Μια εκτεταμένη 13ετής μελέτη σε ηλικιωμένους Αυστραλούς δείχνει ότι το μέρος όπου ζούμε μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο γερνά ο εγκέφαλός μας. Συγκεκριμένα, η υγιής γήρανση προωθείται από τη διαμονή σε γειτονιές που είναι φιλικές στο περπάτημα, γεμάτες πράσινο και καλά συνδεδεμένες με δημόσιες συγκοινωνίες και υπηρεσίες. Η διαμονή φαίνεται να προστατεύει από την έκπτωση της μνήμης και των γνωστικών λειτουργιών.
Η συνεργασία μεταξύ ερευνητών από το Centre for Healthy Brain Ageing (CHeBA) στο UNSW Σίδνεϊ και το Australian Catholic University (ACU) οδήγησε σε αυτά τα σημαντικά ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο έγκυρο περιοδικό Alzheimer’s and Dementia. Η μελέτη αυτή αποτελεί μέρος του Sydney Memory and Ageing Study (MAS), μίας από τις μεγαλύτερες και μακροβιότερες μελέτες για τη γήρανση και την υγεία του εγκεφάλου στην Αυστραλία.
Περισσότεροι από 1.000 ενήλικες ηλικίας 70 ετών και άνω παρακολουθήθηκαν για σχεδόν 14 χρόνια, με στόχο να διερευνηθούν παράγοντες που σχετίζονται με τη γνωστική σταθερότητα, την πτώση αλλά και τη βελτίωση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι ζουν σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα κατοίκησης, περισσότερο πράσινο και καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες, έχουν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης άνοιας. Αντίθετα, η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ειδικά σε λεπτά σωματίδια (PM2.5), συσχετίστηκε με μεγαλύτερη γνωστική έκπτωση.
Η καινοτομία αυτής της μελέτης είναι ότι επιβεβαιώνει πως το περιβάλλον δεν είναι απλά φόντο για μια υγιή γήρανση αλλά αποτελεί βασικό παράγοντα για την προστασία του εγκεφάλου. Η καθηγήτρια Ester Cerin, επικεφαλής ερευνήτρια από το ACU και ιδρύτρια του Διεθνούς Δικτύου για τη Γνωστική Υγεία και το Περιβάλλον (ICHEN), επισημαίνει:
«Οι υποστηρικτικές γειτονιές που ενθαρρύνουν τη δραστηριότητα, μειώνουν το άγχος και προσφέρουν καθαρότερη ατμόσφαιρα φαίνεται να προστατεύουν τον εγκέφαλο που γερνά. Η μελέτη αυτή ενισχύει παρόμοια ευρήματα και είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή βασίζεται σε αυστηρές γνωστικές αξιολογήσεις σε βάθος χρόνου.»
Επιπλέον, η πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς, πάρκα και υδάτινους χώρους (θάλασσα, λίμνες, ποτάμια) συνδέθηκε με αυξημένη πιθανότητα ανάκαμψης από ήπια γνωστική διαταραχή, μία προδρομική κατάσταση της άνοιας. Αυτή η είδηση είναι αισιόδοξη: ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία, το κατάλληλο περιβάλλον μπορεί να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία βελτίωσης της γνωστικής λειτουργίας και όχι μόνο να καθυστερήσει τη φθορά.
Η δρ Annabel Matison, ερευνήτρια στο CHeBA, σχολιάζει: «Η έρευνα υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να παίξει ο σχεδιασμός πόλεων και οι περιβαλλοντικές πολιτικές στην υγεία του εγκεφάλου σε επίπεδο πληθυσμού.» Οι καθηγητές Perminder Sachdev και Henry Brodaty, διευθυντές του CHeBA και βασικοί ερευνητές της μελέτης MAS, σημειώνουν ότι τα αποτελέσματα είναι το επιστέγασμα σχεδόν δύο δεκαετιών έρευνας. «Όταν ξεκινήσαμε τη μελέτη MAS το 2005, στόχος μας ήταν να κατανοήσουμε γιατί κάποιοι διατηρούν τη γνωστική τους λειτουργία ενώ άλλοι παρουσιάζουν πτώση. Η νέα ανάλυση μάς δίνει βαθύτερη κατανόηση για το πώς το δομημένο και φυσικό περιβάλλον συμβάλλουν σε αυτή τη διαδικασία,» δήλωσε ο καθηγητής Sachdev.
Μετά την επιτυχία της αρχικής μελέτης, το 2023 ξεκίνησε η MAS2, που θα εξετάσει τα περιβαλλοντικά αυτά αποτελέσματα σε μια νέα γενιά ηλικιωμένων Αυστραλών. Η νέα μελέτη θα λάβει υπόψη κοινωνικές αλλαγές όπως η βελτιωμένη εκπαίδευση, η πρόσβαση στην υγεία και η πολιτισμική πολυμορφία. «Η νέα ομάδα MAS2 θα μας επιτρέψει να διερευνήσουμε πώς διαφορετικές εμπειρίες ζωής και περιβάλλοντα διαμορφώνουν τη γήρανση στον 21ο αιώνα,» πρόσθεσε ο καθηγητής Brodaty.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!