Το γονίδιο TP53, γνωστό και ως “φυλαχτό του γονιδίου του καταστολέα του όγκου p53,” είναι ένα από τα πιο σημαντικά και καλά μελετημένα γονίδια στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Θεωρείται ο “φύλακας του γονιδιώματος” επειδή παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της κυτταρικής διαίρεσης, στην πρόληψη της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης και στη διατήρηση της γενικής κυτταρικής υγείας. Το γονίδιο TP53 κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη, την p53, η οποία ενεργοποιείται σε περιπτώσεις DNA βλάβης και οδηγεί στην επιδιόρθωση του DNA ή στην κυτταρική αυτοκαταστροφή (απόπτωση).

Όταν το γονίδιο TP53 υπόκειται σε μεταλλάξεις ή αλλοιώσεις, ο ρόλος του ως κατασταλτικός παράγοντας του όγκου διακυβεύεται. Οι μεταλλάξεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια της λειτουργίας της p53, επιτρέποντας στα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και εξέλιξη καρκίνων. Συνεπώς, το γονίδιο TP53 θεωρείται “καρκινογόνο” όταν υφίσταται μεταλλάξεις ή παραμορφώσεις που το καθιστούν ανίκανο να εκτελέσει τον φυσιολογικό ρόλο του.
Στο πλαίσιο του σπέρματος, η παρουσία μεταλλαγμένων ή αλλοιωμένων μορφών του γονιδίου TP53 από τον δότη μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Τα γενετικά υλικά του σπέρματος μεταφέρονται στα έμβρυα και, αν περιέχουν μεταλλάξεις σε γονίδια όπως το TP53, ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο για μονογονιδιακές διαταραχές, καρκίνους ή άλλες γενετικές ανωμαλίες στο μελλοντικό παιδί. Ως εκ τούτου, η γενετική αξιολόγηση των δοτών σπέρματος, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου για μεταλλάξεις σε γονίδια όπως το TP53, γίνεται όλο και πιο σημαντική στην πρόληψη και διαχείριση γενετικών παθήσεων.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η παρουσία μεταλλάξεων σε TP53 σε ένα δείγμα σπέρματος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το άτομο θα αναπτύξει καρκίνο ή ότι το παιδί θα έχει πρόβλημα. Ωστόσο, αυξάνει τον γενετικό κίνδυνο και αποτελεί παράγοντα που λαμβάνεται υπόψη σε γενετικές συμβουλές και σε επιλογές αναπαραγωγής. Επιπλέον, η μελέτη των μεταλλάξεων του TP53 συμβάλλει στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας των καρκίνων και στην ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών.

