ΔΕΠΥ στα παιδιά: Πρακτικές λύσεις για μια πιο ήρεμη καθημερινότητα

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μία από τις πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές που διαγιγνώσκονται στην παιδική ηλικία. Παρότι πολλά παιδιά μπορεί να εμφανίζουν υπερκινητικότητα ή δυσκολία συγκέντρωσης, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν ΔΕΠΥ. Όταν όμως η έλλειψη προσοχής και η υπερκινητικότητα είναι έντονες και επηρεάζουν την καθημερινή ζωή, τότε η πιθανότητα ύπαρξης ΔΕΠΥ είναι μεγαλύτερη.

Χαρακτηριστικά και τύποι ΔΕΠΥ

Η ΔΕΠΥ μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους, και οι ειδικοί την κατηγοριοποιούν σε τρεις βασικούς τύπους:

1. Κατά κύριο λόγο απρόσεκτη παρουσίαση: Το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, φαίνεται συχνά αφηρημένο ή «ονειροπόλο» και δυσκολεύεται να οργανώσει τις δραστηριότητές του.

2. Κατά κύριο λόγο υπερκινητική/παρορμητική παρουσίαση: Το παιδί δεν μπορεί να καθίσει ήσυχο, κινείται συνεχώς, μιλάει υπερβολικά και ενεργεί χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες.

3. Συνδυασμένη παρουσίαση: Συνυπάρχουν τόσο στοιχεία απροσεξίας όσο και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας.

Για να γίνει διάγνωση, τα συμπτώματα πρέπει να εμφανίζονται πριν την ηλικία των 12 ετών και να προκαλούν δυσκολίες στην καθημερινότητα του παιδιού, είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι.

Η ΔΕΠΥ ως μορφή νευροδιαφορετικότητας

Η ΔΕΠΥ δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται αποκλειστικά ως «πρόβλημα που χρειάζεται διόρθωση». Πρόκειται για μία μορφή νευροδιαφορετικότητας, γεγονός που σημαίνει ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και επεξεργασίας πληροφοριών. Αν και μπορεί να δυσκολεύονται σε ορισμένες καταστάσεις, διαθέτουν παράλληλα ιδιαίτερες δυνάμεις, όπως δημιουργικότητα, αυθορμητισμό και γρήγορη σκέψη. Με την κατάλληλη υποστήριξη και προσαρμογές, τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορούν να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Διάγνωση της ΔΕΠΥ

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ιατρική εξέταση για τη διάγνωση της ΔΕΠΥ. Η αξιολόγηση γίνεται από παιδίατρο ή ειδικό ψυχικής υγείας, μέσα από:

• Φόρμες αναφοράς εκπαιδευτικών: Παρέχουν πληροφορίες για τη συμπεριφορά του παιδιού στην τάξη.

• Φόρμες αναφοράς γονέων: Καταγράφουν τη συμπεριφορά στο σπίτι.

• Συνεντεύξεις με γονείς και παιδί: Βοηθούν στην κατανόηση της ανάπτυξης, των συνηθειών και του οικογενειακού περιβάλλοντος.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ζητούνται επίσης ιατρικά αρχεία, σχολικές αναφορές ή προηγούμενα αποτελέσματα αξιολόγησης.

Τρόποι υποστήριξης και θεραπείας

Η αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ δεν περιορίζεται μόνο στη φαρμακευτική αγωγή. Ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικές στρατηγικές:

1. Φαρμακευτική αγωγή

Υπάρχουν διάφορα φάρμακα που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων, αλλά η χρήση τους πρέπει να γίνεται πάντα με την καθοδήγηση ειδικού γιατρού και με προσεκτική παρακολούθηση.

2. Σχολικές προσαρμογές

Η συνεργασία σχολείου και γονέων είναι καθοριστική. Απλές πρακτικές, όπως η τοποθέτηση του παιδιού σε θρανίο κοντά στον δάσκαλο ή η παροχή περισσότερου χρόνου στις εξετάσεις, μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

3. Γονεϊκή εκπαίδευση και υποστήριξη

Οι γονείς μπορούν να μάθουν στρατηγικές που βοηθούν το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες οργάνωσης και αυτορρύθμισης. Μερικές βασικές τεχνικές περιλαμβάνουν:

• Θετική ενίσχυση: Επιβράβευση της καλής συμπεριφοράς.

• Σαφείς οδηγίες: Χρήση απλών και συγκεκριμένων οδηγιών.

• Δομημένο πρόγραμμα: Σταθερή ρουτίνα για μελέτη και παιχνίδι.

• Συστήματα ανταμοιβής: Μικρά βραβεία για την τήρηση στόχων.

Προκλήσεις και ασφάλεια

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά είναι πιο επιρρεπή σε ατυχήματα, καθώς έχουν μεγαλύτερη παρορμητικότητα και λιγότερο έλεγχο κινήσεων. Αυτό απαιτεί περισσότερη επίβλεψη, κανόνες ασφάλειας στο σπίτι και υπομονή από τους γονείς.

Η ΔΕΠΥ είναι μια πολύπλευρη κατάσταση που δεν ορίζεται μόνο από τις δυσκολίες της αλλά και από τα πλεονεκτήματα που φέρνει. Με την έγκαιρη διάγνωση, την κατάλληλη υποστήριξη από το σχολείο, τους γονείς και τους ειδικούς, τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορούν να αναπτυχθούν, να αξιοποιήσουν τις δυνάμεις τους και να χτίσουν μια ισορροπημένη και δημιουργική ζωή.