Σκωληκοειδίτιδα: Όταν η φλεγμονή μετατρέπει την κοιλιά σε «κατεπείγον»

Η σκωληκοειδίτιδα αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες οξέος κοιλιακού άλγους που απαιτούν χειρουργική παρέμβαση. Παρότι είναι γνωστή εδώ και αιώνες, η σκωληκοειδίτιδα παραμένει μια παθολογική κατάσταση με πολλές προκλήσεις, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία.

Τι είναι η σκωληκοειδής απόφυση;

Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένας μικρός, σωληνοειδής σχηματισμός μήκους περίπου 6-10 εκατοστών, ο οποίος εκφύεται από το τυφλό, δηλαδή την αρχή του παχέος εντέρου. Η λειτουργία της δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, ωστόσο ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να λειτουργεί ως «αποθήκη» ωφέλιμων μικροβίων του εντέρου και να παίζει ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία.

Παθογένεση της σκωληκοειδίτιδας

Η σκωληκοειδίτιδα προκαλείται συνήθως από απόφραξη του αυλού της απόφυσης. Αιτίες απόφραξης μπορεί να είναι:

• υπερπλασία λεμφικού ιστού (συχνή στα παιδιά και εφήβους),

• κοπρόλιθοι,

• ξένα σώματα,

• παρασιτικές λοιμώξεις.

Η απόφραξη οδηγεί σε στάση εκκρίσεων, βακτηριακή υπερανάπτυξη και φλεγμονή. Σταδιακά, αυξάνεται η ενδοαυλική πίεση, η αιμάτωση μειώνεται, και εάν δεν υπάρξει έγκαιρη αντιμετώπιση, μπορεί να προκληθεί νέκρωση του τοιχώματος και τελικά διάτρηση.

Κλινική εικόνα

Η σκωληκοειδίτιδα χαρακτηρίζεται από τυπική αλλά και αρκετά ύπουλη συμπτωματολογία.

• Άλγος: Αρχικά εμφανίζεται γύρω από τον ομφαλό (επιγαστρική δυσφορία) και μέσα σε ώρες μετατοπίζεται στη δεξιά λαγόνιο χώρα.

• Γαστρεντερικά συμπτώματα: Ναυτία, εμετός, ανορεξία.

• Πυρετός: Συνήθως χαμηλός, αλλά σε διάτρηση μπορεί να γίνει υψηλός.

• Ευαισθησία στην ψηλάφηση: Ειδικά στο σημείο McBurney (στα 2/3 της γραμμής μεταξύ ομφαλού και πρόσθιας άνω λαγόνιας άκανθας).

Εντούτοις, η κλινική εικόνα μπορεί να είναι άτυπη, ιδιαίτερα σε παιδιά, ηλικιωμένους και εγκύους, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση πιο δύσκολη.

Διαγνωστική προσέγγιση

Η διάγνωση βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών, εργαστηριακών και απεικονιστικών ευρημάτων.

• Αιματολογικές εξετάσεις: Συχνά παρατηρείται λευκοκυττάρωση με ουδετεροφιλία και αυξημένη CRP.

• Απεικονιστικός έλεγχος: Ο υπέρηχος κοιλίας αποτελεί την πρώτη επιλογή, ιδίως σε παιδιά και εγκύους. Η αξονική τομογραφία (CT) έχει υψηλότερη ακρίβεια, αλλά συνοδεύεται από ακτινοβολία.

• Κλινικά εργαλεία: Το σκορ Alvarado βοηθά στην εκτίμηση της πιθανότητας σκωληκοειδίτιδας.

Θεραπεία

Η σκωληκοειδεκτομή παραμένει η θεραπεία εκλογής. Μπορεί να πραγματοποιηθεί:

• Ανοιχτά, μέσω μικρής τομής στη δεξιά κάτω κοιλία.

• Λαπαροσκοπικά, με μικρές οπές και κάμερα, μέθοδος που προσφέρει ταχύτερη ανάρρωση και λιγότερο πόνο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μη επιπλεγμένης σκωληκοειδίτιδας, διερευνάται η συντηρητική αντιμετώπιση με αντιβιοτικά, αλλά η χειρουργική παραμένει η πιο ασφαλής και καθιερωμένη πρακτική.

Επιπλοκές

Η καθυστέρηση στη διάγνωση ή θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε:

• διάτρηση με περιτονίτιδα,

• απόστημα,

• σήψη.

Οι επιπλοκές αυτές αυξάνουν σημαντικά τη νοσηρότητα και καθιστούν την έγκαιρη παρέμβαση ζωτικής σημασίας.

Η σκωληκοειδίτιδα αποτελεί κλασικό παράδειγμα επείγουσας χειρουργικής πάθησης: μικρή σε μέγεθος, αλλά ικανή να προκαλέσει μεγάλες συνέπειες αν αγνοηθεί. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η γρήγορη πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα είναι καθοριστικές για την αποφυγή επιπλοκών. Παρά την απλότητά της στη θεραπεία, η σκωληκοειδίτιδα μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και το πιο «μικρό» όργανο μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στην υγεία μας.