Τα εμβόλια αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες ιστορίες επιτυχίας στη δημόσια υγεία όλων των εποχών. Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, υπολογίζεται ότι έχουν σώσει περίπου 154 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως. Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πρόσβαση στα εμβόλια και η εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτά υπονομεύονται συστηματικά – όχι από θεωρητικούς συνωμοσίας στο διαδίκτυο, αλλά από τα υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης.
Τον Ιανουάριο του 2025, ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, που έχει συνδεθεί εδώ και χρόνια με παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια, διορίστηκε Υπουργός Υγείας των ΗΠΑ. Παρά τις πιέσεις κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιβεβαίωσής του στη Γερουσία, ο Κένεντι επέμενε ότι δεν είναι αντιεμβολιαστής και υποσχέθηκε να τηρήσει τα επιστημονικά πρότυπα.
Επτά μήνες μετά, τα γεγονότα δείχνουν μία εντελώς διαφορετική εικόνα.
Ο Κένεντι ξεκίνησε μια εκτεταμένη επίθεση στην υποδομή των εμβολίων στις ΗΠΑ: αποδυναμώνοντας τα εποπτικά σώματα, σπέρνοντας αμφιβολίες για τεκμηριωμένη επιστήμη, πολιτικοποιώντας την ασφάλεια των συστατικών, περιορίζοντας την πρόσβαση στα εμβόλια και σταματώντας τη χρηματοδότηση ερευνών. Η στρατηγική του δεν περιλαμβάνει άμεσες απαγορεύσεις, αλλά η συνολική της επίδραση μπορεί να αποβεί εξίσου καταστροφική.
Ένας βασικός φορέας διαμόρφωσης πολιτικής για τα εμβόλια είναι η Επιτροπή Συμβούλων για τις Πρακτικές Εμβολιασμού (ACIP), που παρέχει τεκμηριωμένες συστάσεις για το πρόγραμμα εμβολιασμών. Μέχρι πρόσφατα, τα μέλη της ήταν αναγνωρισμένοι ειδικοί στην ανοσολογία, την επιδημιολογία και τις λοιμώδεις ασθένειες, όλοι ελεγχόμενοι για συγκρούσεις συμφερόντων και με δημόσια λογοδοσία.
Τον Μάιο του 2025, ο Κένεντι αγνόησε τη σύσταση της ACIP για τον εμβολιασμό κατά του COVID-19 εγκύων γυναικών και μικρών παιδιών. Τον επόμενο μήνα, διέλυσε την 17μελή επιτροπή, επικαλούμενος «υποτιθέμενες συγκρούσεις συμφερόντων», και αντικατέστησε τα μέλη της με μια μικρότερη ομάδα που περιελάμβανε γνωστούς επικριτές των εμβολίων. Αυτή η κίνηση έσπασε δεκαετίες παράδοσης. Για πρώτη φορά, τα μέλη της ACIP επιλέχθηκαν απευθείας από τον Υπουργό Υγείας, χωρίς τον συνήθη έλεγχο, την εκπαίδευση ή τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας.
Τον Ιούλιο, τα αποπεμφθέντα μέλη εξέδωσαν μια ανάλυση στο έγκριτο περιοδικό New England Journal of Medicine, προειδοποιώντας για «σεισμικές διαταραχές» στη διαδικασία σύστασης πολιτικής. Τον Αύγουστο, ο Κένεντι απαγόρευσε σε επιστημονικές εταιρείες να παρέχουν συμβουλές στην ACIP, κατηγορώντας τις για μεροληψία, κάτι που αφαίρεσε ένα ακόμη επίπεδο ελέγχου.
Παράλληλα, ο Κένεντι ξαναζωντανεύει παλαιότερες, απορριφθείσες επιστημονικά, συζητήσεις. Απαιτεί «επανεξέταση» του παιδικού εμβολιαστικού προγράμματος, των συστατικών των εμβολίων, και ακόμα και της – εντελώς απορριφθείσας – σύνδεσης του εμβολίου MMR με τον αυτισμό. Αυτός ο ισχυρισμός έχει καταρριφθεί από πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένης μιας μετα-ανάλυσης που κάλυπτε πάνω από 1,2 εκατομμύρια παιδιά.
