Ο ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς ιούς που μεταδίδονται σεξουαλικά, αλλά και έναν από τους πιο επικίνδυνους, καθώς μπορεί να προκαλέσει έξι διαφορετικούς τύπους καρκίνου. Είναι υπεύθυνος σχεδόν για όλες τις περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ενώ πλέον προκαλεί την πλειονότητα των καρκίνων του στοματοφάρυγγα (λαιμού).
Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του πρωκτού, του κόλπου, του αιδοίου και του πέους. Ωστόσο, νέα ανάλυση από το MUSC Hollings Cancer Center δείχνει ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν γνωρίζει αυτή τη σύνδεση. Η έλλειψη ενημέρωσης αυτή είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει τις αποφάσεις των γονιών σχετικά με τον εμβολιασμό των παιδιών τους κατά του HPV.
Η γνώση σώζει ζωές
Η επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Kalyani Sonawane, εξηγεί ότι όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν αν θα εμβολιαστούν ή αν θα εμβολιάσουν τα παιδιά τους, κάνουν έναν υπολογισμό κόστους–οφέλους. Για να είναι αυτή η απόφαση σωστή, πρέπει να κατανοούν τι μπορεί να προκαλέσει η λοίμωξη από HPV.
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από την Εθνική Έρευνα Τάσεων Πληροφόρησης για την Υγεία (HINTS) του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ και δημοσίευσε τα αποτελέσματα στο JAMA Oncology. Διαπιστώθηκε ότι περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού δεν γνωρίζει καν τον HPV ή το εμβόλιο που τον προλαμβάνει, ενώ η άγνοια αυτή είναι πιο έντονη στις πολιτείες της μεσοδυτικής και νότιας Αμερικής. Σε 13 πολιτείες, πάνω από το 40% των κατοίκων δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του εμβολίου.
Το εμβόλιο ως πρώτη γραμμή άμυνας
Ο εμβολιασμός κατά του HPV αποτελεί το πρώτο και ισχυρότερο μέτρο πρόληψης έναντι των καρκίνων που προκαλεί ο ιός. Έρευνες από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ δείχνουν ήδη σημαντική μείωση των κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε νεαρές γυναίκες που εμβολιάστηκαν. Οι σημερινές νεαρές γυναίκες ήταν παιδιά όταν το εμβόλιο εισήχθη το 2006 και αποτελούν την πρώτη γενιά που εμβολιάστηκε. Καθώς μεγαλώνουν και φτάνουν στις ηλικίες όπου η εμφάνιση καρκίνου είναι πιο συχνή, οι επιστήμονες αναμένουν ακόμα μεγαλύτερη μείωση στα περιστατικά.
Ο καρκίνος του τραχήλου αποτελεί «δείκτη» για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, καθώς συνήθως εμφανίζεται στις ηλικίες των 30–40 ετών. Αντίθετα, οι καρκίνοι του στοματοφάρυγγα εντοπίζονται κυρίως σε άτομα 50–60 ετών, οπότε θα χρειαστεί χρόνος για να φανεί η πλήρης προστατευτική επίδραση στις γενιές που έχουν εμβολιαστεί.
Η παρανόηση για τα αγόρια
Ένα μεγάλο κενό γνώσης εντοπίζεται στη σχέση του HPV με τον καρκίνο του στοματοφάρυγγα: 70% όσων έχουν ακούσει για τον HPV δεν γνωρίζουν αυτή τη σύνδεση. Η σύγχυση αυτή πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι το εμβόλιο αρχικά εγκρίθηκε μόνο για κορίτσια και προωθήθηκε με έντονη γυναικεία στόχευση. Παρά το γεγονός ότι πλέον είναι εγκεκριμένο και για αγόρια, τα ποσοστά εμβολιασμού τους παραμένουν χαμηλότερα. Πολλοί γονείς αγοριών θεωρούν ότι το εμβόλιο δεν είναι απαραίτητο, καθώς «δεν κινδυνεύουν από καρκίνο του τραχήλου», αγνοώντας ότι ο HPV μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς καρκίνους και στους άνδρες.
Οι συνέπειες της πανδημίας
Η πανδημία COVID-19 διέκοψε πολλές προληπτικές ιατρικές υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων ο εμβολιασμός κατά του HPV και ο έλεγχος για καρκίνο του τραχήλου, του μαστού και του παχέος εντέρου. Αν και οι έλεγχοι για μαστό και παχύ έντερο έχουν επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα, ο έλεγχος για καρκίνο τραχήλου και ο HPV εμβολιασμός δεν έχουν ανακάμψει. Η Δρ. Sonawane εκφράζει ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες: «Χάνουμε μια κρίσιμη ευκαιρία να εμβολιάσουμε παιδιά, να ελέγξουμε έγκαιρα γυναίκες και να εντοπίσουμε αυτούς τους καρκίνους στα αρχικά στάδια».
Η πρόληψη ως δημόσια υγεία
Τα αποτελέσματα της έρευνας τονίζουν την ανάγκη να αντιμετωπιστεί ο εμβολιασμός κατά του HPV και η ενημέρωση του κοινού ως ζήτημα δημόσιας υγείας. Η έγκαιρη πρόληψη, τόσο μέσω εμβολιασμού (πρωτογενής πρόληψη) όσο και μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου (δευτερογενής πρόληψη), μπορεί να σώσει χιλιάδες ζωές. Ο HPV δεν κάνει διακρίσεις φύλου και η προστασία αφορά όλους. Η σωστή πληροφόρηση, η καταπολέμηση των μύθων και η πρόσβαση στον εμβολιασμό αποτελούν βασικά όπλα στην προσπάθεια εξάλειψης των καρκίνων που προκαλεί αυτός ο ιός.