Μια ξαφνική έξαρση της ιογενούς νόσου Chikungunya καταγράφεται στην πόλη Φοσάν της νότιας Κίνας, με τα κρούσματα να εκτοξεύονται από 478 σε σχεδόν 3.000 μέσα σε μόλις μία εβδομάδα, σύμφωνα με τη South China Morning Post. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζεται και σε άλλα μέρη του κόσμου, με τη Γαλλία να αναφέρει περισσότερα από 53.000 κρούσματα στις υπερπόντιες περιοχές της το 2025, ενώ η Ιταλία κατέγραψε δύο θανάτους από τον ιό του Δυτικού Νείλου, μια ακόμα ασθένεια που μεταδίδεται μέσω κουνουπιών.
Παγκόσμια Ανησυχία και Επέκταση των Εστιών
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί για την ταχεία γεωγραφική εξάπλωση του ιού chikungunya, που ξεκίνησε από τα νησιά του Ινδικού Ωκεανού και πλέον πλήττει πολλές αφρικανικές χώρες όπως η Μαδαγασκάρη, η Σομαλία και η Κένυα. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η περίπτωση της Ρεϊνιόν, γαλλικής υπερπόντιας περιοχής, όπου πάνω από το 60% του πληθυσμού έχει προσβληθεί από τον ιό, με σχεδόν 600 εισαγωγές σε νοσοκομεία και 28 θανάτους. Στην Κίνα, καταγράφεται η μεγαλύτερη επιδημία της νόσου από τότε που πρωτοεμφανίστηκε σχεδόν πριν 20 χρόνια. Στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, τα κρούσματα έφτασαν τα 4.800 σε έναν μήνα, με 3.000 μόνο μέσα σε μία εβδομάδα στην πόλη Φοσάν.
Μόλυνση από Ταξίδια και Τοπική Μετάδοση
Η μετάδοση του chikungunya ακολουθεί τον κύκλο άνθρωπος–κουνούπι–άνθρωπος. Αρχικά, οι εισαγόμενες περιπτώσεις σχετίζονται με άτομα που προσβλήθηκαν σε ενδημικές περιοχές και νόσησαν κατά την επιστροφή τους. Όμως, η παρουσία τοπικών κουνουπιών, όπως το Aedes albopictus, επιτρέπει τη γρήγορη εξάπλωση και σε εγχώριες εστίες. Για την πρόληψη απαιτείται ενεργή συμμετοχή των κατοίκων, με απομάκρυνση στάσιμων νερών, καθαρισμό εξωτερικών χώρων και χρήση ατομικής προστασίας, όπως εντομοαπωθητικά και σίτες. Όσοι εμφανίζουν συμπτώματα όπως πυρετό, εξάνθημα ή πόνους στις αρθρώσεις πρέπει να αναζητούν άμεσα ιατρική βοήθεια και να αναφέρουν πρόσφατα ταξίδια ή τσιμπήματα κουνουπιών.
Διαγνωστική Πρόκληση και Νέες Τεχνολογίες
Η έγκαιρη διάγνωση είναι δύσκολη καθώς τα συμπτώματα της chikungunya μοιάζουν με αυτά του δάγκειου πυρετού και του ιού Zika, προκαλώντας σύγχυση στους ιατρούς, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου κυκλοφορούν ταυτόχρονα πολλοί ιοί. Η τεχνολογία RT-PCR (αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης με αντίστροφη μεταγραφή) αποτελεί την κύρια διαγνωστική μέθοδο, με μεγάλη ακρίβεια όταν εφαρμόζεται εντός των πρώτων 8 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Για πιο σύνθετες περιπτώσεις ή για ταυτόχρονες λοιμώξεις, η τεχνολογία metagenomics next-generation sequencing (mNGS) προσφέρει ευρύτερη ανίχνευση παθογόνων. Η λύση PMseq της BGI Genomics, χρησιμοποιεί mNGS για την αναγνώριση πάνω από 36.000 διαφορετικά παθογόνα – ιούς, βακτήρια, μύκητες και παράσιτα – από ένα μόνο κλινικό δείγμα, με ταχύτητα και ακρίβεια.
Εφαρμογές της Γενετικής στην Πρόληψη
Πέρα από τη διάγνωση, η γενετική αξιοποιείται και στην πρόληψη. Πρόσφατα, επιστήμονες τροποποίησαν γενετικά τα κουνούπια του ανωφελούς είδους, με στόχο την παρεμπόδιση της μετάδοσης της ελονοσίας. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, έδειξε πώς μια μόνο μεταλλαγή αμινοξέος κατέστησε τα κουνούπια μη ικανά να μεταδώσουν τον παρασιτικό οργανισμό. Η χρήση gene drives, τεχνικών γενετικής κληρονομικότητας που ενισχύουν την αναπαραγωγή συγκεκριμένων τροποποιημένων γονιδίων, προσφέρει ελπίδες και για άλλες ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια, όπως το chikungunya.
Η παγκόσμια εξάπλωση του chikungunya και άλλων νοσημάτων από κουνούπια αποτελεί πολυπαραγοντική πρόκληση. Απαιτείται συνδυασμός μέτρων: έγκαιρη διάγνωση, ενίσχυση των συστημάτων υγείας, καταπολέμηση των κουνουπιών και επένδυση σε νέες βιοτεχνολογίες. Σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα, η γενετική ιατρική και η επιτήρηση με ακρίβεια είναι τα πιο ισχυρά μας όπλα ενάντια στις νέες απειλές.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!