Η Ουκρανία βρίσκεται ξανά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε δύο εξαιρετικά δύσκολες διαδρομές, που καθεμία μπορεί να καθορίσει το μέλλον της χώρας του για δεκαετίες.
Από τη μία πλευρά, βρίσκεται η αμερικανική πρόταση για κατάπαυση του πυρός — μια πρόταση που προωθείται με ταχύτητα από την Ουάσιγκτον και συνοδεύεται από σαφή πίεση για άμεση συμφωνία. Από την άλλη, η συνέχιση του πολέμου με την ελπίδα πως η Ευρώπη θα ενισχύσει ουσιαστικά τη στήριξή της, παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα οι περισσότερες δεσμεύσεις της παραμένουν σε επίπεδο διακηρύξεων.
Η «λύση» που προτείνεται από τις ΗΠΑ
Οι πρόσφατες συνομιλίες έχουν οδηγήσει σε μια «βελτιωμένη» εκδοχή ειρηνευτικού πλαισίου, η οποία, σύμφωνα με ουκρανικές και διεθνείς πηγές, περιλαμβάνει δύσκολες πολιτικές και στρατιωτικές παραχωρήσεις.
Το πλαίσιο αυτό φέρεται να θέτει:
- παραχώρηση εδαφών που σήμερα βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή,
- περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων,
- πάγωμα του στόχου ένταξης στο ΝΑΤΟ, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, η Ουάσιγκτον επιθυμεί μια συμφωνία που θα κλείσει «έγκαιρα» τον πόλεμο – μια προτεραιότητα που πλέον συνδέεται άμεσα με τη νέα πολιτική πραγματικότητα στις ΗΠΑ.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι εξετάζει προσεκτικά το σχέδιο, αλλά αναγνωρίζει πως «οι λεπτομέρειες είναι εξαιρετικά κρίσιμες», αφήνοντας να εννοηθεί πως δεν είναι διατεθειμένος να δεχτεί μια ειρήνη που θα ισοδυναμεί με ήττα.
Η ασταθής ευρωπαϊκή στήριξη
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη εμφανίζεται ιδιαίτερα αβέβαιη απέναντι στις εξελίξεις. Παρά τις δημόσιες δηλώσεις στήριξης προς το Κίεβο, η πραγματικότητα έχει ως εξής:
- Δεν υπάρχει συμφωνημένος μηχανισμός μακροχρόνιας στρατιωτικής βοήθειας.
- Οι παραδόσεις οπλικών συστημάτων παρουσιάζουν μεγάλες καθυστερήσεις.
- Ορισμένες κυβερνήσεις πιέζουν για «ρεαλιστική λύση», ουσιαστικά αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αποδοχής παραχωρήσεων προς τη Ρωσία.
Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνται ότι μια συμφωνία που θα επιβληθεί από τις ΗΠΑ μπορεί να μετατρέψει την Ευρώπη σε θεατή rather than player, δημιουργώντας νέα δεδομένα στην ασφάλεια της ηπείρου χωρίς την ενεργή δική της συμμετοχή.
Ο κίνδυνος μιας «ειρήνης υπό πίεση»
Στην Ουκρανία, μεγάλο μέρος της κοινωνίας φοβάται ότι μια συμφωνία που θα προκύψει από πιεστικές διαπραγματεύσεις θα αφήσει τη χώρα:
- με περιορισμένη κυριαρχία,
- με αβέβαιο καθεστώς ασφαλείας,
- με μια Ρωσία που θα μπορεί στο μέλλον να επαναφέρει τις ίδιες απειλές.
Οι στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι μια παύση των εχθροπραξιών χωρίς ισχυρές εγγυήσεις θα δώσει στη Ρωσία χρόνο να ανασυνταχθεί, ενώ η Ουκρανία θα έχει αποδεχτεί περιορισμούς που δυσκολεύουν την άμυνά της.
Αν συνεχιστεί ο πόλεμος – οι άλλοι κίνδυνοι
Από την άλλη πλευρά, η συνέχιση του πολέμου εμπεριέχει τεράστιο κόστος:
- η κόπωση του πληθυσμού,
- η οικονομική φθορά,
- η έλλειψη εξοπλισμών,
- ο κίνδυνος νέας μεγάλης ρωσικής επιχείρησης.
Η Ουκρανία εξαρτάται κρίσιμα από τη Δύση – και αυτή η εξάρτηση κάνει κάθε επιλογή επικίνδυνη.
Τι σηματοδοτεί το δίλημμα για την Ευρώπη και την παγκόσμια ισορροπία
Η επιλογή του Κιέβου δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Η απόφαση θα διαμορφώσει:
- το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας,
- τη θέση των ΗΠΑ στον γεωπολιτικό χάρτη,
- και τη στρατηγική δυναμική Ρωσίας–Δύσης για πολλά χρόνια.
Μια ειρηνευτική συμφωνία που θα θεωρηθεί «άνιση» μπορεί να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο: ότι μια χώρα μπορεί να υποχρεωθεί να παραχωρήσει εδάφη κάτω από πίεση, χωρίς διεθνείς εγγυήσεις.


