμετέχουν σε δραστηριότητες και κοινωνικές εκδηλώσεις χωρίς τον περιορισμό και το «βάρος» του στιγματισμού.

Το Gyropack αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα μεταφοράς τεχνολογίας από το διάστημα στην ιατρική πράξη. Αν και βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να προσφέρει σημαντική βελτίωση στην ισορροπία και τη σταθερότητα ατόμων με αταξία. Η συνέχιση της έρευνας και η περαιτέρω βελτίωση του σχεδιασμού θα καθορίσουν αν το καινοτόμο αυτό σακίδιο θα μπορέσει να γίνει στο μέλλον μια καθημερινή λύση που θα βελτιώνει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.