Υπερακουσία: Όταν «όλα» ακούγονται υπερβολικά δυνατά

Για την πλειοψηφία μας, ο ήχος ενός ψυγείου, των πιάτων ή μια συνομιλία στο διπλανό δωμάτιο αποτελούν απλώς θόρυβο στο φόντο της καθημερινότητας. Όμως για όσους ζουν με υπερακουσία, αυτά τα φαινομενικά «ήπια» ή «κανονικά» ηχητικά ερεθίσματα μπορούν να γίνουν ενοχλητικά, επώδυνα ή ακόμη και τραυματικά.

Η υπερακουσία είναι μια διαταραχή της αντίληψης του ήχου — όχι απλώς μείωση της ακοής, αλλά υπερβολική ευαισθησία. Ήχοι που για τους περισσότερους είναι ασήμαντοι, για ανθρώπους με υπερακουσία «ακουμπάνε» τα όρια αντοχής· με αποτέλεσμα να προκαλούν δυσφορία, πόνο, στρες, αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων και σημαντική υποβάθμιση ποιότητας ζωής.

Τι δείχνει η νέα έρευνα

Η πρόσφατη μελέτη που αναφέρεται στο άρθρο του MedicalXpress έχει ιδιαίτερη αξία: σύμφωνα με τη διδάκτορα και ακουολόγο Charlotte Bigras, η υπερακουσία μπορεί να «εντοπιστεί» σε πολύ υψηλές συχνότητες — πάνω από 8.000 Hz — συχνότητες που συνήθως δεν εξετάζονται από τις τυπικές ακουολογικές εξετάσεις.

Οι συμβατικές εξετάσεις επικεντρώνονται στο εύρος των 250–8.000 Hz, δηλαδή αυτό που έχει σημασία κυρίως για την κατανόηση της ομιλίας. Ωστόσο, η μελέτη της Bigras δείχνει ότι η δυσφορία από τον ήχο — η «δυνατή αίσθηση» — μπορεί να ενεργοποιείται όταν εκτίθεσαι σε υψηλές συχνότητες τις οποίες δεν εντοπίζουν οι παραδοσιακές εξετάσεις.

Αυτό σημαίνει πως μέχρι σήμερα αρκετές περιπτώσεις υπερακουσίας μπορεί να περνούν αδιάγνωστες ή να αποδίδονται σε «υπερβολικά ευαίσθητο αυτί» ή «ψυχολογικά» — με αποτέλεσμα οι πάσχοντες να μην λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη. Η Bigras ελπίζει πως — αξιοποιώντας αυτή τη γνώση — θα αναπτυχθούν πιο αξιόπιστα διαγνωστικά εργαλεία και θα αναγνωριστεί η υπερακουσία ως πραγματική νευροαισθητηριακή διαταραχή, όχι ως «φανταστική» ή υποκειμενική εμπειρία.

Πόσο συχνή είναι — και γιατί δεν τη γνωρίζουμε καλά

Σύμφωνα με την έρευνα, περίπου 15% των ανθρώπων μπορεί να ζουν με κάποια μορφή υπερακουσίας. Από αυτούς, πάνω από 10% αναφέρουν ότι η κατάσταση επηρεάζει συχνά ή συνεχώς την καθημερινότητά τους — εργασία, κοινωνική ζωή, ψυχολογική ευεξία. Παρά τη συχνότητα, η υπερακουσία παραμένει σε μεγάλο βαθμό «αόρατη».

Δεν αφήνει εμφανή σημάδια όπως μια βαρηκοΐα, και δεν εντοπίζεται εύκολα με τις παραδοσιακές εξετάσεις. Πολλοί που ζουν με αυτήν έχουν ακούσει από ειδικούς ή φίλους τη φράση «είναι όλα στο μυαλό σου». Αυτή η άγνοια και η έλλειψη διαγνωστικών εργαλείων καθιστούν δύσκολη την αντιμετώπισή της — και πολλοί πάσχοντες μένουν χωρίς βοήθεια ή κατανοήση.

Πώς αντιμετωπίζεται η υπερακουσία

Η διαχείριση της υπερακουσίας απαιτεί συχνά ολιστική προσέγγιση — συνδυασμό ακουολογίας και ψυχολογικής υποστήριξης.

