Υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα: Πάνω από 50% των θερμίδων μας προέρχεται από αυτά

Μια νέα έκθεση του National Center for Health Statistics (NCHS) στις Ηνωμένες Πολιτείες έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που πολλοί ειδικοί στη διατροφή φοβούνταν εδώ και καιρό: τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα εξακολουθούν να καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος της καθημερινής μας διατροφής. Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία βασίστηκε σε δεδομένα του National Health and Nutrition Examination Survey για την περίοδο Αύγουστος 2021 – Αύγουστος 2023, το μέσο ποσοστό θερμίδων που καταναλώνονται από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα σε άτομα ηλικίας 1 έτους και άνω ανέρχεται στο 55,0%.

Νεότεροι καταναλώνουν περισσότερα υπερεπεξεργασμένα

Η διαφορά μεταξύ ηλικιακών ομάδων είναι αξιοσημείωτη:

• Οι νέοι ηλικίας 1 έως 18 ετών καταναλώνουν το 61,9% των συνολικών θερμίδων τους από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.

• Οι ενήλικες άνω των 19 ετών λαμβάνουν το 53,0% των θερμίδων τους από αυτές τις τροφές.

Αυτό το χάσμα δείχνει ότι οι νεότερες γενιές, πιθανότατα λόγω του τρόπου ζωής και των συνηθειών διατροφής, βασίζονται ακόμη περισσότερο σε προϊόντα υψηλής επεξεργασίας.

Ο ρόλος του εισοδήματος

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι στους ενήλικες, το ποσοστό θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ήταν χαμηλότερο στις οικογένειες με το υψηλότερο εισόδημα. Αυτό ενδεχομένως να συνδέεται με καλύτερη πρόσβαση σε φρέσκα και ποιοτικά τρόφιμα, αλλά και με μεγαλύτερη διατροφική εκπαίδευση.

Τα τρόφιμα-«πρωταθλητές» στην κατηγορία

Είτε πρόκειται για παιδιά είτε για ενήλικες, οι τέσσερις από τις πέντε κορυφαίες πηγές θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα προϊόντα παραμένουν οι ίδιες:

1. Σάντουιτς (συμπεριλαμβανομένων burgers και έτοιμων sandwiches)

2. Γλυκά αρτοσκευάσματα (κέικ, μπισκότα, ντόνατς)

3. Αλμυρά σνακ (πατατάκια, γαριδάκια κ.ά.)

4. Ζαχαρούχα ροφήματα (αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά, γλυκά τσάγια)

Αυτές οι επιλογές, πλούσιες σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά, συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Μικρή αλλά θετική μείωση

Παρά την υψηλή κατανάλωση, τα δεδομένα δείχνουν μια μικρή μείωση στη λήψη θερμίδων από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα:

• Στους ενήλικες, το ποσοστό μειώθηκε μεταξύ 2013–2014 και της περιόδου 2021–2023.

• Και στους νέους και στους ενήλικες παρατηρήθηκε πτώση από το 2017–2018 έως την τρέχουσα μέτρηση.

Αν και η μείωση αυτή είναι θετική, οι ερευνητές τονίζουν ότι το επίπεδο κατανάλωσης παραμένει πολύ υψηλό.

Τι είναι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα;

Τα υπερεπεξεργασμένα προϊόντα περιλαμβάνουν τρόφιμα που έχουν υποστεί εκτεταμένη βιομηχανική επεξεργασία και περιέχουν συστατικά που δεν βρίσκονται συνήθως σε οικιακές κουζίνες, όπως:

• Τεχνητές γεύσεις και χρώματα

• Συντηρητικά

• Επεξεργασμένα έλαια και σάκχαρα

• Συστατικά που αυξάνουν την ανθεκτικότητα στο ράφι

Παραδείγματα: συσκευασμένα σνακ, fast food, έτοιμα γεύματα, ζαχαρούχα ποτά.

Οι επιπτώσεις στην υγεία

Πλήθος ερευνών έχει συνδέσει την υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών με:

• Αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας

• Μεταβολικό σύνδρομο

• Υπέρταση

• Διαβήτη τύπου 2

• Καρδιοπάθειες

Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για τον ρόλο τους στη φλεγμονή του οργανισμού και στην ψυχική υγεία.

Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές

Η μείωση της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφών δεν απαιτεί ριζικές αλλαγές, αλλά σταθερά βήματα:

• Προτίμηση σε ολικής άλεσης δημητριακά και φρέσκα τρόφιμα

• Περισσότερα φρούτα και λαχανικά

• Μαγείρεμα στο σπίτι όσο το δυνατόν συχνότερα

• Προσεκτική ανάγνωση ετικετών για να αποφευχθούν πρόσθετα και υπερβολικά σάκχαρα

• Αντικατάσταση αναψυκτικών με νερό ή αφεψήματα χωρίς ζάχαρη

Τα στοιχεία του NCHS δείχνουν ότι περισσότερο από το μισό της ενέργειας που προσλαμβάνουμε καθημερινά προέρχεται από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα – με ακόμη υψηλότερα ποσοστά στα παιδιά και τους εφήβους. Η μικρή μείωση που καταγράφεται είναι ένα ενθαρρυντικό σημάδι, όμως η αναστροφή της τάσης απαιτεί στοχευμένη ενημέρωση, βελτίωση της πρόσβασης σε υγιεινά τρόφιμα και αλλαγή διατροφικών συνηθειών σε όλα τα ηλικιακά και κοινωνικοοικονομικά επίπεδα.