Στην πρώτη συνεδρίαση της ACIP υπό τη νέα ηγεσία, εξετάστηκε το θιμεροσαλ, ένα συντηρητικό με βάση τον υδράργυρο που χρησιμοποιείται σε μερικά εμβόλια γρίπης. Οι επιστήμονες των CDC που είχαν προγραμματιστεί να παρουσιάσουν τα δεδομένα τους αφαιρέθηκαν από την ατζέντα, ενώ το μοναδικό στοιχείο προήλθε από την Λιν Ρέντγουντ, επικριτή των εμβολίων και συνιδρύτρια του World Mercury Project, που προηγείται της δικής του ομάδας Children’s Health Defense.
Παρά το γεγονός ότι η παρουσίαση περιείχε τουλάχιστον μία ανύπαρκτη μελέτη, η ACIP απαγόρευσε τη χρήση θιμεροσαλ στα εμβόλια γρίπης, μια απόφαση που ο Κένεντι επέκτεινε αργότερα σε όλα τα εμβόλια στις ΗΠΑ. Αν και το θιμεροσαλ χρησιμοποιούνταν ήδη σε πολύ λίγα εμβόλια, ο τρόπος που αφαιρέθηκε – βασισμένος σε ελλιπή αποδεικτικά στοιχεία και περιορισμένη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων – θέτει ένα επικίνδυνο προηγούμενο.
Ο Κένεντι έχει επίσης επικρίνει το υδροξείδιο του αλουμινίου, ένα συστατικό που χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης σε πολλά εμβόλια. Η κριτική του αντιβαίνει σε μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών που αποδεικνύουν την ασφάλειά του. Αλάτια αλουμινίου περιέχονται σε εμβόλια για ηπατίτιδα Α και Β, μηνιγγίτιδα και τέτανο.
Οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών δεν περιορίζονται μόνο στην εποπτεία. Τον Ιούλιο, η ACIP ανακοίνωσε ανασκόπηση των συστάσεων για τα παιδικά εμβόλια, το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β στη γέννηση και το εμβόλιο MMRV. Αυτές οι οδηγίες καθορίζουν τι εμβόλια καλύπτονται από δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς, όπως το Medicaid, και η αποδυνάμωσή τους μπορεί να κάνει τα εμβόλια απρόσιτα για τις χαμηλού εισοδήματος οικογένειες.
Ο Κένεντι στοχεύει επίσης το Πρόγραμμα Αποζημίωσης για Παρενέργειες Εμβολίων, που παρέχει αποζημιώσεις για σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες, προστατεύοντας παράλληλα την προμήθεια εμβολίων από δικαστικές διαμάχες. Σκέφτεται να επεκτείνει την κάλυψη σε περιπτώσεις αυτισμού, παρά τη συναίνεση που απορρίπτει οποιαδήποτε σύνδεση, και να επιτρέψει περισσότερες αγωγές, κάτι που μπορεί να αποθαρρύνει τις φαρμακευτικές εταιρείες να παρέχουν εμβόλια στις ΗΠΑ.
Τέλος, ο Κένεντι αμφισβητεί την ανάγκη για εμβόλια παιδικής ηλικίας, διαδίδει παραπληροφόρηση, υπερβάλλει για τους κινδύνους και υποβαθμίζει την απειλή από ασθένειες όπως η ιλαρά. Επιτίθεται επίσης σε ιατρικά περιοδικά, απειλώντας να αποκλείσει κυβερνητικούς επιστήμονες από κορυφαίες επιστημονικές δημοσιεύσεις και προτείνοντας κρατικές εναλλακτικές. Σε λιγότερο από έναν χρόνο ως Υπουργός Υγείας, ο Κένεντι έχει αλλάξει δραματικά την πολιτική εμβολιασμών και έχει αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη του κοινού στις ΗΠΑ. Αυτή η ρητορική είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη σε μια περίοδο όπου η κάλυψη των εμβολίων είναι ήδη χαμηλή και μειώνεται.
Οι συνέπειες όμως δεν περιορίζονται στα σύνορα των ΗΠΑ. Όταν μειώνεται η εμβολιαστική κάλυψη σε μια χώρα, αυξάνεται ο κίνδυνος επιδημιών παγκοσμίως, όπως η πρόσφατη έξαρση ιλαράς στον Καναδά δείχνει. Είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι η υπονόμευση των εμβολίων δεν είναι απλώς ένα εθνικό ζήτημα, αλλά μια απειλή για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Η επιστήμη και η εμπιστοσύνη σε αυτήν αποτελούν το καλύτερο μας όπλο ενάντια σε ασθένειες που πλέον μπορούμε να προλαμβάνουμε.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!