Η εφηβεία αποτελεί μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους της ανθρώπινης ανάπτυξης. Είναι το στάδιο όπου διαμορφώνεται η ταυτότητα, αναπτύσσονται κοινωνικές σχέσεις και εντείνονται οι ψυχολογικές προκλήσεις. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των ποσοστών αυτοτραυματικής συμπεριφοράς στους εφήβους, γεγονός που αποτελεί μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας.
Παράλληλα, η έλλειψη επαρκούς ύπνου έχει αναδειχθεί ως μια σύγχρονη «μάστιγα» για τους νέους, με περίπου το 70% των εφήβων να μην κοιμούνται όσο χρειάζεται. Μια νέα μεγάλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Child Psychology and Psychiatry από ερευνητές των Πανεπιστημίων Warwick και Birmingham έρχεται να συνδέσει αυτά τα δύο φαινόμενα: τα προβλήματα ύπνου στην εφηβεία με τον κίνδυνο αυτοτραυματισμού στο παρόν και στο μέλλον.
Η μελέτη με 10.000 εφήβους
Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από τη Millennium Cohort, μια μακροχρόνια μελέτη με περισσότερους από 10.000 εφήβους. Οι συμμετέχοντες, ηλικίας 14 ετών, κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που αφορούσαν:
-
τη διάρκεια του ύπνου τους τις σχολικές ημέρες,
-
τον χρόνο που χρειάζονταν για να αποκοιμηθούν,
-
τη συχνότητα αφυπνίσεων κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Παράλληλα, ρωτήθηκαν αν είχαν προβεί σε αυτοτραυματική συμπεριφορά στα 14 τους χρόνια, και το ίδιο ερώτημα τέθηκε ξανά τρία χρόνια αργότερα, στα 17. Τα αποτελέσματα ήταν σαφή: οι έφηβοι που κοιμόντουσαν λιγότερο, αργούσαν να αποκοιμηθούν ή ξυπνούσαν συχνά τη νύχτα στα 14 τους χρόνια είχαν αυξημένη πιθανότητα αυτοτραυματισμού τόσο εκείνη την περίοδο όσο και τρία χρόνια αργότερα.
Ύπνος: Ένας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου
Η δρ. Michaela Pawley, υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Warwick και πρώτη συγγραφέας της μελέτης, τόνισε ότι το ενθαρρυντικό στοιχείο είναι πως ο ύπνος αποτελεί έναν τροποποιήσιμο παράγοντα. Σε αντίθεση με άλλες παραμέτρους, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση ή το ιστορικό ψυχικών δυσκολιών, ο ύπνος μπορεί να βελτιωθεί με παρεμβάσεις στο σπίτι και στο σχολείο.
Η καθηγήτρια Nicole Tang, διευθύντρια του Warwick Sleep and Pain Lab, υπογράμμισε:
«Ο αυτοτραυματισμός είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στους εφήβους και στους νέους ενήλικες. Το να γνωρίζουμε ότι ο κακός και κατακερματισμένος ύπνος συχνά προηγείται ή συνοδεύει αυτοκτονικές σκέψεις μάς δίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για την έγκαιρη πρόληψη».
Γιατί συνδέεται ο ύπνος με τον αυτοτραυματισμό;
Οι ερευνητές διερεύνησαν την πιθανότητα η κακή ποιότητα ύπνου να οδηγεί σε χειρότερη λήψη αποφάσεων, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα αυτοτραυματικής συμπεριφοράς. Αν και αυτή η υπόθεση δεν επιβεβαιώθηκε πλήρως, η συσχέτιση παραμένει ισχυρή. Είναι πιθανό ότι ο ανεπαρκής ύπνος επηρεάζει τη συναισθηματική ρύθμιση, αυξάνει την ευερεθιστότητα και ενισχύει τα αρνητικά συναισθήματα, στοιχεία που μπορούν να εντείνουν την ψυχική ευαλωτότητα των εφήβων.
Η σημασία της πρόληψης
Η εφηβεία είναι ένα στάδιο γεμάτο προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η βελτίωση των συνηθειών ύπνου μπορεί να λειτουργήσει ως προστατευτικός παράγοντας για την ψυχική υγεία των εφήβων. Ορισμένες πρακτικές στρατηγικές είναι:
-
Θέσπιση σταθερής ώρας ύπνου και αφύπνισης, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
-
Αποφυγή χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών πριν τον ύπνο.
-
Δημιουργία ήρεμου περιβάλλοντος στο υπνοδωμάτιο.
-
Ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών ώστε να αναγνωρίζουν έγκαιρα σημάδια προβλημάτων ύπνου και ψυχικής δυσφορίας.
Η νέα έρευνα έδειξε με σαφήνεια ότι τα προβλήματα ύπνου στην πρώιμη εφηβεία αποτελούν δείκτη κινδύνου για μελλοντική αυτοτραυματική συμπεριφορά. Καθώς ο αυτοτραυματισμός παραμένει μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την ψυχική υγεία των νέων, η φροντίδα του ύπνου δεν είναι απλώς θέμα ευεξίας αλλά κρίσιμη παράμετρος πρόληψης. Η επένδυση στην υγιεινή του ύπνου μπορεί να αποτελέσει ένα από τα πιο απλά και αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία της ψυχικής υγείας των εφήβων, προσφέροντας τους όχι μόνο ξεκούραση αλλά και ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες της ζωής.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!