• Θεραπεία με ήχους (sound therapy): μέσω σταδιακής και ελεγχόμενης έκθεσης σε περιβαλλοντικούς ήχους ή με χρήση χαλαρωτικού «λευκού θορύβου» από ειδικές συσκευές, ώστε ο εγκέφαλος να «μαθαίνει» ξανά να ανεχθεί κανονικούς ήχους.

• Ψυχολογική υποστήριξη / Cognitive Behavioral Therapy (CBT): για να βοηθήσει το άτομο να διαχειριστεί το άγχος, το φόβο της φασαρίας και την αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων — κάτι που συμβαίνει συχνά σε όσους υποφέρουν από υπερακουσία.

Επίσης, η γνώση ότι η υπερακουσία μπορεί να εντοπιστεί σε υψηλές συχνότητες ανοίγει τον δρόμο για πρόωρη διάγνωση και παρέμβαση — προτού η κατάσταση επιδεινωθεί ή προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στην καθημερινότητα.

Γιατί αυτό το θέμα «πρέπει» να γίνει γνωστό

• Επιδημικότητα: Ποσοστό μέχρι ~15% δείχνει ότι η υπερακουσία δεν είναι σπάνια — πολύ περισσότεροι άνθρωποι από όσους φανταζόμαστε μπορεί να υποφέρουν χωρίς να το ξέρουν.

• Αόρατη πάθηση: Η έλλειψη προσαρμοσμένων διαγνωστικών εργαλείων σημαίνει ότι πολλοί δεν αναγνωρίζονται ως πάσχοντες.

• Σοβαρός αντίκτυπος στην ποιότητα ζωής: Πόνος, άγχος, απομόνωση, κοινωνική αποφυγή, μείωση επαγγελματικής και κοινωνικής δραστηριοποίησης.

• Δυνατότητα βελτίωσης: Με σωστή διάγνωση και κατάλληλες θεραπείες — ακουστικές και ψυχολογικές — πολλά από τα συμπτώματα μπορούν να μετριαστούν ή να ελεγχθούν.

Τι να κρατήσεις — και τι να κάνεις αν υποψιάζεσαι ότι έχεις υπερακουσία

• Αν ήχοι καθημερινότητας — πιάτα που “κλατάρουν”, νερό που τρέχει, ομιλίες, μηχανές — σου φαίνονται πολύ δυνατότεροι απ’ ό,τι θα έπρεπε, ή ακόμη και επώδυνοι, μπορεί να μην πρόκειται για «υπερευαισθησία», αλλά για υπερακουσία.

• Μην υποθέτεις ότι είναι «στο κεφάλι σου». Η υπερακουσία δεν είναι ψυχολογική φαντασία — είναι πραγματική νευροαισθητηριακή διαταραχή.

• Αναζήτησε εξειδικευμένο ωτο-ακουολόγο — και αν χρειάζεται, ψυχολογική υποστήριξη. Η συνδυαστική θεραπεία είναι συχνά πιο αποτελεσματική.

• Προσπάθησε να αποφύγεις παρατεταμένη χρήση ωτοασπίδων ή ακουστικών με ακύρωση θορύβου, εκτός αν είναι αναγκαίο — καθώς υπερβολική «υπερπροστασία» μπορεί, σύμφωνα με ειδικούς, να επιδεινώσει την υπερευαισθησία.

Η υπερακουσία είναι μια διαταραχή που κάνει τον κόσμο να ακούγεται… “πολύ δυνατά” — ακόμη και όταν για άλλους τα πράγματα είναι ήσυχα. Η νέα έρευνα του 2025 δείχνει ότι πολλές περιπτώσεις διαφεύγουν της διάγνωσης, γιατί οι τυπικές εξετάσεις δεν ελέγχουν συχνότητες πάνω από 8.000 Hz. Αυτό που μέχρι σήμερα θεωρούνταν — συχνά — «ευαισθησία» ή «υπερβολική φαντασία», ίσως τελικά να είναι μια πραγματική, υποεκτιμημένη, φωλιασμένη πάθηση. Με σωστή ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και πρόσβαση σε ειδικούς, πολλοί από εκείνους που υποφέρουν μπορούν να βρουν ανακούφιση, κατανόηση και αισθητά βελτιωμένη ποιότητα ζωής.