Θυρεοειδής και απώλεια βάρους: Υπάρχει σύνδεση;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός, αλλά εξαιρετικά σημαντικός αδένας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4), οι οποίες επηρεάζουν σχεδόν κάθε κύτταρο και όργανο του σώματος, ρυθμίζοντας τον μεταβολισμό — δηλαδή το ρυθμό με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί ενέργεια. Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο που πολλοί συνδέουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς με την απώλεια ή την πρόσληψη βάρους.

Πώς λειτουργεί ο θυρεοειδής;

Ο θυρεοειδής παράγει ορμόνες υπό την καθοδήγηση της υπόφυσης, μέσω της ορμόνης TSH (Thyroid Stimulating Hormone). Οι βασικές θυρεοειδικές ορμόνες, η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και η θυροξίνη (Τ4), επηρεάζουν:

• Τον βασικό μεταβολικό ρυθμό (BMR)

• Τη θερμοκρασία σώματος

• Τη χρήση λίπους και γλυκόζης

• Τη διάθεση και την ενέργεια

Όταν η παραγωγή ορμονών είναι εκτός φυσιολογικών ορίων, το σωματικό βάρος μπορεί να επηρεαστεί αισθητά.

Υπερθυρεοειδισμός και απώλεια βάρους

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής παράγει υπερβολικές ποσότητες ορμονών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση του μεταβολισμού.

Συμπτώματα:

• Ταχεία απώλεια βάρους, παρά την αυξημένη όρεξη

• Αυξημένοι παλμοί, άγχος, εφίδρωση

• Διάρροια ή συχνές κενώσεις

• Τρέμουλο στα χέρια

• Διαταραχές ύπνου

Σε περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού, ο οργανισμός “καίει” περισσότερη ενέργεια, οδηγώντας συχνά σε ανεξήγητη απώλεια βάρους. Ωστόσο, αυτή η απώλεια δεν είναι υγιής και συνοδεύεται από απώλεια μυϊκής μάζας και εξασθένιση του οργανισμού.

Υποθυρεοειδισμός και αύξηση βάρους

Αντίθετα, στον υποθυρεοειδισμό ο θυρεοειδής παράγει ανεπαρκείς ποσότητες ορμονών, οδηγώντας σε επιβράδυνση του μεταβολισμού.

Συμπτώματα:

• Ανεξήγητη αύξηση βάρους, ακόμη και με μειωμένη όρεξη

• Κόπωση, αδυναμία, κατάθλιψη

• Ξηροδερμία, τριχόπτωση, δυσκοιλιότητα

• Ευαισθησία στο κρύο

Η αύξηση βάρους δεν οφείλεται μόνο στη συσσώρευση λίπους, αλλά και σε κατακράτηση υγρών. Σε πολλές περιπτώσεις, η διαταραχή δεν διαγιγνώσκεται εύκολα, και το σωματικό βάρος είναι ένα από τα πρώτα σημάδια που οδηγούν κάποιον στον ενδοκρινολόγο.

Μπορεί ο θυρεοειδής να ευθύνεται αποκλειστικά για την αλλαγή βάρους;

Παρόλο που οι διαταραχές του θυρεοειδούς επηρεάζουν το σωματικό βάρος, σπανίως είναι η μόνη αιτία αλλαγών. Η διατροφή, η φυσική δραστηριότητα, η ηλικία, το στρες και άλλες ορμονικές καταστάσεις (π.χ. εμμηνόπαυση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) συνεισφέρουν σημαντικά. Η λανθασμένη εντύπωση ότι ο θυρεοειδής «φταίει για τα κιλά» μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες δίαιτες ή αγνόηση άλλων υποκείμενων παραγόντων. Η σωστή ιατρική διάγνωση είναι απαραίτητη.

Διάγνωση και θεραπεία

Η διάγνωση θυρεοειδικών διαταραχών γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις που μετρούν τα επίπεδα TSH, T3 και T4. Ανάλογα με τη διάγνωση, χορηγείται:

• Αντικατάσταση ορμονών (λεβοθυροξίνη) για υποθυρεοειδισμό

• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα, ραδιενεργό ιώδιο ή χειρουργική επέμβαση για υπερθυρεοειδισμό

Η αποκατάσταση των ορμονικών επιπέδων οδηγεί συχνά σε σταθεροποίηση ή και σε μερική αντιστροφή των αλλαγών στο βάρος.

Τι να προσέξεις:

1. Ανεξήγητες αλλαγές βάρους που δεν σχετίζονται με τη διατροφή ή την άσκηση πρέπει να ελέγχονται από γιατρό.

2. Αυτοδιάγνωση και υπερβολική κατανάλωση συμπληρωμάτων ιωδίου μπορεί να βλάψει σοβαρά τον θυρεοειδή.

3. Η δίαιτα και η άσκηση παραμένουν απαραίτητες, ακόμα και όταν ο θυρεοειδής διορθώνεται ιατρικά.

Ο θυρεοειδής έχει πράγματι σημαντική επίδραση στο σωματικό βάρος, αλλά δεν είναι ο μόνος υπαίτιος για τις αυξομειώσεις. Οι θυρεοειδικές ορμόνες ρυθμίζουν τον μεταβολισμό, αλλά η συνολική υγεία και οι καθημερινές μας συνήθειες καθορίζουν την ισορροπία βάρους. Αν υποψιάζεστε ότι οι αλλαγές στο σώμα σας σχετίζονται με τον θυρεοειδή, απευθυνθείτε σε έναν ενδοκρινολόγο για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.